ISLAMIKONULAR
  • ANASAYFA-AÇIKLAMA
  • KURANI KERİMDE TÜM ESMAÜL HÜSNALAR
    • ALLAH
    • Allahü Veli
    • Allahü Haliku külli şey'iv
    • AFÜVVEN GAFUR
    • AFÜVVEN KADİR
    • Ahir
    • ALİMÜL HAKİM
    • ALİMÜM BİZATİSSUDUR
    • ALİMÜN HALİM
    • ALİMEN HABİR
    • Allamül Guyub
    • Alimün Kadir
    • Alimul Gaybi
    • Aliyyül Azim
    • Aliyyen Kebir
    • Aliyyün Hakim
    • Azizül Hakim
    • Azizün Züntikam
    • Azizil Alim
    • Azizil Hamid
    • Azizür Rahıym
    • Azizün Gafur
    • Azizil Vehhab
    • Azizül Gaffar
    • Azizim Müktedir
    • Bari
    • Bedius semavati vel ard
    • Berrur Rahıym
    • Besir
    • Camiun Nas
    • Camiul münafikıyne vel kafirıne
    • Cemıa hüves semiul alim
    • Cebbar
    • Ehad
    • Evvel
    • Fadl
    • Fadlil Azim
    • Fadlin alen nasi
    • Fadlin alel alemın
    • kul innel Fadle bi yedillah
    • Fadlin alel mü'minın
    • Fadlih innellahe kane bi külli şey'in alima
    • Fadlüllahi yütıhi mey yeşa
    • Fadlül kebir
    • Fatıris semavati vel erdı
    • Fettahul alim
    • Gaffar
    • Gafiriz Zenbi
    • Gafurur rahıym
    • Gafurun Halim
    • Gafurun Şekur
    • Gafurül Vedud
    • Gani
    • Ganiyyün Halim
    • Gafuru zür rahmeh
    • Ganiyyün Hamid
    • Ganiyyün anil alemın
    • Ganiyyü zür rahmeh
    • Ganiyyün Kerim
    • Gaybes semavati ard
    • Ganiyyü ve entümül fükara
    • Hadiyev ve nesira
    • Habir
    • Habiran Besira
    • Hafiz
    • Hafid
    • Hakim
    • Hakimül Habir
    • Hakimül Alim
    • Hakimin Hamid
    • Hakkul Mübin
    • Halak
    • Halaknes semavati vel erd
    • Halimen Gafura
    • Hamid
    • Hamidüm Mecid
    • Hasib
    • Hayrul Makirın
    • Hayrul Fasılın
    • Hayrır Razikıyn
    • Hayrum Nasırın
    • Hayrul Hakimın
    • Hayrul Fatih
    • Hayrul Gafir
    • Hayrul Münzilın
    • Hayrun Hafizav
    • Hayruv ve ebka
    • Hayrul varisın
    • Hayrur Rahımın
    • Hayy
    • Hayyül Kayyüm
    • İlahüv vahid
    • İlahüv
    • İlahin Nas
    • la ilahe illa hu
    • Kadir
    • Kahir
    • Karib
    • Karibüm minel muhsinın
    • Karibüm mücıb
    • Kaviyyün şedidül ikab
    • Kaviyyün aziz
    • Kebirul Müteal
    • Ulüvven Kebir
    • Kuddüs
    • Kul Fadle Bi Yedillah
    • Latif
    • Latifül Habir
    • Lillah mırasüs semavati vel ard
    • Maliki yevmid din
    • Malikel Mülk
    • Melikül Hakk
    • Melikim Müktedir
    • Melikil Kuddüs
    • Melikin Nas
    • Mevla
    • Mevlahümül Hakk
    • Muhyil Mevta
    • Müheymin
    • Mübdi
    • Müid
    • Mühit
    • Müktedir
    • Mülküs semavati vel ard
    • Mülkehu mey yeşa
    • Mülkü yevme
    • Müsavvir
    • Mütekebbir
    • Nasrallahi Karib
    • Nimel Vekil
    • Nimel Nesir
    • Nimel Müccıbun
    • Nimel Mahidun
    • Nimel Kadir
    • Nimel Mevla
    • Nurus semavati vel ard
    • Rabb
    • Rabbil Alemin
    • Rabbiyellezı yuhyı ve yümıtü
    • Rabbena ve ileykel masıyr
    • Rabbı külle şey'in ılma
    • Rabbeke Hakimün alim
    • Rabbik la ilahe illa hu
    • Rabbükel GANİYyü zür rahmeh
    • Rabbükel GAFURu zür rahmeh
    • Rabbükel'ekram
    • Rabbeke GaFURur rahıym
    • Rabbeke seriul ikab
    • Rabbükümül Hakk
    • Rabbekümüllahüllezı halekas semavati vel erd
    • Rabbiküm Azim
    • Rabbül Arşil Azim
    • Rabbı ala külli şey' in Hafiyz
    • Rabbı Karibüm mücıb
    • Rabbeke hüvel kaviyyül aziz
    • Rabbeke hüvel hallakul alim
    • Rabbeke le hüvel azizür rahıym
    • rabbı bi ma ta'melune mühıyt
    • Rabbeke fe'alül lima yürıd
    • Rabbeke Alimün hakim
    • Rabbı latifül
    • Rabbüs semavati vel erd
    • Rabbihim ila sıratıl azizil hamid
    • Rabbı le semiud
    • Rabbi ya'lemül kavle fis semai vel erd
    • Rabbüküm zu rahmetiv
    • Rabbike vekil
    • Rafi
    • Rahman
    • Rahmanurrahıymu
    • Rahıymüv Vedud
    • Rahıymül Gafur
    • Rakıyba
    • Raufüm bil ıbad
    • Raufür Rahıym
    • Razzak
    • Samed
    • Selam
    • Semiul Alim
    • Semiud Düa
    • Semiam basıyra
    • Semiun karib
    • Subhaneke
    • Subhaneh hüvel GANİYy
    • Subhanehu ve Teala
    • Subhanehu amma yüşrikun
    • Subhanellahi rabbil arşi amma yasıfun
    • Subhanellahi rabbil alemın
    • Subhanellezı halekal
    • Subhane Rabbike rabbil izzeti
    • Subhaneh hüvellahül vahidül kahhar
    • Şakirun aliym
    • Şekurin haliymun
    • Şedidül azab
    • Şedidül ikab
    • Şedidül Mihal
    • Ahzehu elimün şedid
    • Azabı le Şedid
    • Azabıün elım
    • Azabellahi şedid
    • Şehadetil Kebirul müteal
    • Şehadeti fe teala amma yüşrikun
    • Şehadetil aziyzür rahıym
    • Şehadetil'aziyzulhakiymu
    • Şehadeti huverrahmanurrahıymu
    • Teala
    • Tebareke
    • Tebarekelleziy biyedihilmülku
    • Tebarakellahü ahsenül halikıyn
    • Tebarakellahü rabbül alemın
    • Tebarakellezı Ceale
    • Tebarakellezı lehu mülküs semavati vel erdı
    • Tebarakesmu rabbike zil celali vel ikram
    • Tevvab
    • Tevvabür rahıym
    • Tevvabün Hakim
    • Vahid
    • Vahidetiv ve ceale
    • Vasian Hakim
    • Vasi
    • Vahidül Kahhar
    • Vasiun Alim
    • Vehhab
    • Vekil
    • Veliyyüllezıne amenu
    • Veliyyül mü'minın
    • Veliyyül Hamid
    • Veliyyül müttekıyn
    • Zit Tavl
    • Zül Fadlil azim
    • Zül Arşil Mecid
    • Zü fadlin alel alemın
    • Zul Celali vel'ikrami.
  • ANDROİD TELEFON-TABLET..(APK) İSLAMİ UYGULAMALAR
    • ANDROİD İSLAMİ UYGULAMALAR
    • KURANI KERİM MEALİ 1.05.APK
    • KURANI KERİM TEFSİRİ 1.02.APK
    • KURANI KERİMDE ESMAÜL HÜSNALAR 1.02.APK
    • İSLÂM İLMİHALİ 1.02.APK
    • NAMAZ HAKKINDA HERŞEY 1.02.APK
    • HAZRET-İ MUHAMMED Aleyhisselâm 1.05.apk
    • PEYGAMBERİMİZ(S.A.V) DUALARI 123 DUA 1.03.APK
    • KÜTÜBİ SİTTE KONULARA GÖRE HADİSLER 1.03.APK
    • ESMAÜL HÜSNA HAKKINDA HERŞEY 1.02.APK
    • YÜCE ALLAHIN İSMİ ŞERİFLERİ HAKINDA BAZI BİLGİLER 1.01.APK
    • İLÂHÎ GÖRÜŞ BİRLİĞİNE DAVET 1.01
    • MAFİRETNAME-İBRAHİM HAKKI HAZRETLERİ 1.01
    • MEKTUBAT 1.01
    • MUHTEREM ÖMER ÖNGÜT -KUDDİSE SIRRUH- EFENDİ HAZRETLERİ'NİN HAYAT-I SAADETLERİNDEN İNCİLER 1.01
    • PEYGAMBER EFENDİMİZİN (S.A.V) SÜNNETLERİ 1.02
    • SİLSİLEİ SÂDÂT 33-ŞEYH MUHAMMED ES’AD ERBİLÎ (KUDDİSE SIRRUH) 1.01
    • SÖZLER ve NOTLAR 1.01
    • TASAVVUF'UN ASLI HAKİKAT VE MARİFETULLAH İNCİLERİ 1.01
    • TESETTÜR,ÖRTÜNME,KAPANMA HAKKINDA HERŞEY 1.01
    • TÜM DUALAR 1.01
    • ANDROİD TELEFON UYGULAMASI OLARAK SİTEMİZİ İNDİR
    • Salavatı Şerifeler 1.02
    • Kalpteniman 1.02
  • KURANI KERİM HATİM 2
    • KURANI KERİM HATİM 2
    • ABDULBASID ABDUSSAMED HATIM
    • Abdulbasit Abdussamed Murettel Hatim
    • AbdulBari ath Thubaity
    • Abdullah Basfar
    • Abdur Rashid Sufi
    • Adel Rayan
    • Ahmed Naina Hatim
    • Ahmet El Acemi
    • Bünyamin Topçuoğlu Hatim
    • Dawood Hamza
    • Ebubekir Şatıri
    • Fares Abbad
    • HATIM - MUSTAFA ISMAIL
    • Idriss Abkar
    • ilhan tok Komple Hatim
    • İshak Danış Hatim
    • ismail bicer hatim mp3
    • Kabe imami Saud Al-Shuraim
    • Karim Mansouri Kuran Hatim
    • KL-Hatim-Farid
    • Mahir el-Muaykli
    • Mahmud Halil el-Husari
    • Mishary Rashid Alafasy
    • Muhammad Al-Luhaidan
    • Muhammad Jibreel
    • Muhammed Sıddık el-Minşevi
    • Mustafa_Al-Lahuni Hatim
    • Nasser Al-Qatami
    • Omar Al Kazabri
    • Osman Şahin Hatim Dinle
    • Saad al-Ghamdi
    • Saber Abdul Hakam
    • Salah Al Hashem
    • Suud el-Şureym
    • Tawfeeq As Sayegh
    • Wadi Hamad Al-Yamani
    • Yassen Al Jazairi
    • Yasser Al-Dosari
    • Youssef Achewaie Hatim Seti
    • Abdur Rashid Sufi HATİM
    • ADEL KABANİ HATİM
    • DAVUT KAYA HATİM
    • HAMİD SİNAN HATİM
    • HASAN HÜSEYİN HATİM CÜZ CÜZ
    • Hayri Küçükkdeniz & Saad Al Ghamidi HATİM
    • İbrahim Eş Şureym HATİM
    • İSMAİL BİÇER CÜZ CÜZ HATİM
    • KANİ KARACA CÜZ CÜZ HATİM
    • Madinah Taraweeh 1427 Hatim
    • Nabil El Rifai HATİM
    • KURANI KERİM MEALİ DİNLE HATİM
    • MEHMET EMİN AY HATİM
    • ZakiDaghistani HATİM
  • KURAN-HADİS-SÜNNET-DUA DİNLE
  • VATANIMIZA VE MİLLETİMİZE BÜYÜK GEÇMİŞ OLSUN!
  • KURANDA RABBİMİZ ALLAH CELLE CELALÜHÜ
  • KURANI KERİM ARAPÇA
  • HATİM MP3 İNDİR
    • CÜZ CÜZ HATİM >
      • Mehmet Emin Ay
      • İlhan Tok
      • Abdülkadir Şehitoğlu
    • SÜRE SÜRE HATİM >
      • Abdulbasit Abdussamed
      • Abdul Rahman Al-Sudais
      • Abdurrahman Bukhaatir
      • Abubakr Al Shatri
      • Aziz Alili
      • Hamid Sinan
      • Mahir Al Maegali
      • Medine Mescidi İmamlari
      • Abdullah Basfar
      • Ahmed Ajmi
      • Madinah-Taraweeh-1427-Hatim
  • KURAN SÜRE SÜRE TÜRKÇE MEAL DİNLE
  • KUR'AN-I KERİM TÜRKÇE MEÂL-İ ÂLİSİ 3D-EKİTAP
  • KUR'AN-I KERİM TÜRKÇE MEÂL-İ ÂLİSİ (PDF)
  • KURANI KERİM MEALİ
    • AÇIKLAMA
    • KURANI KERİM TEFSİRİ
    • 1.FATİHA SURESİ 7 Ayet
    • 2.BAKARA SURESİ 286 ayet
    • 3.AL-İ İMRÂN SÛRESİ 200 Ayet
    • 4.NİSA SURESİ 176 Ayet
    • 5.MAİDE SURESİ 120 Ayet
    • 6.EN'AM SURESİ 165 Ayet
    • 7.A'RAF SURESİ 206 Ayet
    • 8.ENFAL SURESİ 75 Ayet
    • 9.TEVBE SURESİ 129 Ayet
    • 10.YUNUS SURESİ 109 Ayet
    • 11.HUD SURESİ 123 Ayet
    • 12.YUSUF SURESİ 111 Ayet
    • 13. RA'D SURESİ 43 Ayet
    • 14.İBRAHİM SURESİ 52 Ayet
    • 15.HİCR SURESİ 99 Ayet
    • 16.NAHL SURESİ 128 Ayet
    • 17.İSRA SURESİ 111 Ayet
    • 18.KEHF SURESİ 110 Ayet
    • 19.MERYEM SURESİ 98 Ayet
    • 20.TA-HA SURESİ 135 Ayet
    • 21.ENBİYA SURESİ 112 Ayet
    • 22.HAC SURESİ 78 Ayet
    • 23.MÜ'MİNUN SURESİ 118 ayet
    • 24.NUR SURESİ 64 Ayet
    • 25.FURKAN SURESİ 77 Ayet
    • 26.ŞU'ARA SURESİ 224 ayet
    • 27.NEML SURESİ 93 Ayet
    • 28.KASAS SURESİ 88 Ayet
    • 29.ANKEBUT SÛRESİ 69 Ayet
    • 30.RUM SURESİ 60 Ayettir
    • 31.LOKMAN SURESİ 34 Ayet
    • 32.SECDE SURESİ 30 Ayet
    • 33.AHZAB SURESİ 73 Ayet
    • 34.SEBE' SURESİ 54 Ayet
    • 35.FATIR SURESİ 45 Ayet
    • 36.YASÎN SURESİ 83 Ayet
    • 37.SAFFAT SURESİ 182 Ayet
    • 38.SAD SURESİ 88 Ayet
    • 39.ZÜMER SURESİ 75 Ayet
    • 40.MÜ'MİN SURESİ 85 Ayet
    • 41.FUSSİLET SURESİ 54 Ayet
    • 42.ŞURA SURESİ 53 Ayet
    • 43.ZUHRUF SURESİ 89 Ayet
    • 44.DUHAN SURESİ 59 Ayet
    • 45.CASİYE SÛRESİ 37 Ayet
    • 46.AHKAF SURESİ 35 Ayet
    • 47.MUHAMMED SURESİ 38 Ayet
    • 48.FETİH SURESİ 29 Ayet
    • 49.HUCURAT SURESİ 18 Ayet
    • 50.KAF SURESİ 45 Ayet
    • 51.ZARİYAT SURESİ 60 Ayet
    • 52.TUR SURESİ 49 Ayet
    • 53.NECM SURESİ 62 Ayet
    • 54.KAMER SURESİ 55 Ayet
    • 55.RAHMAN SURESİ 78 Ayet
    • 56.VAKI'A SURESİ 96 Ayet
    • 57.HADÎD SURESİ 29 Ayet
    • 58.MÜCADELE SURESİ 22 Ayet
    • 59.HAŞR SURESİ 24 Ayet
    • 60.MÜMTEHİNE SURESİ 13 Ayet
    • 61.SAFF SURESİ 14 Ayet
    • 62.CUM'A SURESİ 11 Ayet
    • 63.MÜNAFİKUN SURESİ 11 Ayet
    • 64.TEĞABUN SURESİ 18 Ayet
    • 65.TALAK SURESİ 12 Ayet
    • 66.TAHRIM SURESİ 12 Ayet
    • 67.MÜLK SURESİ 30 Ayet
    • 68.KALEM SURESİ 52 Ayet
    • 69.HAKKA SURESİ 52 Ayet
    • 70.ME'ARİC SURESİ 44 Ayet
    • 71.NUH SURESİ 28 Ayet
    • 72.CİN SURESİ 28 Ayet
    • 73.MÜZZEMMİL SURESİ 20 Ayet
    • 74.MÜDDESİR SURESİ 56 Ayet
    • 75.KIYAME SURESİ 40 Ayet
    • 76.İNSAN SURESİ 31 Ayet
    • 77.MÜRSELAT SURESİ 50 Ayet
    • 78.NEBE' SURESİ 40 Ayet
    • 79.NAZİ'AT SURESİ 46 Ayet
    • 80.ABESE SURESİ 42 Ayet
    • 81.TEKVIR SURESİ 29 Ayet
    • 82.İNFİTAR SURESİ 19 Ayet
    • 83.MUTAFFİFIN SURESİ 36 Ayet
    • 84.İNŞİKAK SURESİ 25 Ayet
    • 85.BURUC SURESİ 22 Ayet
    • 86.TARIK SURESİ 17 Ayet
    • 87.A'LA SURESİ 19 Ayet
    • 88.ĞAŞİYE SURESİ 26 Ayet
    • 89.FECR SURESİ 30 Ayet
    • 90.BELED SURESİ 20 Ayet
    • 91.ŞEMS SURESİ 15 Ayet
    • 92.LEYL SURESİ 21 Ayet
    • 93.DUHA SURESİ 11 Ayet
    • 94.İNŞİRAH SURESİ 8 Ayet
    • 95.TIN SURESİ 8 Ayet
    • 96.ALAK SURESİ 19 Ayet
    • 97.KADR SURESİ 5 Ayet
    • 98.BEYYİNE SURESİ 8 Ayet
    • 99.ZİLZAL SURESİ 8 Ayet
    • 100.ADİYAT SURESİ 11 Ayet
    • 101.KARİ'A SURESİ 11 Ayet
    • 102.TEKASÜR SURESİ 8 Ayet
    • 103.ASR SURESİ 3 Ayet
    • 104.HÜMEZE SURESİ 9 Ayet
    • 105.FIL SURESİ 5 Ayet
    • 106.KUREYŞ SURESİ 4 Ayet
    • 107.MA'UN SURESİ 7 Ayet
    • 108.KEVSER SURESİ 3 Ayet
    • 109.KAFİRÛN SURESİ 6 Ayet
    • 110.NASR SURESİ 3 Ayet
    • 111.TEBBET SURESİ 5 Ayet
    • 112.İHLAS SURESİ 4 Ayet
    • 113.FELAK SURESİ 5 Ayet
    • 114.NAS SURESİ 6 Ayet
  • KURANDA "..."KELİMESİ GEÇEN AYETLER
    • Açıklama
    • Ahiret
    • Abdest
    • Adalet
    • Ahlak
    • Arkadaş
    • Başarı
    • Birlik
    • Barış
    • Bozguncu
    • Bilgi
    • Cihad
    • Cehennem
    • Cennet
    • Düşman
    • Dost
    • Dabbe
    • Dert
    • Dünya
    • Doğru
    • Erkek
    • Farz
    • Gülme
    • Güven
    • Hayvan
    • Hâin
    • Hac
    • Huzur
    • Hadise
    • Hayır
    • Hayat
    • İyilik
    • İlim
    • İblis
    • İman
    • İnsan
    • İslâm
    • Kurban
    • Nur
    • Kuran
    • Kısas
    • Kabir
    • Kıyamet
    • Kadın
    • Menfaat
    • Mutlu
    • Melek
    • Merhamet
    • Nefs
    • Nefs
    • Peygamber
    • Rahman
    • Ruh
    • Rahmet
    • Sihir
    • Sıkıntı
    • Sorumluluk
    • Sadaka
    • Sevgi
    • Şefkat
    • şeytan
    • Oruç
    • Ölüm
    • Yemek
    • Zalim
    • Zulüm
    • Zarar
    • Zekat
    • Zikir
  • KURANI KERİM TEFSİRİ
    • Kur'an-ı Kerim Tefsiri 3D E-Kitap
    • ALÂK SÛRE-İ ŞERİF'İNİN TEFSİRİ
    • ASR SÛRE-İ ŞERİF'İNİN TEFSİRİ
    • ÂDİYÂT SÛRE-İ ŞERİF'İNİN TEFSİRİ
    • A'LÂ SÛRE-İ ŞERİF'İNİN TEFSİRİ
    • ABESE SÛRE-İ ŞERİF'İNİN TEFSİRİ
    • BEYYİNE SÛRE-İ ŞERİF'İNİN TEFSİRİ
    • BÜRÛC SÛRE-İ ŞERİF'İNİN TEFSİRİ
    • BELED SÛRE-İ ŞERİF'İNİN TEFSİRİ
    • CİN SÛRE-İ ŞERİF’İNİN TEFSİRİ
    • CUM’A SÛRE-İ ŞERİF’İNİN TEFSİRİ
    • DUHÂ SÛRE-İ ŞERİF'İ
    • FİL SÛRE-İ ŞERİF'İNİN TEFSİRİ
    • FECR SÛRE-İ ŞERİF'İNİN TEFSİRİ
    • ĞÂŞİYE SÛRE-İ ŞERİF'İNİN TEFSİRİ
    • HADÎD SÛRE-İ ŞERİF’İNİN TEFSİRİ
    • HAKKÂ SÛRE-İ ŞERİF’İNİN TEFSİRİ
    • HAŞR SÛRE-İ ŞERİF’İNİN TEFSİRİ
    • HÜMEZE SÛRE-İ ŞERİF'İNİN TEFSİRİ
    • İNSAN SÛRE-İ ŞERİF’İNİN TEFSİRİ
    • İNŞİRÂH SÛRE-İ ŞERİF'İNİN TEFSİRİ
    • İHLÂS SÛRE-İ ŞERİF'İNİN TEFSİRİ
    • İNFİTÂR SÛRE-İ ŞERİF'İNİN TEFSİRİ
    • İNŞİKÂK SÛRE-İ ŞERİF'İNİN TEFSİRİ
    • KADİR SÛRE-İ ŞERİF'İNİN TEFSİRİ
    • KÂRİA SÛRE-İ ŞERİF'İNİN TEFSİRİ
    • KALEM SÛRE-İ ŞERİF’İNİN TEFSİRİ
    • KÂFİRÛN SÛRE-İ ŞERİF'İNİN TEFSİRİ
    • KUREYŞ SÛRE-İ ŞERİF'İNİN TEFSİRİ
    • KEVSER SÛRE-İ ŞERİF'İNİN TEFSİRİ
    • KIYÂME SÛRE-İ ŞERİF’İNİN TEFSİRİ
    • LEYL SÛRE-İ ŞERİF'İNİN TEFSİRİ
    • MEARİC SÛRE-İ ŞERİF’İNİN TEFSİRİ
    • MÂÛN SÛRE-İ ŞERİF'İNİN TEFSİRİ
    • MUTAFFİFİN SÛRE-İ ŞERİF'İNİN TEFSİRİ
    • MÜCÂDELE SÛRE-İ ŞERİF’İNİN TEFSİRİ
    • MÜDDESİR SÛRE-İ ŞERİF’İNİN TEFSİRİ
    • MÜMTEHİNE SÛRE-İ ŞERİF’İNİN TEFSİRİ
    • MÜNÂFİKÛN SÛRE-İ ŞERİF’İNİN TEFSİRİ
    • MÜRSELÂT SÛRE-İ ŞERİF’İNİN TEFSİRİ
    • MÜZEMMİL SÛRE-İ ŞERİF’İNİN TEFSİRİ
    • NÂZİÂT SÛRE-İ ŞERİF'İNİN TEFSİRİ
    • NASR SÛRE-İ ŞERİF'İNİN TEFSİRİ
    • NEBE SÛRE-İ ŞERİF'İNİN TEFSİRİ
    • NÛH SÛRE-İ ŞERİF’İNİN TEFSİRİ
    • SAFF SÛRE-İ ŞERİF’İNİN TEFSİRİ
    • ŞEMS SÛRE-İ ŞERİF'İNİN TEFSİRİ
    • TALÂK SÛRE-İ ŞERİF’İNİN TEFSİRİ
    • TÂRIK SÛRE-İ ŞERİF'İNİN TEFSİRİ
    • TAHRÎM SÛRE-İ ŞERİF’İNİN TEFSİRİ
    • TEBBET SÛRE-İ ŞERİF'İNİN TEFSİRİ
    • TEKÂSÜR SÛRE-İ ŞERİF'İNİN TEFSİRİ
    • TEKVÎR SÛRE-İ ŞERİF'İNİN TEFSİRİ
    • TEĞÂBÛN SÛRE-İ ŞERİF’İNİN TEFSİRİ
    • TÎN SÛRE-İ ŞERİF'İNİN TEFSİRİ
    • VÂKIA SÛRE-İ ŞERİF’İNİN TEFSİRİ
    • YÂSİN SÛRE-İ ŞERİF'İNİN TEFSİRİ VE ESRARI
    • ZİLZÂL SÛRE-İ ŞERİF'İNİN TEFSİRİ
  • KELİMELERE GÖRE HADİSLER
    • Genç Kelimesi Geçen Hadisler
    • Yaşam Kelimesi Geçen Hadisler
    • Namaz Kelimesi Geçen Hadisler
    • Düzen Kelimesi Geçen Hadisler
    • Birlik Kelimesi Geçen Hadisler
    • Yol Kelimesi Geçen Hadisler
    • Haram Kelimesi Geçen Hadisler
    • Helal Kelimesi Geçen Hadisler
    • Hesap Kelimesi Geçen Hadisler
    • Dua kelimesi Geçen Hadisler
    • Ahiret Kelimesi Geçen Hadisler
    • Oruç Kelimesi Geçen Hadisler
    • Farz Kelimesi Geçen Hadisler
    • Zekat Kelimesi Geçen Hadisler
    • Kıyamet Kelimesi Geçen Hadisler
    • Kabir Kelimesi Geçen Hadisler
    • Yemek Kelimesi Geçen Hadisler
    • Ölüm Kelimesi Geçen Hadisler
    • Sıkıntı Kelimesi Geçen Hadisler
    • Merhamet Kelimesi Geçen Hadisler
    • Ahlak Kelimesi Geçen Hadisler
    • Cömert Kelimesi Geçen Hadisler
    • Şefkat Kelimesi Geçen Hadisler
    • Menfaat Kelimesi Geçen Hadisler
    • İblis Kelimesi Geçen Hadisler
    • Rahmet Kelimesi Geçen Hadisler
    • Hac Kelimesi Geçen Hadisler
    • Nafile Kelimesi Geçen Hadisler
    • Bela Kelimesi Geçen Hadisler
    • Başarı Kelimesi Geçen Hadisler
    • Cihad Kelimesi Geçen Hadisler
    • İlim Kelimesi Geçen Hadisler
    • Güven Kelimesi Geçen Hadisler
    • Cesur Kelimesi Geçen Hadisler
    • Dabbe Kelimesi Geçen Hadisler
    • Kısas Kelimesi Geçen Hadisler
    • Dost Kelimesi Geçen Hadisler
    • Hain Kelimesi Geçen Hadisler
    • Düşman Kelimesi Geçen Hadisler
    • Dert Kelimesi Geçen Hadisler
    • Arkadaş Kelimesi Geçen Hadisler
    • Deccal Kelimesi Geçen Hadisler
    • Sorumluluk Kelimesi Geçen Hadisler
    • Zalim Kelimesi Geçen Hadisler
    • Zulüm Kelimesi Geçen Hadisler
    • Zarar Kelimesi Geçen Hadisler
    • Sihir Kelimesi Geçen Hadisler
    • Gülme Kelimesi Geçen Hadisler
    • Bilgi Kelimesi Geçen Hadisler
    • Hayvan Kelimesi Geçen Hadisler
    • Doğru Kelimesi Geçen Hadisler
    • Mutlu Kelimesi Geçen Hadisler
    • Sevgi Kelimesi Geçen Hadisler
    • Barış Kelimesi Geçen Hadisler
    • Adalet Kelimesi Geçen Hadisler
    • Sadaka Kelimesi Geçen Hadisler
    • Zikir Kelimesi Geçen Hadisler
    • Nur Kelimesi geçen hadisler
    • Nefs Kelimesi Geçen Hadisler
    • Doğru Kelimesi Geçen Hadisler
    • Hayır Kelimesi Geçen Hadisler
    • İyilik Kelimesi Geçen Hadisler
    • Huzur Kelimesi Geçen Hadisler
    • Cehennem Kelimesi Geçen Hadisler
    • Cennet Kelimesi Geçen Hadisler
    • Hadis Kelimesi Geçen Hadisler
    • Peygamber Kelimesi Geçen Hadisler
    • Kuran Kelimesi Geçen Hadisler
    • Hayat Kelimesi Geçen Hadisler
    • Ruh Kelimesi Geçen Hadisler
    • İnsan Kelimesi Geçen Hadisler
    • şeytan Kelimesi Geçen Hadisler
    • Melek Kelimesi Geçen Hadisler
    • Nefs Kelimesi Geçen Hadisler
    • Dünya Kelimesi Geçen Hadisler
    • Abdest Kelimesi Geçen Hadisler
    • Bayrak Kelimesi Geçen Hadisler
    • İslam Kelimesi Geçen Hadisler
    • Birlik Kelimesi Geçen Hadisler
    • Kadın Kelimesi Geçen Hadisler
    • Erkek Kelimesi Geçen Hadisler
    • İman Kelimesi Geçen Hadisler
    • Kurban kelimesi Geçen Hadisler
    • Bozgun Kelmesi Geçen Hadisler
  • HADİSLERLERLE SÜRELERİN FAZİLETİ
    • HADİSLER HAKKINDA AÇIKLAMA
    • 001. Fatiha Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 002. Bakara Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 003. Âl-i İmran Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 004. Nisa Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 005. Maide Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 006. En’âm Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 007. A’raf Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 008. Enfal Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 009. Tevbe Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 010. Yunus Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 011. Hud Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 012. Yusuf Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 014. İbrahim Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 015. Hicr Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 016. Nahl Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 017. İsra Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 018. Kehf Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 019. Meryem Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 022. Hac Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 023. Mü’minun Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 024. Nur Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 025. Furkan Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 026. Şuara Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 028. Kasas Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 029. Ankebut Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 030. Rum Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 031. Lokman Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 032. Secde Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 033. Ahzab Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 034. Sebe Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 035. Fatır Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 036. Yasin Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 037. Saffat Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 038. Sad Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 039. Zümer Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 040. Mü’min Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 041. Fussilet Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 042. Şura Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 044. Duhan Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 046. Ahkaf Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 047. Muhammed Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 048. Fetih Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 049. Hucurat Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 050. Kaf Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 051. Zâriyat Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 052. Tur Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 053. Necm Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 054. Kamer Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 055. Rahman Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 056. Vakıa Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 057. Hadid Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 058. Mücadele Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 059. Haşr Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 060. Mümtehine Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 061. Saf Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 062. Cum'a Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 063. Münafikun Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 064. Tegabün Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 065. Talak Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 066. Tahrim Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 067. Mülk Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 068. Kalem Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 072. Cin Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 073. Müzzemmil Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 074. Müddessir Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 75. Kıyamet Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 76. İnsan Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 79. Naziat Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 80. Abese Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 81. Tekvir Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 83. Mutaffifin Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 84. İnşikak Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 85. Büruc Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 89. Fecr Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 91. Şems Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 92. Leyl Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 93. Duha Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 96. Alak Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 107.Maun Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 108.Kevser Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 110.Nasr Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 111.Tebbet Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 112.İhlas Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 113.Felak Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • 114.Nas Süresi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
    • Ayetel Kürsi Fazileti-Kaynak Kütübi Sitte
  • KURANI KERİM 1-6236 Ayet
  • HADİSLER
    • 6 HADİS KİTABI İNDİR
    • HADİSLERLE SÜRELERİN FAZİLETİ
    • HADİSİ ŞERİFLERDE KISSALAR
    • KONULARA GÖRE HADİS >
      • HADİSLER HAKKINDA AÇIKLAMA
      • KAYNAKLAR
      • Allah Korkusuyla Ağlamak
      • Alçak Gönüllü Olma
      • Alım-Satım
      • kaplarla ilgili
      • Ecel
      • Abdest
      • Af ve Mağfiret
      • âlem
      • Allah'ın Sıfatları
      • Arazi
      • Ariyet
      • Arkadaş
      • Ashab-ı Kiram
      • Av Konusu
      • Azad
      • Bazı Amellerin Fazileti
      • Bazı Mekanların Fazileti
      • Bazı Peygamberlerin Faziletleri
      • Bazı Zamanların Fazileti
      • Bedir, Akabe
      • Bina
      • Borç
      • Cennet ve Cehennem
      • Cidal Mîra
      • Cihad
      • Cimrilik
      • Dava
      • Davet
      • Dil
      • Diyet
      • Dua
      • dünya
      • Ehl-i Beyt
      • Ensar
      • fakirler
      • Fakr
      • Fitne
      • Gasb
      • Gazveler
      • Gıybet
      • giyecek
      • Gusül Abdesti
      • günahları hatırlamak
      • Hac
      • Hastalık ve Musibetler
      • Haraç
      • Hased
      • Haya
      • hasta
      • Hayız
      • Hediye
      • Hırs
      • Hibe
      • Hicretler
      • Hidane
      • hikmet
      • Hilafet
      • Hudud
      • Hul
      • Hulk ( Huy )
      • içecekler
      • isim
      • iddet
      • iflas
      • ilim
      • İman ve İslam ın Fazileti
      • itikaf
      • itikaf,îlâ
      • itikaf, İhyau'l-mevat
      • İslam
      • iyilik
      • iyi sıfatlarıyla anma
      • Kader
      • Kadının Hakkı
      • Kadının Yolculuğu
      • Kanaat
      • kasâme
      • katil
      • kebair
      • kesb
      • kesimler
      • kısas
      • kıskançlık
      • kıssalar
      • kıyamet
      • kibir
      • Kitabu'z-Zikr
      • kocanın hanımı üzerindeki hakkı
      • korku
      • Kur'an
      • Kur'an ve Sünnet
      • Kur'an'ı Kerim'i Okuma
      • kurban
      • lanetleme
      • lian
      • libas
      • lukata(buluntular)
      • mahrem
      • medh
      • mehr
      • mescidler
      • mev'izeler
      • miras
      • misafirlik(ziyaret)
      • mizah ve şakalaşma
      • mudarebe
      • muhtelif cemaatler
      • muhtelif hadisler
      • musiki ve eğlence
      • muskalar
      • mutakebe
      • muzâra'a
      • müdebber
      • müsabaka
      • müsteşar
      • namaz
      • nasihat ve meşveret
      • nefis
      • nezir
      • nifak
      • nikah
      • niyet
      • oruç
      • oyun ve eğlence
      • öfke(gadab)
      • ölüm
      • ölümü hatırlamak
      • perhiz
      • rahmet(merhamet)
      • rehin
      • Resulullah'ın Ailesi
      • rıfk
      • riya
      • rüya
      • sabır
      • sadaka
      • sadaka ve nafaka
      • sahabe dışında
      • sehavet ve kerem
      • sıdk ve doğruluk
      • sıla-i rahm
      • sihir ve kehanet
      • sohbet
      • sual
      • Suf'a
      • şeytan
      • şiir
      • şirketler
      • taharet
      • talak
      • tefsir
      • temizlik
      • teşekkür
      • tevbe
      • tevekkül ve yakin
      • teyemmüm
      • tıp
      • uğursuzluk ve fal
      • umrâ ve rukba
      • uyuma ve uyanma adabı
      • uyumak
      • ümmü veled
      • ümmü zer' hadisi
      • vaad
      • vakıf
      • vasiyet
      • vefasızlık(gadr)
      • vekâlet
      • veled-i zina
      • vera' ve takva
      • yalan
      • yazı
      • yemin
      • yeryüzünde
      • yıldızlar
      • yiyecekler
      • yolculuk
      • zekat
      • zıhâr
      • zinet
      • zulüm
      • zühd
      • zühd-fakr
    • KÜTÜBİ SİTTE 7300 HADİS >
      • Kütübi Sitte Programı
      • KÜTÜBÜ SİTTE KAYNAKLI 7300 HADİS
      • Kütübü Sitte Ebook Html
      • Kütüb-i Sitte Hadis Programı 1.0
    • 40 Kudsi Hadis
    • KELİMELERE GÖRE HADİS >
      • Kelimelere Göre Hadis Blog
      • Tevbe Kelimesi Geçen 98 Hadis
      • Cennet İle İlgili 358 Hadis
      • Cehennem İle İlgili 202 Hadis
      • Dünya İle İlgili 222 Hadis
      • Nefs İle İlgili 143 Hadis
      • Oruç İle İlgili 182 Hadis
      • Farz İle İlgili 110 Hadis
      • Zekat İle İlgili 92 Hadis
      • Untitled
      • Kıyamet ile ilgili 342 Hadis
      • Bazı Amellerin Fazileti
      • Kabir ile İlgili 54 Hadis
      • Fitne ile İlgili 64 Hadis
      • Ceza ile İlgili 97 Hadis
      • Miraç İle İlgili 5 Hadis
      • İman İle İlgili 162 Hadis
      • Şeytan ile ilgili 175 Hadis
      • Melek ile ilgili 148 Hadis
      • Yemek ile ilgili 126 Hadis
      • Ölüm ile ilgili 136 Hadis
      • Yalan ile ilgili 127 Hadis
      • Hz Muhammed sallallahü aleyhi ve sellem ile İlgili 324 Hadis
      • Sıkıntı ile ilgili 45 Hadis
      • Şİfa ile ilgili 41 Hadis
      • Güç ile ilgili 44 Hadis
      • Sihir ile ilgili 20 Hadis
      • Abdest ile ilgili 286 Hadis
      • Sakal Kelimesi Geçen 31 Hadis
  • SAHİH-İ BUHARİ
    • TAKDİM
    • SUNARKEN
    • Giriş
    • Ahbar
    • Akika
    • Alım-Satım
    • Alış-Veriş
    • Av
    • Bed'ul Hak
    • Cenazeler
    • Cezalar
    • Cihad
    • Cizye
    • Cuma
    • Diyetler
    • Dua
    • Edep
    • Enbiya
    • Ensarın Menkıbeleri
    • Feraiz
    • Fıtır Sadakası
    • Fitne
    • Giyim-Kuşam
    • Hac
    • Hasta Ziyareti
    • Havaleler
    • Hibe
    • Hileler
    • Hükümler
    • Humus
    • Husumetler
    • İcare
    • İçecekler
    • İkrah
    • İlim
    • İman
    • İstikraz
    • İstitabe
    • İtikaf
    • İtisam
    • İzin
    • Kader
    • Kefaret
    • Köle Azadı
    • Kuran'ın Faziletleri
    • Lukata
    • Medinenin Fazileti
    • Megazi
    • Mekke ve Medine Mescidlerinde Namaz
    • Menkıbeler
    • Muhsar
    • Mukateb
    • Musaakat
    • Muzaraat
    • Nafakalar
    • Namaz >
      • Namaz
      • iki bayram
      • Namaz İçinde Amel
      • Namaz Vakitleri
      • Namazın Kısaltılması
      • Namazın Sıfatları
      • Tatavvu Namazı
      • Yağmur Namazı
      • Sehv
      • Secdeler
      • Vitr Namazı
      • Korku Namazı
      • Güneş ve Ay Tutulması
      • Ezan
      • Teravih Namazı
    • Nikah
    • Ortaklık
    • Oruç
    • Rehin Tutma
    • Rikaak
    • Rüya
    • Sahabelerin Faziletleri
    • Savaşlar
    • Secdeler
    • Selem
    • Sulh
    • Şahitler
    • Şartlar
    • Şuf'a
    • Talak
    • Teheccüd
    • Tefsir
    • Temenni
    • Temizlik
    • Tevhid
    • Tıp
    • Udhiyeler
    • Umre
    • Vahiy
    • Vasiyet
    • Vekalet
    • Yemin Kefareti
    • Yeminler
    • Yiyecekler
    • Zekat
    • Zulümler
  • İLÂHİ GÖRÜŞ BİRLİĞİNE DÂVET
    • İLAHİ GÖRÜŞ BİRLİĞİ'NE DAVET
    • TAKDİM
    • ALLAH-U TEÂLÂ VE TEKADDES HAZRETLERİ'NİN MÜMİNLERİN BİRLEŞMELERİNİ EMİR BUYURDUĞUNA DAİR ÂYET-İ KERİME'LER
    • ALLAH-U TEÂLÂ'NIN MÜMİNLERİN BİRLEŞMELERİNİ EMİR BUYURDUĞU HALDE AYRILIK YAPANLARIN HAKKINDA VERDİĞİ HÜKÜM VE CEZALAR
    • BÖLÜCÜLERE ARKA ÇIKANLAR
    • İLÂHÎ GÖRÜŞ BİRLİĞİNE DAVET
    • ALLAH-U TEÂLÂ’NIN KELÂMI İLE MAHLÛKUN KELÂMINI AYIRT EDEMEYEN BÖLÜCÜLERE CEVAP
    • ALLAH-U TEÂLÂ’NIN EMİR VE HÜKÜMLERİNİ BIRAKIP İMAMLARINA İMAN EDEN SAPIKLAR NASIL DİNDEN ÇIKTILAR?
  • İSLAMİ VİDEOLAR
    • Dinle Ya Ali
    • Esmaül Hüsna Dinle
    • Kalplerin Keşfi İmam Gazali Hz.
  • HAKK'A GİDEN YOL; TASAVVUF"UN LÜZUMU
  • TASAVVUF'UN ASLI HAKİKAT VE MARİFETULLAH İNCİLERİ
    • Takdim
    • 1. BÖLÜM
    • 2. BÖLÜM
    • 3. BÖLÜM
    • 4.BÖLÜM
    • 5.BÖLÜM
    • 6.BÖLÜM
    • 7.BÖLÜM
    • 8.BÖLÜM
    • 9.BÖLÜM
    • 10.BÖLÜM
    • 11.BÖLÜM
    • 12.BÖLÜM
    • 13.BÖLÜM
    • 14.BÖLÜM
    • 15.BÖLÜM
    • 16.BÖLÜM
    • 17.BÖLÜM
    • 18.BÖLÜM
    • 19.BÖLÜM
    • 20.BÖLÜM
    • 21.BÖLÜM
    • 22.BÖLÜM
    • 23.BÖLÜM
    • 24.BÖLÜM
    • 25.BÖLÜM
  • KÜTÜBİ SİTTE 7300 HADİS
    • 1000
    • 2000
    • 3000
    • 4000
    • 5000
    • 6000
    • 7000
    • 300
  • PEYGAMBERİMİZ EFENDİMİZ (S.A.V)
    • Peygamberlikten Önceki Hayat
    • Kısaca Hayatı
    • Miraç Mucizesi
    • Veda Hutbesi
    • PEYGAMBER EFENDİMİZ (S.A.V)'İN SÜNNETLERİ >
      • Misvak >
        • Misvak Kullanmak Kadın Erkek Bütün Müslümanlar İçin Sünnettir
        • Misvakın faydalı olduğunu gösteren ilmi araştırmalar var mıdır?
        • Acaba dil fırçalanır mı, Peygamberimiz (asm) dilini misvaklar mıydı?
        • Misvak nasıl kullanılır, bu konuda bilgi verir misiniz?
        • Misvak Çok Ağır ve Acı Kokuyor Kullanılır mı?
        • Misvak ile ilgili hadisler
        • Diş Temizliği ve Misvak
      • Su İçme Adabı
      • Hapşıran Kişiye “Çok Yaşa” Demek Doğru mudur?
      • Tırnak Kesme Edebi
      • Cömertlik
      • Gözlerine Sürme Çekmesi
      • Peygamber efendimiz (s.a.v)Oturuş şekileri
      • Peygamber efendimiz (s.a.v) Yürüyüşü
      • Peygamber efendimiz (s.a.v) Yemek Konusunda Sünnetleri
      • Peygamber efendimiz (s.a.v) Sakal,Bıyık Sünneti
      • Peygamber Efendimiz (s.a.v) Temizliğe Verdiği Önem
      • Peygamber Efendimiz'in (s.a.v) İstişareye Verdiği Ehemmiyet
      • Peygamber Efendimiz (s.a.v) Beden Dili ve Üslubu
      • Peygamber Efendimiz (s.a.v) Misafir Sünneti
      • Peygamber Efendimiz (s.a.v) Konuşma Sünneti
      • Peygamber Efendimiz(s.a.v) Alçak Gönüllülüğü
      • Peygamber Efendimiz (s.a.v) Merhamet ve Affediciliği
      • Peygamber Efendimiz (s.a.v) Doğruluğu
      • Peygamber Efendimiz (s.a.v) Güvenilirliği
      • Peygamber Efendimizin (s.a.v) Yüzme, Ok Atma, Ata Binme Sünnetleri
      • Peygamber Efendimiz (s.a.v) Kişisel Bakımı
      • Peygamber Efendimiz(s.a.v) her zaman dua ederdi.
      • Peygamber Efendimiz(s.a.v) Kuran Okurken
      • KOMŞU HAKKI >
        • Komşu Hakkı
        • İslam'da çevre ve komşuluk konusunda bilgi verir misiniz?
        • Peygamberimizin (s.a.v) Yahudi komşuları var mıydı?
    • Sevgili Peygamberim 11 Cilt >
      • 1
      • 2
      • 3
      • 4
      • 5
      • 6
      • 7
      • 8
      • 9
      • 10
      • 11
  • İSLÂM İLMİHALİ
  • PEYGAMBER EFENDİMİZ (S.A.V) SÜNNETLERİ
  • DİNİ FİLMLER
  • MAFİRETNAME
    • Kısa Bilgi
    • İsmail Fakirullah Hazretleri
    • İbrahim Hakkı Hazretleri
    • Mafiretname >
      • 1
      • 2
      • 3
      • 4
      • 5
      • 6
      • 7
      • 8
      • 9
      • 10
      • 11
      • 12
      • 13
      • 14
      • 15
      • 16
      • 17
      • 18
      • 19
      • 20
      • 21
      • 22
      • 23
      • 24
      • 25
      • 26
      • 27
      • 28
      • 29
      • 30
      • 31
      • 32
      • 33
      • 34
      • 35
      • 36
      • 37
      • 38
      • 39
      • 40
      • 41
      • 42
      • 43
      • 44
      • 45
      • 46
  • ESMAÜL HÜSNA
    • Allah-u Teâlâ’nın Sıfatları
    • Esmaül Hüsna Tüm Kaynakları
    • 286 Esmaül Hüsna
    • Tirmizi Ayrıntılı
    • Esmaül Hüsna Şerhi - İmam Gazali Hazretleri
    • ALLAH-U TEÂLÂ'NIN EN GÜZEL İSİMLERİ ESMÂÜ'L-HÜSNÂ
    • Cevşeni Kebir >
      • CEVŞENİ KEBİR KAYNAK-ARAPÇA-TÜRKÇE
      • Cevşeni Kebir Kaynağı
      • Cevşeni Kebir Arapça
      • Cevşeni Kebir Türkçe
      • Cevşeni Kebir 3D E-Kitap
      • Cevşeni Kebir Sıralı
  • NAMAZ KILMAK İÇİN İLK ÖNCE İMAN
  • NAMAZ HAKKINDA HERŞEY TÜM DETAYLARIYLA
    • Namaz Hakkında Herşey
    • Namaz Hakkında Bilinmesi Gerekenler >
      • Kıyam-Rukü-Secde... Resimli Anlatım
      • Kamet
      • Namazda Okunan Ayet ve Dualar
      • Namazlarda Okunan Dualar
      • Namazlarda Okunan Bazı Sûreler
      • Namazin Şartlari
      • Namazin Rukünleri
      • Namazın Vacipleri
      • Namazin Sünnetleri
      • Namazı Bozan Seyler
      • Namazin Mekruhlari
      • Namaz Kılmamanın Cezası
      • Namazda Okunan Surelerin Sırası
      • Zamm-ı Sure Okumakla İlgili Sorular
      • Namazla İlgili Soru Cevap
      • Sehiv Secdesi
      • Kurtuluşun Namaz Hakkında Tavsiyeleri
    • Namaz Videolu Anlatım >
      • Sabah Namazı
      • Öğle Namazı
      • İkindi Namazı
      • Akşam Namazı
      • Yatsı Namazı
      • Vitir Namazı
    • Namaz İle İlgili 1229 Hadis
    • Farz Namazlar(5 Vakit Namaz) >
      • Sabah Namazı
      • Öğle Namazı
      • İkindi Namazı
      • Akşam Namazı
      • Yatsı Namazı
      • Vitir Namazı
    • Namaz Çeşitleri >
      • Cuma Namazı
      • Cenaze Namazı
      • Teravih Namazı
      • Bayram Namazları
      • Duha(Kuşluk)Namazı
      • Tesbih Namazı
      • Evvabin Namazı
      • İstihare Namazı
      • Teheccüd Namazı
      • Yolculuk Namazı
      • Hasta Namazı
      • Hacet Namazı
      • İşrak Namazı
    • Namaz vakitleri >
      • Sabah Namazı
      • Öğle Namazı
      • İkindi Namazı
      • Akşam Namazı
      • Yatsı Namazı
      • Vitir Namazı
      • Kerahat Vakitleri
      • Kaza namazları ne zaman ve nasıl kılınır?
  • ABDEST HAKKINDA HERŞEY
    • Abdest ile ilgili 286 Hadis
    • Abdest Anlatımı
    • Abdest Nasıl Alınır Videolu Anlatım
    • Abdest Nasıl Alınır Resimli Anlatım
    • Teyemmüm Ne demek
    • Gusül Abdesti >
      • Gusül Abdesti Anlatım
      • Gusül Abdesti Resimli Anlatım
      • Gusül Abdesti Videolu Anlatım
    • Abdest Nedir?
    • Abdestin Sahih Olmasının Şartları Nelerdir?
    • Abdestin Farzları Nelerdir?
    • Yüzün Yıkanacak Kısmı Neresidir?
    • Sakallı Olan Kimseler Çenelerini Nasıl Yıkarlar?
    • Başı Meshetmek Ne Demektir?
    • Başın Meshi Farz Olan Miktarı Ne Kadardır?
    • Abdeste Mâni Olmayan Haller:
    • Abdestin Sünnetleri Nelerdir?
    • Abdestin Âdâbı (Müstehabları) Nelerdir?
    • Abdestin Mekruhları Nelerdir?
    • Abdesti Bozan Şeyler Nelerdir?
    • Abdesti Bozmayan Şeyler Nelerdir?
    • Kaç Çeşit Abdest Vardır?
    • Farz Olan Abdestler
    • Vâcib Olan Abdestler:
    • Mendûb Olan Abdestler:
    • Abdest Nasıl Alınır?
    • Abdest Duâları
    • Özür Ne Demektir?
    • Özürlü Sayılmanın Şartı Nedir?
    • Özür Sâhipleri İle İlgili Hükümler Nelerdir?
    • Abdestin Fazileti
  • İSLÂM'A VE MÜSLÜMANLARA EN BÜYÜK DARBEYİ VURAN VEHHÂBÎLER
  • İSLAMİ ÖNEMLİ KONULAR
    • Tesettür, Türban, Örtünme Hakkında Herşey
    • Müslümanların Bilmesi Gerekenler >
      • Farz, Haram, Mekruh, Mendub, Mübah, Müfsid, Müstehab, Sünnet, Vacip
      • İslami bir bilginin doğru olup olmadığını araştırmadan paylaşan günaha girer mi?
      • Şeriat nedir, nasıl yaşanır, bu asırda şeriat geçerli midir?
      • Yüz Şehid Sevabı
      • Laiklik Nedir?
      • İran, Arabistan gibi şeriat ile yönetilen ülkelerin yönetim şekli doğru mudur?
      • Ülke yönetiminin şeriat veya laiklik olup olmaması konusunda bilgi verir misiniz?
      • Günümüzdeki laiklik acaba dinimizle çatışmakta mıdır?
      • Kız çocuklarının kız-erkek karışık eğitim veren bir okula gitmesi caiz mi?
      • Batılı Kaldırıyoruz
    • Hz. Mehdi Hakkında Herşey
    • Alevilik Sorunu Çözüldü >
      • Alevîlik nasıl doğmuştur? Bir mezhep mi yoksa bir tarikat mıdır?
      • Şu an günümüzde bulunan Aleviler doğru yoldan sapmışlar mıdır? Aleviler bidat ehli midir? Aleviler ile görüşmek uygun mudur?
      • Aleviler neden Ramazan orucu tutmaz namaz kılmaz? Hz.Ali'nin bunları yaptığından haberleri yok mu?
      • Aleviliğin bozulma nedeni nedir? Alevilik bir mezhep midir?
      • Camilerin yanında cemevlerinin açılmasının dini açıdan bir sakıncası olur mu? Yazının Devamı:
      • ŞİİLİK,ALEVİLİK,CAFERİLİK
      • MEZHEPLER ve MEŞREPLER
      • Ehl-i Sünnet Mezhepler
      • Son Söz
    • Televizon Gerçeği ve Bırakma Yolları >
      • Televizonu Tanıyalım
      • Televizyonun Zararları
      • Televizon Güzellik Anlayışını Değiştirir
      • Şeytanın tuzağı ve şeytanın silahı olan televizon,film,konsol oyunlarını bırakın.
      • Bir Hadis
      • Gençler İçin
      • Birkaç Kelime Daha
      • Esmaül Hüsna Şerhi İmam Gazali Hz.Es'Selam bölümü
      • Dünya hayatı bir oyundan, bir oyalanmadan başka birşey değildir.
      • 5-İslamı kötüler ,müslümanları terörist gösterir.
      • Şuan televizon insan ve cin şeytanlarının elindedir
      • Televizondan nefret ediyorum
      • Televizon Ve Bilgisayar Arasındaki FArk
      • Son Söz-Son Karar
    • Susmak ve Susmaktaki Hikmetler
    • Sözün Güzelini Söyleyebilme!
    • Heykel Sanat Mı Yoksa Haram mı?
    • Resim,Heykel(Suret),Fotoğraf Hakkında Bilgiler >
      • Resim,Heykel(Suret),Fotoğraf Hakkında Bilgiler
      • Resim yapmak
      • Heykel
    • Şarkı,Türkü,Müzik,Çalgı Aletleri Hakkında Bilgiler
    • Kaş Aldırma Hakkında Detaylı Bilgi >
      • Kadınlar için kaş almak, kaşları yolmak, bacak ve yüzdeki kılları gidermek, kaşların arasında ve kenarlarında biten kılları almak caiz midir?
      • Erkeklerin iki kaşın arasında bulunan kılları alması caiz midir?
      • Erkeklerin kaşlarını alması caiz midir?
  • DUALAR
    • Dua Kelimesi geçen 356 Hadis
    • Tirmizi Dualar
    • Kıtabu'd-Daavat(Dualar Kitabı) Sahih-i Buhari
    • Ayeti Hırz
    • Ramazül Ehadis Dualar
    • Evradı Kudsiye Tamamı(1-154)
    • DUALAR VİDEOLU >
      • Cevşeni Kebir
      • Delalin Nur
      • Sekine Duası
      • Delali Hayrat
      • Evradı Kudsiye
  • Mezhepler Hakkında Çok Açıklayıcı Bilgiler
    • İslamiyet’teki mezheplerin farklı oluşunun hikmeti nedir? Mezhepler neden ortaya çıkmıştır?
    • Mezheb taklidi nasıl olur? Ben Şafiiyim ama bazende Hanefi mezhebine göre davranıyorum, çünkü ikiside Peygamberimizin (asm) yaptığı şeyleri söylüyor..
    • Peygamberimizin (s.a.v) yaptığı ibadet birdir. Nasıl dört şekilde yapılır? Mezheplerin farklılığı hakkında detaylı bilgi verir misiniz?
    • Çok açıklayıcı yazılar
    • Mezheplerin Ortaya Çıkışı
  • SALAVATI ŞERİFELER
    • 2 NUR'UL HATEM SALAVATI
    • 200 Çeşit Salavat Slayt
    • 200 Çeşit Salavatı Şerife
    • 200 Çeşit Salavatı Şerife Resim
    • 200 salavat
  • HAZRET-İ MUHAMMED Aleyhisselâm
    • Eser Hakkında
    • En Büyük Delil
    • En Büyük Nimet
    • Şânı Yüce Peygamber
    • Ağır Bir Misâk
    • Emniyetli Şehir Mekke Ve Kâbetullah
    • İçli Bir Duâ
    • Hâşim
    • Fil Kıssası
    • İlâhî Muhafaza
    • Hilfül-fudûl
    • Peygamber Evlâtlığı
    • Ğâr-ı Hira
    • Hanifler
    • Kur’an-ı Kerim
    • Ağır Söz
    • İLK ÜÇ YIL ve İLK MÜSLÜMANLAR 2
    • İLK ÜÇ YIL ve İLK MÜSLÜMANLAR 3
    • İLK ÜÇ YIL ve İLK MÜSLÜMANLAR 4
    • Her Fırsatta Tebliğ
    • Rahmânî Tesellî
    • Uzlaşma Teklifleri / 1
    • Uzlaşma Teklifleri / 2
    • Yalan ve İftiralar / 1
    • İnatça İtirazlar
    • Alaylı İstekler
    • Kötü Zan ve Ahmakça Taklit
    • Câhiliye Sapıklığı
    • Şirkte Israr
    • Ölüm Ötesini İnkâr Edenler!
    • İmana Karşı, Küfür Taktikleri
    • Alaya ve Eğlenceye Alma
    • Müslümanlara Yapılan Zulüm ve İşkenceler
    • Müşriklerin Başlıca Düşmanlık Sebepleri
    • Baş Düşmanlar
    • Habeşistan’a Birinci Hicret (615 M.)
    • Şakk-ı Kamer Mucizesi
    • Habeşistan’a İkinci Hicret (616 M.)
    • Müslüman Olan Hıristiyanlar
    • Tâif Yolculuğu
    • Kabileleri İslâm'a Dâvet
    • Peygamber Şehri Medine’ye Doğru
    • İkinci Akabe Biatı (622 M.)
    • İslâm'ı Öğretmek İçin Medine Halkına Gönderilen İki Sahabi
    • Hicret Belirtileri
    • Dâr'un-nedve Toplantısı
    • Büyük Hicret
    • Sevr Mağarası
    • Mağara'dan Hareket
    • Tarihi Yolculuk
    • Devamı
  • MUHTEREM ÖMER ÖNGÜT -KUDDİSE SIRRUH- EFENDİ HAZRETLERİ'NİN HAYAT-I SAADETLERİNDEN İNCİLER
    • (1)Sıfat-ı Hayvaniye
    • (2)- Şeyh Hacı Hafız Bilal Bektaş Efendi'nin Bağlılığı
    • (3)- Hüsamettin Erentuğ Hocamız'ın Bağlılığı 1
    • (4)- Hüsamettin Erentuğ Hocamız'ın Bağlılığı 2
    • (5)- Kafkasyalı Hacı Yunus Efendi'nin Sordukları Soruya, Verdikleri Cevaplar 1
    • (6)- Kafkasyalı Hacı Yunus Efendi'nin Sordukları Soruya, Verdikleri Cevaplar 2
    • (7)- "Hazret-i Allah'ı Aradım, Hiçlikte Buldum!"
    • (8)-"Bu Trene Bin!"
    • (9)- "Nuh'un Gemisi"
    • (10)-"Hazret-i Allah'a ve Resulullah Aleyhisselâm'a Ait Yol"
    • (11)-İlham Edilen Duâ
    • (12)-Ravza-i Mutahhara'nın Şubesi
    • (13)-O'nunla Hayat Hiçbir Şeye Benzemez!
    • (14)-"Yok olmayan var olamaz, varlığı dağıtmak gerek."
    • (15)-"Elbet Doğrudur!"
    • (16)-Nûr-i Muhammedî -s.a.v-
    • (17)-Bazı Dualar
    • (18)-Bazı Duâlar
    • (19)-Şeytanın Verdiği Vesveseler Nasıl Atılır?
    • (20)-Âllah'ım! Şükrümü, Zikrimi, Rızkımı Rızânda Arttır."
    • (21)-"Sen çık aradan, kalsın Yaratan!"
    • (22)-"İlmin hakikisi, O'nun duyurduğu, bildirdiği ilimdir."
    • (23)-"Fenâ bizim olsun, varlık isteyenin olsun."
    • (24)-"Allah'ım Afiyet-i Ebediyeyi İhsan Buyursun."
    • (25)-"İnsan Sevdiğiyle Haşrolunur"
    • (26)-"O Kurtarırsa Kurtuluruz!"
    • (27)-"Akıllı Odur Ki!"
    • (28)-"Hayat-ı Hakiki"
    • (29)-"Akıllı Odur Ki!"
    • (30)-"İman Kardeşliği"
    • (31) -"İman Kardeşliği"
    • (32) -"Sükût Eden Kurtulmuştur"
    • (33)-"Boş Sözle Cennete Girilmez"
    • (34)"Dünyada garip, yahut yolcu gibi ol!"
    • (35)-"Allah Kuluna Kâfidir!"
    • (36)-"Su!"
    • (37)-"Bu Yolun Hakikati"
    • (38)-Hikmet Arayan Süzülüp Geçer
    • (39)-Güzellik ancak Hazret-i Allah ve Resul'ündedir.
    • (40)-"İstikbal"
    • (41)-"Sadaka Şifaya Vesile"
    • (42)-Ehli Olana Saadet, Ehli Olmayana Felâket
    • (43)-Cennet Bahçesi
    • (44)-İbadet
    • (45)-Namaz
    • (46)-Ahiret Dünyadan Çok Hayırlı
    • (47)-Şeytanın Hileleri
    • (48)-Marifet Evi Kalp
    • (49)-Nasihatler
    • (50) -Temizi Temiz, Pisi Pis Bilmek Lâzım!
    • (51) -Ağaç da O'nun, Meyvesi de O'nun!
    • (52)-Ne Güzel Bir Numune
    • (53)-Dikkat Edilmesi Gereken Önemli Husus
  • SÖZLER VE NOTLAR
    • Muhterem Ömer Öngüt -kuddise sırruh- Efendi Hazretleri'nin Hayat-ı Saadetlerinden İnciler Chm
    • Sözler ve Notlar 1
    • Sözler ve Notlar 2
    • Sözler ve Notlar 3
    • Sözler ve Notlar 4
    • Sözler ve Notlar 5
    • Sözler ve Notlar 6
    • Sözler ve Notlar 7
    • Sözler ve Notlar 8
    • Sözler ve Notlar 9
    • Sözler ve Notlar 10
    • Sözler ve Notlar 11
    • Sözler ve Notlar 12
    • Sözler ve Notlar 13
    • Sözler ve Notlar 14
    • Sözler ve Notlar 15
    • Sözler ve Notlar 16
    • Sözler ve Notlar 17
    • Sözler ve Notlar 18
    • Sözler ve Notlar 19
    • Sözler ve Notlar 20
    • Sözler ve Notlar 21
    • Sözler ve Notlar 22
    • Sözler ve Notlar 23
    • Sözler ve Notlar 24
    • Sözler ve Notlar 25
    • Sözler ve Notlar 26
    • Sözler ve Notlar 27
    • Sözler ve Notlar 28
    • Sözler ve Notlar 29
    • Sözler ve Notlar 30
    • Sözler ve Notlar 31
    • Sözler ve Notlar 32
    • Sözler ve Notlar 33
    • Sözler ve Notlar 34
    • Sözler ve Notlar 35
  • MUHTEREM ÖMER ÖNGÜT -KUDDİSE SIRRUH- HAZRETLERİ,YARGI KARARLARI İLE, HAKLARINDAKİ İFTİRA VE İSNADLARDAN AKLANDI;
  • ÖMER ÖNGÜT -KUDDİSE SIRRUH-İFTİRALARA CEVAPLAR
    • HAKİKAT’E ve ŞAHSIMA YAPILAN İFTİRA ve HAKARETE CEVAPTIR
    • MUHTEREM ÖMER ÖNGÜT -KUDDİSE SIRRUH- HAZRETLERİ,YARGI KARARLARI İLE, HAKLARINDAKİ İFTİRA VE İSNADLARDAN AKLANDI;
    • HAİN TEZGAH
    • Kadir Mısıroğlu'nun İftira ve Hezeyanlarına Cevap
    • Ebubekir Sifil'in "Sefilnâme"sine Cevap
    • Mustafa Özcan'ın Yazısına Cevap
    • 3D E-KİTAP OLARAK İNDİR
    • Hepsi
    • Kanal 7 Ömer ÖNGÜT -Kuddise Sirruh tekzip kararı
    • Samanyolu Ömer ÖNGÜT -Kuddise Sirruh tekzip kararı
  • İHVANLAR
  • BESMELE-İ ŞERİFE'NİN ÖNEMİ, FAZİLETİ, HİKMETİ VE ESRARI
  • ORGAN NAKLİ VE VASİYETİ CÂİZ MİDİR?
  • DELAİL-İ HAYRAT
    • DELAİLİ HAYRAT HAKKINDA AÇIKLAMA
    • TOPLAM SALAVAT
    • PAZARTESİ
    • SALI
    • ÇARŞAMBA
    • PERŞEMBE
    • CUMA
    • CUMARTESİ
    • PAZAR
    • PAZARTESİ(2)
  • TESETTÜR-ÖRTÜNME-KAPANMA
    • SESLİ DİNLE-TESETTÜR HAKKINDA HERŞEY
    • Daha fazla Bilgi
    • Tesettür,Örtünme,Kapanma Programı 3
    • İnananlar İçin Tesettür Kesinlikle Uyulması Gerekli Bir Farzdır
    • Kur'an'da Başörtüsü Yok Diyenlere
    • Açılıp Saçılarak Yürümeyin(Ahzab 32,33,34.Ayet Tefsiri)
    • Irzlarınızı Koruyun(Nur Süresi 31.Ayet Tefsiri)
    • Müminlerin Hanımlarına Söyle(Ahzab Süresi 59.Ayet Tefsiri)
    • Kapanmanın Önemini 8 Dakikada Anlayın
    • Tesettür Hakkında En Gerekli Bilgiler
    • Resimdeki Tesettür
    • 12 Madde De Örtünme Gerçeği
    • Tesettürle Ilgili Bilinmesi Gerekenler
    • Kalbini Yokla Kalbinide Vücudun gibi sergileyebilirmiydin?
    • Başörtüsü nasıl örtülür
    • TESETTÜR
    • Tesettürle ilgili ayet ve hadisler nelerdir?
    • Tesettürle İlgili Hadisler
    • Çarşaf
    • Cilbab
    • Peçe
    • Gerçekten Tesettürlü müsün?
    • İslam'ın öngördüğü bir örtünme şekli var mı?
    • Başörtüsünün hükmü nedir? Başı açık gezmek insanı nasıl bir tehlikeye götürür?
    • Makyaj (Süslenme Ve Kokulanma)
    • Tesettür ve Türban Özel Dosyası
    • Tesettür, Türban, Örtünme Soru-Cevap
    • Tesettürlü bir kişiyi gördüm
    • Avret ve Örtünme
    • Tesettür Resimleri
    • Modern Tesettür
    • Türbanlı değil tesettürlü kız aranıyor...
    • Hz. Adem'den Günümüze Kadar Gelen Peygamberlerin Dininde Kadının Tesettürü Nasıldı?
    • İslamiyet'den Önce Cahiliye Döneminde Kadınların Giyimi Nasıldı?
    • Nefs-i Emmâre Derecesinde Bulunan İnsanlar
    • 3 Soruya 3 Sorulu Cevap
    • Örtümüze Türban Dediler Önce
    • Örtünmek İsteyenlere
    • Tesettür ve Kul hakkı
    • Kapanan yada Kapanacak Olan Bayanlar
    • Örtülü ve Özgür
    • Kadınlar pantolon giyebilir mi?
    • Kapanmak İstiyorum ama Yapamıyorum
    • Sanal Zina
    • Annem örtünmeme karşı çıkyor ve "Kapanırsan hakkımı helal etmem." diyor
    • Senelerdir Kapanmak Istiyorum Ama Başaramıyorum
    • Artık yollar yürünmez oldu
    • Kadın Kocasının Isteği Üzerine Açık Giyinebilir Mi?
    • Islam Devleti, Tüm Müslüman Kadınların Başını Örtmesini Zorunlu Kılabilir Mi?
    • Gelinlik Giymek Caiz Midir?
    • Başı Açık Çalışabilir Miyim?
    • Giyindiği Halde Açık Olan...hadis
    • Kadının Başı Açık Gezmesinden Dolayı Kocası Mesul Olur Mu?
    • Müslüman ve mümin erkekler siz kadınların örtünmesini ister
    • Ey Müslüman Kadın
    • Tesettür Ayeti Indirilmeden Önce Kadınların Giyimi Nasıldı?
    • Kadının Örtünme Şekli Nasıl Olmalıdır?
    • Tesettürün Hükmü Nedir?
    • Ailem Örtünmeme Karşı Çıkıyorsa Ne Yapmam Gerekir?
    • Peruk kullanmak hakkında bilgi
    • Dandik Tesettür'den Soyunmak İçin 10 Hatırlatma
    • EY MÜSLÜMAN KADIN..!
    • Hangi Tesettür?
    • Tesettürlü Ol Ama...
    • Başörtülü Kızın Babaya Cevabı
    • Kapanmak istemiyorum ama ailem zorla başımı kapatıyor
    • Tesettürlü Ol Ama...
    • Kapanmak istemiyorum ama ailem zorla başımı kapatıyor
    • Buradan sesleniyorum bu tesettür değil.
    • Örtünmek İsteyenlere Samimi Bir Duyuru
    • Tesettürlü bir kişiyi gördüm
    • Size büyük bir oyun oynadılar ey kadınlar .
    • Güncel Bilgiler
  • NEFS
    • Kuranı Kerimde Nefs Kelimesi Geçen Ayetler
    • Nefs Kelimesi Geçen Hadisler
    • İnsan Olabilmek İçin Nefsi Terbiye Etmek Lâzımdır.
    • NEFİS VE NEFİSLE CİHAD
    • NEFİS VE DERECELERİ
    • Nefsi İyi Tanımak
    • Hayat-ı Saadetlerinden İnciler (1)
    • Ey Nefs
    • Nefse göre çalışmak iptiladır
    • Nefsim
    • Mevlana'ya Göre Nefs ve Şeytan
    • Nefsinin Kölesi Değil Allah'ın kulu ol
  • MÜBAREK AYLAR
    • BERAT KANDİLİ DUASI
    • BERAT GECESİ
    • Berat Gecesi
    • MUHARREM AYI VE AŞÛRE GÜNÜ
    • Aşure Günü Hakkında Hadisler
    • Safer ayı için bela ayı diyorlar, bu doğru mudur?
    • ZİLHİCCE, HACC ve KURBAN
    • ZİLHİCCE AYI >
      • Fecr Süresi 30 Ayet
      • Fecr Sûre-i Şerif'i Tefsiri
    • MİRAÇ KÜTÜBİ SİTTE HADİSLER
    • MİRAÇ GECESİ
    • RAMAZAN AYI >
      • RAMAZAN-I ŞERİF ORUÇ VE ZEKÂT
      • Ramazan Kelmesi Geçen 108 Hadis
      • İftar Duası
      • Oruç Kelimesi Geçen 182 Hadis
      • İftar Hakkında 15 Hadis
      • Sahur 10 Hadis
  • İSLAMİ BLOGLAR
    • DİNİPROGRAMLARKURT26
    • KELİMELERE GÖRE HADİSLER
    • NAMAZ HAKKINDA HERŞEY
    • KURANI KERİM TEFSİRİ
    • HATEMİ VELİ
  • HATEMİ VELİ-HATEMİ EVLİYA
    • HÂTEM-İ VELİ HAKKINDA RESULULLAH -SALLALLAHU ALEYHİ VE SELLEM- EFENDİMİZ’İN HADİS-İ ŞERİF’LERİ VE ONA VÂRİS OLAN VEKİLLERİNİN İFŞAATLARI(14-56) 83
    • EVLİYÂ-İ KİRAM -Kaddesallahu Esrârehüm- HAZERÂTI’NIN “HÂTEMÜ’L-EVLİY” HAKKINDAKİ BEYAN ve İFŞAATLARI (57-192) 127-274
    • Allah-u Teâlâ’nın Sevgilileri’nin İfşaatlarına İzah ve Açıklamalar(12-125) 147-274
    • Daha Fazla Bilgi
  • Kuranı Kerimde Esmaül Hüsnalar Programı
  • HAKİKAT AYLIK İSLAM DERGİSİ
    • HAKİKAT AYLIK İSLAM DERGİSİ
    • HAKİKAT CHM E-KİTAP
    • HAKİKAT PDF E-KİTAP
    • HAKİKAT 3D-EKİTAP
  • Hakikat İçerik ve İndirme
    • Hakikat İçerik ve İndirme
    • Hakikat İçerik ve İndirme 76
    • Hakikat İçerik ve İndirme 77
    • Hakikat İçerik ve İndirme 78
    • Hakikat İçerik ve İndirme 79
    • Hakikat İçerik ve İndirme 80
    • Hakikat İçerik ve İndirme 81
    • Hakikat İçerik ve İndirme 82
    • Hakikat İçerik ve İndirme 83
    • Hakikat İçerik ve İndirme 84
    • Hakikat İçerik ve İndirme 85
    • Hakikat İçerik ve İndirme 86
    • Hakikat İçerik ve İndirme 87
    • Hakikat İçerik ve İndirme 88
    • Hakikat İçerik ve İndirme 89
    • Hakikat İçerik ve İndirme 90
    • Hakikat İçerik ve İndirme 91
    • Hakikat İçerik ve İndirme 92
    • Hakikat İçerik ve İndirme 93
    • Hakikat İçerik ve İndirme 94
    • Hakikat İçerik ve İndirme 95
    • Hakikat İçerik ve İndirme 96
    • Hakikat İçerik ve İndirme 97
    • Hakikat İçerik ve İndirme 98
    • Hakikat İçerik ve İndirme 99
    • Hakikat İçerik ve İndirme 100
    • Hakikat İçerik ve İndirme 101
    • Hakikat İçerik ve İndirme 102
    • Hakikat İçerik ve İndirme 103
    • Hakikat İçerik ve İndirme 104
    • Hakikat İçerik ve İndirme 105
    • Hakikat İçerik ve İndirme 106
    • Hakikat İçerik ve İndirme 107
    • Hakikat İçerik ve İndirme 108
    • Hakikat İçerik ve İndirme 109
    • Hakikat İçerik ve İndirme 110
    • Hakikat İçerik ve İndirme 111
    • Hakikat İçerik ve İndirme 112
    • Hakikat İçerik ve İndirme 113
    • Hakikat İçerik ve İndirme 114
    • Hakikat İçerik ve İndirme 115
    • Hakikat İçerik ve İndirme 116
    • Hakikat İçerik ve İndirme 117
    • Hakikat İçerik ve İndirme 118
    • Hakikat İçerik ve İndirme 119
    • Hakikat İçerik ve İndirme 120
    • Hakikat İçerik ve İndirme 121
    • Hakikat İçerik ve İndirme 122
    • Hakikat İçerik ve İndirme 123
    • Hakikat İçerik ve İndirme 124
    • Hakikat İçerik ve İndirme 125
    • Hakikat İçerik ve İndirme 126
    • Hakikat İçerik ve İndirme 127
    • Hakikat İçerik ve İndirme 128
    • Hakikat İçerik ve İndirme 129
    • Hakikat İçerik ve İndirme 130
    • Hakikat İçerik ve İndirme 131
    • Hakikat İçerik ve İndirme 132
    • Hakikat İçerik ve İndirme 133
    • Hakikat İçerik ve İndirme 134
    • Hakikat İçerik ve İndirme 135
    • Hakikat İçerik ve İndirme 136
    • Hakikat İçerik ve İndirme 137
    • Hakikat İçerik ve İndirme 138
    • Hakikat İçerik ve İndirme 139
    • Hakikat İçerik ve İndirme 140
    • Hakikat İçerik ve İndirme 141
    • Hakikat İçerik ve İndirme 142
    • Hakikat İçerik ve İndirme 143
    • Hakikat İçerik ve İndirme 144
    • Hakikat İçerik ve İndirme 145
    • Hakikat İçerik ve İndirme 146
    • Hakikat İçerik ve İndirme 147
    • Hakikat İçerik ve İndirme 148
    • Hakikat İçerik ve İndirme 149
    • Hakikat İçerik ve İndirme 150
    • Hakikat İçerik ve İndirme 151
    • Hakikat İçerik ve İndirme 152
    • Hakikat İçerik ve İndirme 153
    • Hakikat İçerik ve İndirme 154
    • Hakikat İçerik ve İndirme 155
    • Hakikat İçerik ve İndirme 156
    • Hakikat İçerik ve İndirme 157
    • Hakikat İçerik ve İndirme 158
    • Hakikat İçerik ve İndirme 159
    • Hakikat İçerik ve İndirme 160
    • Hakikat İçerik ve İndirme 160
    • Hakikat İçerik ve İndirme 161
    • Hakikat İçerik ve İndirme 162
    • Hakikat İçerik ve İndirme 163
    • Hakikat İçerik ve İndirme 164
    • Hakikat İçerik ve İndirme 165
    • Hakikat İçerik ve İndirme 166
    • Hakikat İçerik ve İndirme 167
    • Hakikat İçerik ve İndirme 168
    • Hakikat İçerik ve İndirme 169
    • Hakikat İçerik ve İndirme 170
    • Hakikat İçerik ve İndirme 171
    • Hakikat İçerik ve İndirme 172
    • Hakikat İçerik ve İndirme 173
    • Hakikat İçerik ve İndirme 174
    • Hakikat İçerik ve İndirme 175
    • Hakikat İçerik ve İndirme 176
    • Hakikat İçerik ve İndirme 177
    • Hakikat İçerik ve İndirme 178
    • Hakikat İçerik ve İndirme 179
    • Hakikat İçerik ve İndirme 180
    • Hakikat İçerik ve İndirme 181
    • Hakikat İçerik ve İndirme 182
    • Hakikat İçerik ve İndirme 183
    • Hakikat İçerik ve İndirme 184
    • Hakikat İçerik ve İndirme 185
    • Hakikat İçerik ve İndirme 186
    • Hakikat İçerik ve İndirme 187
    • Hakikat İçerik ve İndirme 188
    • Hakikat İçerik ve İndirme 189
    • Hakikat İçerik ve İndirme 190
    • Hakikat İçerik ve İndirme 191
    • Hakikat İçerik ve İndirme 192
    • Hakikat İçerik ve İndirme 193
    • Hakikat İçerik ve İndirme 194
    • Hakikat İçerik ve İndirme 195
    • Hakikat İçerik ve İndirme 196
    • Hakikat İçerik ve İndirme 197
    • Hakikat İçerik ve İndirme 198
    • Hakikat İçerik ve İndirme 199
    • Hakikat İçerik ve İndirme 200
    • Hakikat İçerik ve İndirme 201
    • Hakikat İçerik ve İndirme 202
    • Hakikat İçerik ve İndirme 203
    • Hakikat İçerik ve İndirme 204
    • Hakikat İçerik ve İndirme 205
    • Hakikat İçerik ve İndirme 206
    • Hakikat İçerik ve İndirme 207
    • Hakikat İçerik ve İndirme 208
    • Hakikat İçerik ve İndirme 209
    • Hakikat İçerik ve İndirme 210
    • Hakikat İçerik ve İndirme 211
    • Hakikat İçerik ve İndirme 212
    • Hakikat İçerik ve İndirme 213
    • Hakikat İçerik ve İndirme 214
    • Hakikat İçerik ve İndirme 215
    • Hakikat İçerik ve İndirme 216
    • Hakikat İçerik ve İndirme 217
    • Hakikat İçerik ve İndirme 218
    • Hakikat İçerik ve İndirme 219
    • Hakikat İçerik ve İndirme 220
    • Hakikat İçerik ve İndirme 221
    • Hakikat İçerik ve İndirme 222
    • Hakikat İçerik ve İndirme 223
    • Hakikat İçerik ve İndirme 224
    • Hakikat İçerik ve İndirme 225
    • Hakikat İçerik ve İndirme 226
    • Hakikat İçerik ve İndirme 227
    • Hakikat İçerik ve İndirme 228
    • Hakikat İçerik ve İndirme 229
    • Hakikat İçerik ve İndirme 230
    • Hakikat İçerik ve İndirme 231
    • Hakikat İçerik ve İndirme 232
    • Hakikat İçerik ve İndirme 233
    • Hakikat İçerik ve İndirme 234
    • Hakikat İçerik ve İndirme 235
    • Hakikat İçerik ve İndirme 236
    • Hakikat İçerik ve İndirme 237
    • Hakikat İçerik ve İndirme 238
    • Hakikat İçerik ve İndirme 239
    • Hakikat İçerik ve İndirme 240
    • Hakikat İçerik ve İndirme 241
    • Hakikat İçerik ve İndirme 242
    • Hakikat İçerik ve İndirme 243
    • Hakikat İçerik ve İndirme 244
    • Hakikat İçerik ve İndirme 245
    • Hakikat İçerik ve İndirme 246
    • Hakikat İçerik ve İndirme 247
    • Hakikat İçerik ve İndirme 248
    • Hakikat İçerik ve İndirme 249
    • Hakikat İçerik ve İndirme 250
    • Hakikat İçerik ve İndirme 251
    • Hakikat İçerik ve İndirme 252
    • Hakikat İçerik ve İndirme 253
    • Hakikat İçerik ve İndirme 254
    • Hakikat İçerik ve İndirme 255
    • Hakikat İçerik ve İndirme 256
    • Hakikat İçerik ve İndirme 257
    • Hakikat İçerik ve İndirme 258
    • Hakikat İçerik ve İndirme 259
    • Hakikat İçerik ve İndirme 260
    • Hakikat İçerik ve İndirme 261
    • Hakikat İçerik ve İndirme 262
    • Hakikat İçerik ve İndirme 263
    • Hakikat İçerik ve İndirme 264
    • Hakikat İçerik ve İndirme 265
    • Hakikat İçerik ve İndirme 266
    • Hakikat İçerik ve İndirme 267
    • Hakikat İçerik ve İndirme 268
    • Hakikat İçerik ve İndirme 269
    • Hakikat İçerik ve İndirme 270
    • Hakikat İçerik ve İndirme 271
    • Hakikat İçerik ve İndirme 272
    • Hakikat İçerik ve İndirme 273
    • Hakikat İçerik ve İndirme 274
    • Hakikat İçerik ve İndirme 275
    • Hakikat İçerik ve İndirme 276
    • Hakikat İçerik ve İndirme 277
    • Hakikat İçerik ve İndirme 278
    • Hakikat İçerik ve İndirme 278
    • Hakikat İçerik ve İndirme 279
    • Hakikat İçerik ve İndirme 280
    • Hakikat İçerik ve İndirme 281
    • Hakikat İçerik ve İndirme 282
    • Hakikat İçerik ve İndirme 283
    • Hakikat İçerik ve İndirme 284
    • Hakikat İçerik ve İndirme 285
    • Hakikat İçerik ve İndirme 286
    • Hakikat İçerik ve İndirme 287
    • Hakikat İçerik ve İndirme 288
    • Hakikat İçerik ve İndirme 289
    • Hakikat İçerik ve İndirme 290
    • Hakikat İçerik ve İndirme 291
    • Hakikat İçerik ve İndirme 292
    • Hakikat İçerik ve İndirme 293
    • Hakikat İçerik ve İndirme 294
    • Hakikat İçerik ve İndirme 295
    • Hakikat İçerik ve İndirme 296
    • Hakikat İçerik ve İndirme 297
    • Hakikat İçerik ve İndirme 298
    • Hakikat İçerik ve İndirme 299
    • Hakikat İçerik ve İndirme 300
    • Hakikat İçerik ve İndirme 301
    • Hakikat İçerik ve İndirme 302
    • Hakikat İçerik ve İndirme 303
    • Hakikat ve İçerik İndrme 304
    • Hakika İçerik ve İndirme 305
    • Hakika İçerik ve İndirme 306
    • Hakikat İçerik ve İndirme 307
    • Hakikat İçerik ve İndirme 308
    • Hakikat İçerik ve İndirme 309
    • Hakikat İçerik ve İndirme 310
    • Hakikat İçerik ve İndirme 311
    • Hakikat İçerik ve İndirme 312
    • Hakikat İçerik ve İndirme 313
    • Hakikat İçerik ve İndirme 314
    • Hakikat İçerik ve İndirme 315
    • Hakikat İçerik ve İndirme 316
    • Hakikat İçerik ve İndirme 317
    • Hakikat İçerik ve İndirme 318
    • Hakikat İçerik ve İndirme 319
    • Hakikat İçerik ve İndirme 320
    • Hakikat İçerik ve İndirme 321
    • Hakikat İçerik ve İndirme 322
    • Hakikat İçerik ve İndirme 323
    • Hakikat İçerik ve İndirme
    • Hakikat İçerik ve İndirme 324
    • Hakikat İçerik ve İndirme 325
    • Hakikat İçerik ve İndirme 326
    • Hakikat İçerik ve İndirme 327
    • Hakikat İçerik ve İndirme 328
    • Hakikat İçerik ve İndirme 329
    • Hakikat İçerik ve İndirme 330
    • Hakikat İçerik ve İndirme 331
    • Hakikat İçerik ve İndirme 332
    • Hakikat İçerik ve İndirme 333
    • Hakikat İçerik ve İndirme 334
    • Hakikat İçerik ve İndirme 335
    • Hakikat İçerik ve İndirme 336
    • Hakikat İçerik ve İndirme 337
    • Hakikat İçerik ve İndirme 338
    • Hakikat İçerik ve İndirme 339
    • Hakikat İçerik ve İndirme 340
    • Hakikat İçerik ve İndirme 341
    • Hakikat İçerik ve İndirme 342
    • Hakikat İçerik ve İndirme 343
    • Hakikat İçerik ve İndirme 344
  • ESERLERİ SESLİ DİNLE
    • ESERLERİ SESLİ DİNLE
    • SESLİ DİNLE-ASHÂB-I KİRAM -Radiyallahu anhüm- HAZERÂTI'NIN HAYATI
    • SESLİ DİNLE-HAZRET-İ MUHAMMED Aleyhisselâm
    • SESLİ DİNLE-İLÂHÎ GÖRÜŞ BİRLİĞİNE DAVET
    • SESLİ DİNLE-İSLÂM İLMİHALİ
    • SESLİ DİNLE-KISAS-I ENBİYÂ Aleyhimüsselâm
    • SESLİ DİNLE-KURANI KERİM MEALİ
    • SESLİ DİNLE-KURANI KERİM TEFSİRİ
    • SESLİ DİNLE-KÜFRÜ HOŞ GÖREN NARCILARIN İÇYÜZÜ
    • SESLİ DİNLE-MEKTUBAT
    • SESLİ DİNLE-MUHTEREM ÖMER ÖNGÜT -KUDDİSE SIRRUH- EFENDİ HAZRETLERİ'NİN HAYAT-I SAADETLERİNDEN İNCİLER
    • SESLİ DİNLE-NAMAZ
    • SESLİ DİNLE-ALLAH-U TEÂLÂ’NIN SEVGİLİLERİ’NİN İFŞAATLARINA İZAH VE AÇIKLAMALAR
    • SESLİ DİNLE-ORGAN NAKLİ VE VASİYETİ CÂİZ MİDİR?
    • SESLİ DİNLE-SİLSİLEİ SÂDÂT 33-ŞEYH MUHAMMED ES’AD ERBİLÎ (KUDDİSE SIRRUH)
    • SESLİ DİNLE-SÖZLER ve NOTLAR
    • SESLİ DİNLE-TASAVVUF'UN ASLI HAKİKAT VE MARİFETULLAH İNCİLERİ
    • SESLİ DİNLE-YÜCE ALLAHIN İSMİ ŞERİFLERİ HAKINDA BAZI BİLGİLER
    • SESLİ DİNLE-KALPTENİMAN
    • SESLİ DİNLE-TESETTÜR HAKKINDA HERŞEY
    • SESLİ DİNLE-ORGAN NAKLİ VE VASİYETİ CÂİZ MİDİR BÖLÜM BÖLÜM
    • SESLİ DİNLE-HAKİKAT AYLIK İSLÂM DERGİSİ BAŞYAZILARI
    • SESLİ DİNLE-EVLİYÂ-İ KİRAM -Kaddesallahu Esrârehüm- HAZERÂTI'NIN ''HÂTEMÜ'L-EVLİYÂ'' HAKKINDAKİ BEYAN ve İFŞAATLARI
    • SESLİ DİNLE HAKİKİ MUTASAVVIFLAR HAKİKİ VAHDET-İ VÜCUDÇULAR VE SAHTELERİ
    • SESLİ DİNLE-KÜFRÜ HOŞ GÖREN NARCILARIN İÇYÜZÜ wmv
    • SESLİ DİNLE-HAKİKİ MUTASAVVIFLAR, HAKİKİ VAHDET-İ VÜCUDCULAR VE SAHTELERİ
    • SESLİ DİNLE-SAPTIRICI ÖNDERLER VE ONLARA TÂBİ OLANLARIN
    • HIRİSTİYANLARI HİDAYET VE GERÇEK KURTULUŞA DAVET
    • SESLİ DİNLE-Peygamberimiz(s.a.v) Duaları
  • DİNİ PROGRAMLAR
    • İslamikonular Programı 2
    • İslâm İlmihali Programı 1.0
    • Hatemi Veli
    • Dini Programlar (Güncel)
    • Peygamber Efendimizin(s.a.v) Hayatı ve Sünnetleri 3D E-Kitap
    • Peygamber Efendimizin(s.a.v) Hayatı ve Sünnetleri E-kitap 1.0
    • İlâhî Görüş Birliğine Dâvet
    • Kapteniman Programı 3
    • Allah-u Teâlâ'nın En Güzel İsimleri Esmâü'l-Hüsnâ 3D E-KİTAP
    • Kuranı Kerim Hatim Programı 1.0
    • Kur'an-ı Kerim Tefsiri 3D E-Kitap
    • Sadır ilmi Satır İlmi 3D E-kitap
    • Cennet ve Cehennem Programı
    • Nefis ve Dereceleri Programı
    • Besmele-i Şerife'nin Önemi, Fazileti, Hikmeti Ve Esrarı Programı
    • Tesettür,Örtünme,Kapanma Programı 3
    • 200 Salavat-ı Şerife 3d E-Kitap
    • Kurtuluş Programı 2
    • Kütüb-i Sitte Hadis Programı 1.0
    • Tesettür,Örtünme,Kapanma Programı 2
    • Delail-i Hayrat 463 Salavat Programı
    • Tesettür,Örtünme,Kapanma Programı
    • Ömer Öngüt Hz. Kuranı Kerim Meali
    • Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır Orjinal Meali Programı
    • 4 Hak Mezhep
    • 200 Çeşit Salavatı Şerife Programı 3
    • Cevşeni Kebir Programı
    • Cevşeni Kebir 3D E-Kitap
    • Kuranı Kerim Hatim Programı 2.0
    • DİNİ PROGRAMLAR (GÜNCEL)
    • İslamikonular Programı 2
    • Kuranı Kerim Meali Programı 1
    • Dua Programı
    • Dua Programı 2 Ramazan Özel
    • Dini Filmler Programı
    • Esmaül Hüsna Tirmizi
    • Hanefi Mezhebi
    • Maliki Mezhebi
    • Şafi Mezhebi
    • Hanbeli Mezhebi
    • Kütübi Sitte Programı
    • KÜTÜBÜ SİTTE KAYNAKLI 7300 HADİS
    • Kütübü Sitte Ebook Html
    • Cevşeni Kebir Ebook Html
    • Muhterem Ömer Öngüt -kuddise sırruh- Efendi Hazretleri'nin Hayat-ı Saadetlerinden İnciler Chm
    • Peygamber Efendimiz (S.A.V) Ebook Html
    • HAYATIMIZ SÜNNET-DUALAR
    • Peygamber Efendimiz Sünnetleri Programı
    • Kurtuluş Programı
    • Kalpteniman Programı 10
    • Kalpteniman Programı 9
    • Kuranı Kerim Hatimler Programı Chm 2
    • Kuranı Kerim Hatim Ve Eserleri Sesli Dinle Program
    • Esmaül Hüsna Ezberle Programı 1.0
    • Kurtuluş Programı 1.01
    • Kuranı Kerimde Esmaül Hüsnalar 2
    • Kütübi Sitte 6 Hadis Kitabı Oku-Dinle Programı
    • Yüce Allahın İsmi Şerifileri Hakında Bazı Bilgiler 1.01
    • Kalpteniman Programı Exe-ChmPdf-3d E-kitap İndir
    • KURANI KERİMDE ESMAÜL HÜSNALAR 1.01 ACCESS
    • KURTULUŞ PROGRAMI 1.05 EXE(UYGULAMA)
    • Kurtuluş Programı 1.07
  • İSLAMİ 3D E-Kitaplar
    • 3D E-Kitaplar Hakkında Açıklama
    • İslâm İlmihali Programı 1.0
    • Hatemi Veli
    • Dini Programlar (Güncel)
    • Peygamber Efendimizin(s.a.v) Hayatı ve Sünnetleri 3D E-Kitap
    • İlâhî Görüş Birliğine Dâvet
    • Kapteniman Programı 3
    • Allah-u Teâlâ'nın En Güzel İsimleri Esmâü'l-Hüsnâ 3D E-KİTAP
    • Kuranı Kerim Arapça 3D E-KİTAP
    • Organ Nakli Caiz Değildir
    • Kütübi Sitte(6 Hadis Kitabı) Birçok Program
    • Sadır İlmi Satır İlmi 3D E-kitap
    • Kur'an-ı Kerim Tefsiri 3D E-Kitap
    • Cennet ve Cehennem
    • Nefis ve Dereceleri
    • Besmele-i Şerife'nin Önemi, Fazileti, Hikmeti Ve Esrarı
    • İnananlar İçin Tesettür Kesinlikle Uyulması Gerekli Bir Farzdır
    • Tesettür,Örtünme,Kapanma Programı 3
    • 200 Salavat-ı Şerife 3d E-Kitap
    • Delail-i Hayrat 463 Salavat Programı
    • Cevşeni Kebir 3D E-Kitap
    • KUR'AN-I KERİM VE TÜRKÇE MEÂL-İ ÂLİSİ
    • İLÂHÎ GÖRÜŞ BİRLİĞİNE DÂVET
    • TASAVVUF'UN ASLI HAKİKAT VE MARİFETULLAH İNCİLERİ
  • KURAN SÜRE SÜRE TÜRKÇE MEAL DİNLE
  • KÜTÜBİ SİTTE DİNLE-OKU 6 HADİS KİTABI 1-7300
  • KÜTÜBİ SİTTE 1-7300 KONU - KONU DETAY
    • Kütübi Sitte 1-1000 Konu-Konu Detay
    • Kütübi Sitte 1001-2000 Konu-Konu Detay
    • Kütübi Sitte 2001-3000 Konu-Konu Detay
    • Kütübi Sitte 3001-4000 Konu-Konu Detay
    • Kütübi Sitte 4001-5000 Konu-Konu Detay
    • Kütübi Sitte 5001-6000 Konu-Konu Detay
    • Kütübi Sitte 6001-7000 Konu-Konu Detay
    • Kütübi Sitte 7001-7300 Konu-Konu Detay
  • KÜTÜBİ SİTTE KAYNAKLAR 1-7300
    • Kütübi Sitte Kaynaklar 1-1000
    • Kütübi Sitte Kaynaklar 1001-2000
    • Kütübi Sitte Kaynaklar 2001-3000
    • Kütübi Sitte Kaynaklar 3001-4000
    • Kütübi Sitte Kaynaklar 4001-5000
    • Kütübi Sitte Kaynaklar 5001-6000
    • Kütübi Sitte Kaynaklar 6001-7000
    • Kütübi Sitte Kaynaklar 7001-7300
  • KÜTÜBİ SİTTE SIRALI DİNLE
  • KURAN-HADİS-SÜNNET-DUA DİNLE
  • YÜCE ALLAHIN İSMİ ŞERİFLERİ HAKINDA BAZI BİLGİLER.
    • SESLİ DİNLE-YÜCE ALLAHIN İSMİ ŞERİFLERİ HAKINDA BAZI BİLGİLER
    • YÜCE ALLAHIN İSMİ ŞERİFLERİ HAKINDA BAZI BİLGİLER.
    • Alim
    • Adl
    • Aliyy
    • Aziz
    • Bâri
    • Basîr
    • Bâsıt
    • Cebbar
    • Fettah
    • Ğaffar
    • Ğafûr
    • Habîr
    • Hâfid
    • Hafîz
    • Hakem
    • Hâlıktır .
    • Halîm
    • Hasîb
    • Kâbıd
    • Kahhar
    • Kuddüs
    • Lâtif
    • Meliktir
    • Muizz
    • Mukît
    • Musavvir
    • Muzilldir
    • Müheymindir
    • Mümindir
    • Mütekebbirdir
    • Râfi
    • Rahman
    • Rezzak
    • Selâm
    • Semi
    • Şekûr
    • Vehhab
    • Hakîm
    • Hakk
    • Hamîd
    • Mecîd
    • Metin
    • Mucîb
    • Muhsî
    • Mübdî
    • Rakîb
    • Şehîd
    • Vâsi
    • Vedûd
    • Velî
    • Âhir
    • Bâtın
    • Evvel
    • Hayy
    • Kâdir
    • Kayyum
    • Mâcid
    • Muahhir
    • Muhyî
    • Muîd
    • Mukaddim
    • Muktedir
    • Mümît
    • Müteâlî
    • Samed
    • Vâcid
    • Vahid
    • Vâlî
    • Zâhir
    • Berr
    • Azîm
    • Bâis
    • Kaviyy
    • Kebîr
    • Afüvv
    • Allah
    • Ehad
    • Bâkî
    • Bedi
    • Câmi
    • Celîl
    • Dar
    • Fâtır
    • Ğaniyy
    • Hâdî
    • Mâlik'ül-Mülk
    • Mânî
    • Muğni
    • Muksid
    • Müntekim
    • Nâfi
    • Nur
    • Rabb
    • Rahim
    • Raûf
    • Reşîd
    • Sabûr
    • Tevvâb
    • Vâris
    • Zülcelâl-i vel-ikrâm
    • Kerim
    • Vasi
    • Vekil
  • ESMAÜL HÜSNA EZBERLE
  • NAMAZ HAKKINDA HERŞEY
    • İSLAM’IN TEMEL ESASLARI >
      • İSLÂM
      • İman ve İslâm
      • KELİME-İ ŞEHÂDET
      • Allah-u Teâlâ'ya İnanmak
      • Allah-u Teâlâ’nın Sıfatları
      • İBADET
      • İbadetlerde İhlâs
      • EF'ÂL-İ MÜKELLEFİN
      • FARZ
      • VÂCİP
      • SÜNNET
      • MÜSTEHAB
      • MUBAH
      • HARAM
      • MEKRUH
      • MÜFSİD
  • ESMAÜL HÜSNA DETAYLI BİLGİLER
  • KURANI KERİMDE ESMAÜL HÜSNALAR ARAPÇA YAZILIŞLARI
  • KURANI KERİMDE ESMAÜL HÜSNALAR ARAPÇA YAZIŞLARI VE ANLAMLARI
  • KURANI KERİMDE ESMAÜL HÜSNALAR HARF SIRALI
  • KURANI KERİMDE ESMAÜL HÜSNA GEÇEN AYETİ KERİMELERİ DİNLE
  • KURANI KERİMDE ESMAÜL HÜSNALAR SLAYT
  • 41 PDF VE 3D E-KİTAP
  • ONLİNE 41 E-KİTAP
    • ONLİNE 41 E-KİTAP
    • 2 NUR'UL HATEM SALAVATI
    • 40 KUDSİ HADİS
    • 200 ÇEŞİT SALAVATI ŞERİFE
    • HIRİSTİYANLARI HİDAYET VE GERÇEK KURTULUŞA DAVET
    • ESMAÜL HÜSNA
    • KISAS-I ENBİYA Aleyhimüsselâm
    • KURANI KERİM HADİSİ ŞERİFLERLE SÜRELERİN FAZİLETİ
    • HAKİKİ MUTASAVVIFLAR HAKİKİ VAHDET-İ VÜCUDÇULAR VE SAHTELERİ
    • ŞEYH MUHAMMED ES’AD ERBİLÎ(Kuddise Sırruh)
    • SÖZLER ve NOTLAR
    • TİRMİZİ DUALAR
    • PEYGAMBER EFENDİMİZ (S.A.V) SÜNNETLERİ
    • ORGAN NAKLİ VE VASİYETİ CÂİZ MİDİR?
    • İLÂHÎ GÖRÜŞ BİRLİĞİNE DÂVET
    • ASHÂB-I KİRAM -Radiyallahu anhüm- HAZERÂTI'NIN HAYATI
    • KÂİNATIN EFENDİSİ, PEYGAMBERİMİZ HAZRET-İ MUHAMMED MUSTAFA -SALLALLAHU ALEYHİ VE SELLEM
    • KİTABUD DAAVAT(DUALAR KİTABI) SAHİHİ BUHARİ
    • MEKTUBAT
    • KÜTÜBİ SİTTE DUALAR
    • DELAİLÜL HAYRAT (SALAVATI ŞERİFELER) TÜRKÇE
    • AYETEL HIRS ARAPÇA
    • AYETEL HIRS ARAPÇA OKUNUŞU
    • 40 KÜDSİ HADİS
    • RAMAZÜL EHADİS DUALAR(7101 HADİSİN İÇİNDEN)
    • ÇEŞİTLİ DUALAR
    • TESETTÜR,ÖRTÜNME,KAPANMA HAKKINDA HERŞEY
    • KALPTENİMAN BÖLÜM 1-2
    • KURANI KERİM TEFSİRİ
    • KÜTÜBİ SİTTE KONULARA GÖRE 7300 HADİS
    • HAZRET-İ MUHAMMED Aleyhisselâm
    • YÜCE ALLAHIN İSMİ ŞERİFLERİ HAKKINDA BAZI BİLGİLER
    • AHİR ZAMAN ALİMLERİ
    • MUHTEREM ÖMER ÖNGÜT -KUDDİSE SIRRUH- EFENDİ HAZRETLERİ'NİN HAYAT-I SAADETLERİNDEN İNCİLER
    • KUR'AN-I KERİM VE TÜRKÇE MEÂL-İ ÂLİSİ
    • EVLİYÂ-İ KİRAM -Kaddesallahu Esrârehüm- HAZERÂTI’NIN “HÂTEMÜ’L-EVLİY” HAKKINDAKİ BEYAN ve İFŞAATLARI
    • MAFİRETNAME-İBRAHİM HAKKI HAZRETLERİ
    • ALLAH-U TEÂLÂ’NIN SEVGİLİLERİ’NİN İFŞAATLARINA İZAH VE AÇIKLAMALAR
    • NAMAZ HAKKINDA HERŞEY
  • KURTULUŞ YAZILAR
    • Allah Rızası İçin Çalışmak
    • Nefsinin Kölesi Değil Allah'ın kulu ol
    • İnsan şeytanları,Kötü Arkadaş ve Bazı Gerçekler
    • İnternet hayrı ve şerri yayma ve kullanma aracıdır . Bununla imtihan olunuyoruz .
    • Organ Nakli Caiz Değildir Tüm Müslümanlara Duyuru
    • Nasip olursa yazılacak inşaAllah
    • İlim Kibri Olanların Helak Noktaları
    • Işıklar İçinde Uyu Kavmi
    • Youtube: Zaman Öldüren Ölüm Meleği Gibidir
    • Nefsinden fedakarlık etki Hakkı bulasın
    • Allah seni görmüyor mu?Bu bilinmeyi istemek neden?
    • Allah Dostlarını İncitenlerin Ergeç Sonları
    • Bu Duayı 10 Kişiye Gönder Bir Mucize ile Karşılaşacaksın Mesajlarının Arkasındaki Korkunç Gerçekler.
    • İslâm Âlimlerinin,Hazret-i İsa Aleyhisselâm'ın Yeryüzüne İneceğini Tasdik Eden Sözleri
  • HAKİKAT YAYINCILIK VİDEOLAR ÖMER ÖNGÜT EFENDİ HAZRETLERİ (K.S)
    • HAKİKAT YAYINCILIK VİDEOLAR ÖMER ÖNGÜT EFENDİ HAZRETLERİ (K.S)
    • Tüm Videolar
    • Amenerresulü, Bakara- 285-286, Kur'an-ı Kerim Tilâveti, Hakikat Yayıncılık
    • Anne Babanın Rızası-, Ömer Öngüt -Kuddise Sırruh-, 13 Ocak 2005
    • Bakara- 152-157, Kur'an-ı Kerim Tilâveti, Hakikat Yayıncılık
    • Bereket-, Ömer Öngüt -Kuddise Sırruh-, 24 Ocak 1997
    • Din ve Vatan-, Ömer Öngüt -Kuddise Sırruh-, 16 Kasım 2004
    • Dünya Ahiretin Tarlasıdır-, Ömer Öngüt -Kuddise Sırruh-, 13 Mayıs 2005
    • Gönül Nûr-i Cemâlinden, Zikr-i İlâhi, Hakikat Yayıncılık
    • Hayra Delalet Eden-, Ömer Öngüt -Kuddise Sırruh-, 6 Mart 2005
    • Hayat Tatlı Bir Hayâlat!-, Ömer Öngüt -Kuddise Sırruh-, 12 Aralık 2004
    • Hayırlı Ömür-, Ömer Öngüt -Kuddise Sırruh-, 12 Aralık 2004
    • Hiçten Başka Bir Şey Değilim!-, Ömer Öngüt -Kuddise Sırruh-, 7 Ağustos 2006
    • İbadetlerden Haz Almak İçin!-, Ömer Öngüt -Kuddise Sırruh-, 21 Eylül 2003
    • İbtilânın Faydası-, Ömer Öngüt -Kuddise Sırruh-, 20 Mayıs 2003
    • İmanın Ölçüsü-, Ömer Öngüt -Kuddise Sırruh-, 7 Kasım 2004
    • Kolaylaştırın, Güçleştirmeyin!-, Ömer Öngüt -Kuddise Sırruh-, 1 Şubat 2005
    • Mühim Olan İman-, Ömer Öngüt -Kuddise Sırruh-, 23 Ekim 2004
    • Nasıl Şükredebilir Bir Mahluk!-, Ömer Öngüt -Kuddise Sırruh-, 15 Ağustos 2004
    • Kadir-i Mutlak Olan O'dur-, Ömer Öngüt -Kuddise Sırruh-, 12 Aralık 2004
    • O Zincirler Vurulduğu Zaman!-, Ömer Öngüt -Kuddise Sırruh-, 7 Aralık 2005
    • Şol Cennetin Irmakları, Zikr-i İlâhi, Hakikat Yayıncılık
    • Vefat Eden Eşe Yapılan Dua-, Ömer Öngüt -Kuddise Sırruh-, 29 Mayıs 2005
    • Vücud Kafesindeki Ruh-, Ömer Öngüt -Kuddise Sırruh-, 29 Şubat 2004
    • Yol Bu Yol-, Ömer Öngüt -Kuddise Sırruh-, 12 Aralık 2004
    • VİDEO ÖMER ÖNGÜT EFENDİ HAZRETLERİ KUDDİSE SİRRUH >
      • VİDEO ÖMER ÖNGÜT EFENDİ HAZRETLERİ KUDDİSE SİRRUH
      • ÖMER ÖNGÜT EFENDİ HAZRETLERİNİN KENDİSİNE YAPLIAN İFTİRALARA CEVABI -SAMANYOLU TV -TEKZİP KARARI
      • ÖMER ÖNGÜT EFENDİ HAZRETLERİNİN KENDİSİNE YAPLIAN İFTİRALARA CEVABI -KANAL 7 -TEKZİP KARARI
  • 50 Hafızda İhlas Süresi
  • 50 Hafızdan Fatiha Süresi
  • 50 Hafızdan Kevser Süresi
  • Kurtuluş Programı 1.10 CHM,EXE Bilgisayar,Telefon
  • İSLAMİ PROGRAMLAR
    • ​Hakikat Aylık İslâm Dergisi Android Programı(Telefon,Tablet)
    • KURTULUŞ PROGRAMI 1.08
    • Peygamberimiz(s.a.v) Duaları 123 Dua Bilgisayar(chm),Telefon,Tablet..(apk) Uygulaması
    • HAZRET-İ MUHAMMED Aleyhisselâm
    • Esmaül Hüsna Ezberle Android(Telefon,Tablet)
    • ESMAÜL HÜSNA EZBERLE PROGRAMI 2.0 BETA
    • Kurtuluş İslami Konular Programı Android(Telefon,Tablet)
  • KURANI KERİMDE ESMAÜL HÜSNALAR ARAPÇA-TÜRKÇE YAZILIŞLARI
  • KURANI KERİMDE ESMAÜL HÜSNA EZBERLE
  • KURANI KERİM ESMAÜL HÜSNALAR GEÇEN TÜM AYETİ KERİMELER SIRALI
  • Kurtuluş İslami Konular Programı Android 1.05 (Telefon,Tablet)
  • KURANI KERİM MEALİ RESİMLİ,SESLİ,ALTYAZILI
  • İSLAM İLMİHALİ SESLİ VE GÖRÜNTÜLÜ E-KİTAP VİDEO
  • YÜCE ALLAHIMIZIN ESMAÜL HÜSNALARI HAKKINDA BİLGİLER 2(YENİ YAZILAR EKLENMEKTEDİR.)
  • ALLAH ALA'DIR.
  • ALLAH ALİ'DİR.
  • ALLAH BARRU’DÜR .
  • ALLAH CEMİL'DİR
  • ALLAH DAİM'DİR
  • ALLAH EBED'DİR.
  • ALLAH EKREM'DİR.
  • Yeni Sayfa
  • Kurtuluş Programı 1.13 CHM,EXE,APK(Pc,Telefon,Tablet)
  • HAZRETİ MUHAMMED Aleyhisselâm E-kitap CHM,EXE(x3),APK,EPUB,PDF Bilgisayar,Telefon,Tablet
  • 3399 Slayt Resim
  • HAZRET-İ MUHAMMED Aleyhisselâm 3399 Resimli ve Sesli E-kitap APK,Exe (Pc,Tablet,Telefon)
  • Kurtuluş Programı 1.14 Exe,Chm,APK(ANDROİD)[PC-Telefon-Tablet]
8- KİTÂBU MEVÂKÎTTS-SALÂT. 3

(Namaz Vakitleri Kitabı) 3

1- Namaz Vakitleri ve Faziletleri Babı 3

2- Bab: Yüce Allah'ın Şu Kavli: 3

3- Namazı Dosdoğru Kılmak ÜzereineBey'at Babı 4

4- Bab: Namaz Kılmak (Günahlara) Keffarettir 4

5- Vakti İçinde Kılınan Namazın Fazileti Babı 5

6- Bab: Beş Namaz (Aralarındaki Günahkara) Keffarettir 5

7- Namazın Kendi Vaktinde Zayi' Kılınması Babı 5

8- Bab: Namaz Kılmakta Olan Kimse. Aziz ve Celil Olan Rabbına Munacat Etmektedir 5

9- Sıcağın Şiddetli Vaktinde Öğle Namazını Serinliğe Bırakmak Babı 6

10- Öğle Namazını Seferde de Serinliğe Bırakmak Babı 7

11- Bab: Öğle Namazının Başlanğıç Vakti, Güneşin Tam Ortadan Batıya Meylettiği Sıradır 7

12- Öğle Namazını İkindiye Kadar Geri Bırakmak Babı 8

13- İkindi Namazının Vakti Babı 8

14- İkindi Namazının Vakti Babı 9

15- İkindi Namazını Kaçıran Kimsenin Günahı Babı 9

16- İkindi Namazını Terkeden Kimsenin Günahı Babı 9

17- İkindi Namazının Fazileti Babı 9

18- Güneşin Batmasından Önce İkindi Namazından Bir Rek'atı Yetiştiren Kimse Babı 10

19-Akşam Namazının Vakti Babı 11

20- Akşam Namazına Işa Denilmesini Kerih Gören Kimse Babı 11

21- (Hadislerde) Işa ve Ateme'nin Zikredilmesi ve Ateme İsmini Işa Ma'nasına Kullanmayı Caiz Gören Kimse Babı 12

22-İnsanlar Toplandıkları Yahud Toplanmakta Geciktikleri Zaman Yatsı Namazının Vakti Babı 12

23- Yatsı Namazının Fazileti Babı 12

24-Yatsı Namazından Önce Uyumanın Mekruh Görülmesi Babı 13

25- Uyku Basmasına Yenilen Kimsenin Yatsı Namazından ' Evvel Uyuması Babı 13

26-Yatsı Namazının Vakti Gece Yarısına Kadardır Babı 14

27- Sabah Namazının Fazileti Babı 14

28- Sabah Namazının Vakti Babı 14

29- (Güneş Doğmadan Evvel) Sabah Namazından Bir Rek'at Yetiştiren Kimse Babı 15

30- (Güneş Batmadan Evvel) İkindi Namazından Bir Rek'at Yetiştiren Kimse Babı 15

31- Sabah Namazından Sonra Güneş Yükselinceye Kadar Namaz(ın Hükmü Nedir?) Babı 15

32- Bab: Musallı, Kılacağı Namaz İçin Güneşin Doğuşu Öncesi Vakti Seçmez 16

33- İkindiden Sonra ve Bir de Sabah Namazından Sonra Müstesna: Namaz Kılmayı Kerih Görmeyenler Babı 16

34- İkindi Namazından Sonra Kılınagelen Faiteler ve Benzeri Namazlar (Cenaze ve Ratibeler Gibi) Babı 17

35- Bulutlu Günde Namazı Evvel Vaktinde Eda Eylemek Babı 17

36- Namaz Vaktinin Çıkıp Gitmesinden Sonra Ezan Okumak Babı 18

37- Vakit Geçip Gittikten Sonra İnsanlara Cemaatla Namaz Kıldıran Kimse Babı 18

38- Kim Bir Namazı Unutursa Onu Hatırladığı Zaman Hemen Kılsın. O, Bu Namazdan Başkasını Kaza Etmez Babı 18

39- Geçmiş Namazların Sıra İle Kaza Edilmeleri Babı 19

40- Yatsı Namazından Sonra Uyumayıp Lakırdı Etmenin Mekruh Görülmesi Babı 19

41- Yatsı Namazından Sonra İlim ve Diğer Hayırlı İşler Hususnda Uyanık Kalıp Sohbet Etmek Babı 19

42- Konuklar ve Aile Ferdleriyle Beraber Gecenin Bir Kısmında Uyanık Kalıp Sohbet Etmek Babı 19


Rahman ve Rahim olan Allah'ın ismiyle

8- KİTÂBU MEVÂKÎTTS-SALÂT (Namaz Vakitleri Kitabı)

1- Namaz Vakitleri ve Faziletleri Babı

Ve Yüce Allah'ın şu kavli: "Çünkü namaz, mü'minler üzerine vakitleri belli bir farz olmuştur"(en-Nisâ. 103)

Yânî Allah müzminlere bu farzın vakitlerini ta'ym etmiştir [1].



1- Bize Abdullah ibn Mesleme tahdîs edip şöyle dedi: Ben Mâ-lik'in huzurunda okudum; o da İbn Şihâb'dan (o, şöyle demiştir): Umer ibn Abdilazîz bir gün ikindi namazını geri bıraktı. Yanına Zu-beyr ibnu'l-Avvâm'ın oğlu Urve girdi de, ona şunu haber verdi: Mu-gîre ibn Şu'be Irak'ta iken bir gün namazı geç bırakmıştı. Bunun üzerine Ebû Mes'ûd el-Ensârî onun yanma girdi de: Yâ Mugîre! Bu, namazı geç bırakma nedir? Kat'î bilmez misin ki, Cibril indi namaz kıldı [2]. Rasûlullah da (ardında) kıldı. Sonra bir daha kıldı, Rasûlul-lah da kıldı.Sonra bir daha kıldı. Rasûlullah da kıldı.Sonra bir daha kıldı, Rasûlullah da kıldı. Sonra bir daha kıldı, Rasûluliah da kıldı [3].

Sonra: "İşte bununla emr olundum" dedi [4].

Bu sözlerin sonunda Umer ibn Abdilazîz, Urve'ye: Söylemekte olduğunu iyi bil. Namaz vakitlerini Rasûlullah için ikaame eden, yâ­nı vakitleri ta'yîn eden Cibril'in kendisi midir? dedi. Bunun üzerine Urve de: Beşîr ibn Mes'ûd, babasından böyle tahdîs ederdi, dedi. Yi­ne Urve şöyle dedi: Yemîn olsun (teyzem) Âişe bana, Rasûlullah(S)'ın henüz hücresinde güneş varken ve gölge hücreden yükselmeden ikin­diyi kılar olduğunu söyledi [5]



2- Bab: Yüce Allah'ın Şu Kavli:

'Hepiniz O'na dönün, O'ndan korkun. Namaza devam edin, müşriklerden olmayın" (er-Rûm: 31) [6]



2-.......İbn Abbâs (R) şöyle demiştir: Abdu'I-Kays hey'eti, Rasûlullah'ın huzuruna geldiler ve: Biz şu topluluktan Rabîa kabîlele-rindeniz. Biz sana başka zaman değil, yalnız haram ayda ulaşabiliriz. O halde bize bir şey emret de, biz onu senden alalım ve arkamızda kalanları ona da'vet edelim, dediler. Bunun üzerine Rasûlullah (S): "Ben sizlere dört şey emrediyor ve dört şeyden nehy ediyorum: Al­lah'a îmân etmek" dedikten sonra, Allah'a îmân etmeyi onlara şöy­le tefsîr etti: "Lâ ilahe ille'ilah- Allah'tan başka ilâh olmadığına ve benim Allah 'in Rasûl'ü olduğuma şahadet etmek, namazı dosdoğru kılmak, zekâtı edâ etmek, ganimet aldıklarınızın beşte birini bana ver-menizdir. Dubbâ', hantem, muhayyer ve nakîrden nehyediyorum" (Yânî, bu isimlerdeki kablara şıra kurmaktan nehyediyorum)[7].



3- Namazı Dosdoğru Kılmak ÜzereineBey'at Babı [8]

3.......Bize Kays (ibn Ebî Hazım), Cerîr ibn Abdillah'tan tah-

dîs etti. O: Ben Rasûlullah'a, namazı dosdoğru kılmak, zekât vermek ve her müslümâna samimiyetle hayır isteyici olmak üzere bey'at et­tim, demiştir[9].



4- Bab: Namaz Kılmak (Günahlara) Keffarettir

4-.......Bana Şakîk tahdîs edip şöyle dedi: Ben Huzeyfe'den işit­tim, şöyle dedi: Biz Umer (R)'in yanında oturuyorduk. Umer: Rasû­lullah (S)'ın fitne hakkındaki sözünü hanginiz ezberinde tutuyor? diye sordu.Ben ezberimde tutuyorum,hem de Rasûlullah'ın söylediği gibi, dedim. Umer: O'na (yânî Peygamberce) yâhud buna (bu makaaleye) karşı çok cesursun, dedi [10] Ben: İnsanın ehli, malı, çocukları ve kom­şusu yüzünden uğradığı fitneye, namaz, oruç, sadaka, iyiliği emr, kö­tülükten nehy keffâret olur, dedim. Umer: Sormak istediğim bu fitne değildir, lâkin denizin dalgalanması gibi dalgalanacak olan fitnedir, dedi. Bunun üzerine Huzeyfe: Ey Mü'minlerin Emîri, o fitneden se­nin üzerine bir şey yoktur. Çünkü seninle onun arasında kilitli bir kapı vardır, dedi. Umer; Kapı kırılacak mı, yoksa açılacak mı? diye sordu. Huzeyfe: Kırılacak, dedi. Umer: O takdirde ebeden kilitlenemiyecek, dedi [11]. Biz Huzeyfe'ye: Umer kapıyı biliyor mu? diye sor­duk. Huzeyfe: Evet, yarından evvel bu gecenin geleceğini bildiği gibi (biliyordu). Ben ona, içinde hiçbir yalan yanlış bulunmayan bir söz söylemişimdir, dedi. (Râvî Şakîk ibn Seleme el-Esedî:) Biz kendimiz Huzeyfe'ye sormağa cesaret edemedik de, Mesrûk ibnu'l-Ecda'a: Kapı kimdir? diye sordurduk. O da kapıyı ondan öğrenip: Kapı Umer'dir, dedi [12].



5-....... İbn Mes'ûd (R) şöyle demiştir: Bir kimse (yabancı) bir kadından bir öpücük aldı[13]. Müteakiben o zât Peygamber'e geldi ve olan işi ona haber verdi. Bu hâdise üzerine Azîz ve Celîl olan Allah, şu âyeti indirdi:

'Gündüzün iki tarafında, gecenin de yakın saatlerinde dosdoğru na­maz kıl. Çünkü güzellikler kötülükleri (günâhları) giderir. Bu, iyi dü­şünenlere bir ö'ğüddür" (Hûd: H4) [14].

Bunun üzerine o kimse: Yâ Rasûlallah, bu yalnız benim için mi? diye sordu. Rasûlullah (S): "Ümmetimin hepsi için, bütün ferdleri içindir" buyurdu [15].



5- Vakti İçinde Kılınan Namazın Fazileti Babı [16]

6-.......Bize Şu'be tahdîs edip, şöyle dedi: Bana Velîd ibnu'I-Ayzâr haber verip şöyle dedi [17]: Ben Ebû Amr eş-Şeybânî (96)'den işittim, şöyle diyordu: Abdullah ibn Mes'ûd'un evini işaret ederek, bize şu evin sahibi tahdîs edip şöyle dedi: Ben Peygamber'e: Amelle­rin hangisi Allah'a daha sevgilidir? diye sordum. Peygamber (S): "Vaktinde (kılman) namaz" buyurdu. Abdullah dedi ki: Sonra han­gisi? dedim. Peygamber: "Sonra ana-babaya iyilik etmek" buyur­du. Abdullah dedi ki: Sonra hangisi? dedim, Peygamber: "Allah yo­lunda cihâdetmek"buyurdu. İbn Mes'ûd: Bunları bana Rasûlullah (S) tahdîs edip söyledi. Daha ziyâdesini soraydım, yine bana haber verecekti, dedi [18].



6- Bab: Beş Namaz (Aralarındaki Günahkara) Keffarettir [19]

7-.......Ebû Hureyre (R) Rasûlullah (S)'tan şöyle buyururken

işitmiştir: "Re 'yinizi söyler misiniz: Birinizin kapısı önünde bir akarsu bulunsa, (ev sahibi) her günde beş defa onun içinde yaykansa, ne der­siniz? Bu yıkanma, onun kirinden pasından birşey bırakır mı?" bu­yurdu. Sahâbîler: Hayır, bu onun kirinden hiçbir şey bırakmaz, dediler. Rasûlullah "Beş (vakit) namaz da işte bunun gibidir. Onlar­la Allah Taâlâ günâhları siler, mahveder" buyurdu [20].



7- Namazın Kendi Vaktinde Zayi' Kılınması Babı [21]

8-.......Bize Mehdî, Geylân'dan; o.daEnes'ten tahdîs etti. Enes (Haccâc namazı vaktinden te'hîr edince): Peygamber (S) zamanında mevcûd olanlardan hiçbir şey tanımıyorum, dedi. Kendisine: Namaz (Peygamber zamanında mevcûd olup devam eden bir şeydir, binâe­naleyh bu umûmî selbedici kazıyye nasıl doğru olur?), denildi. Enes (cevâbında): O, kendisinde zayi' kılmalar, tağyîrler yapıp, zayi' et­miş olduğunuz bir şey değil mi? dedi.



9-.......Usmân ibn Ebî Ravvâd şöyle demiştir: Ben ez-Zuhrî'den

işittim, şöyle diyordu: Ben Dımaşk'ta Enes ibn Mâlik'in yanma gir­dim; o ağlıyordu. Ona: Seni ağlatan nedir? dedim. Enes: (Beni Rasûlullah zamanında) erişmiş olduklarımdan, namaz müstesna, hiçbir şeyi tanımaz olmaklığım (ağlatıyor). İşte bu namaz dahi zayi' edil­miştir, dedi [22].

Ve Bekr ibn Halef şöyle dedi: Bize Muhammed ibn Bekr el-Bursânî (203) tahdîs edip, şöyle dedi: Bize Usmân ibn Ebî Ravvâd, bu tarzda haber verdi [23].



8- Bab: Namaz Kılmakta Olan Kimse. Aziz ve Celil Olan Rabbına Munacat Etmektedir [24]

10-.......Bize Hişâm, Katâde'den; o da Enes'ten olmak üzere tahdîs etti. Enes (R) şöyle demiştir: Peygamber (S): "Her biriniz namaz kıl­dığı zaman şübhesiz Rabb 'ı ile münâcât eder. O hâlde sakın sağ tara­fına tükürmesin, velâkin (sıkıştığında) sol ayağının altına (tükürsün)" buyurdu. Ve Saîd ibn Ebî Arûbe, Katâde'den şöyle dedi: "Ön tara­fına yâhud önüne tükürmesin, velâkin (muztarr kalırsa) ya sol tara­fına, ya ayaklarının altına (tükürsün)". Ve Şu'be ibnu'l-Haccâc yine Katâde'den olmak üzere şöyle dedi: "Önüne ve sağına tükürmesin, velâkin (sıkışırsa) .yer 50/ tarafına, ya (sol) ayağının altına tükürsün". Humeyd de Enes'ten; o daPeygamber(S)'den olmak üzere şöyle bu­yurduğunu söyledi: "Namaz kılmakta olan kimse kıblesine karşı ve sağ tarafına tükürmesin, lâkin (sıkışırsa) 50/ tarafına yâhud (sol) aya­ğının altına tükürür"[25].



11-.......Bize Katâde, Enes(R)'ten; o da Peygamber'den olmak üzere şöyle tahdîs etti: Peygamber (S) şöyle buyurdu: "Secde eder­ken secdenizi tam yolunda yapınız. (Namaz kılan kimse) kollarını kö­pek gibi yere yaymasın. (Sıkışıp) tükürdüğü vakit de önüne ve sağ tarafına tükürmesin. Çünkü o, Rabb'ı ile münâcât etmektedir"[26].



9- Sıcağın Şiddetli Vaktinde Öğle Namazını Serinliğe Bırakmak Babı

12-.......Salih ibn Keysân şöyle dedi: Bize el-A'rac Abdurrahmân ve ondan başkası, Ebû Hureyre'den tahdîs etti. (Salih ibn Key­sân dedi ki:) Ve yine Abdullah ibn Umer'in himayesinde bulunan Nâfi', Abdullah ibn Umer'den tahdîs etti. Ebû Hureyre ile İbn Umer, bu râvîlerden her birine Rasûllulah'tan tahdîs etmişlerdir. Rasûlul-lah (S) şöyle buyurdu: "Sıcak şiddetlendiği vakitte namazı serin/iğe bırakınız. Çünkü sıcağın şiddeti cehennemin kaynamasındandır"[27].



13-.......Ebû Zerr (R) şöyle demiştir: Peygamber'in müezzini öğle namazı ezanını, okumağa davrandı. Peygamber (S) hemen: "Se­rinliği bekle, serin/iği bekle!" buyurdu.-Yâhud da: "Bekle, bekle!" buyurdu.- Ve yine Peygamber: "Sıcağın şiddeti, cehennemin kayna­masındandır. Sıcak şiddetli olduğu zaman, (namazı serin vakte bıra­kıcılar olarak) namazdan geri durun, tâ tepelerin gölgelerini uzanmış gördüğünüz zamana kadar" buyurdu [28].



14-....... Bize Sufyân (ibn Uyeyne) tahdîs edip şöyle dedi: Biz bunu ez-Zuhrî'den ezberledik, o da Saîd ibnu'l-Müseyyeb'den; o da Ebû Hureyre'den. Peygamber (S) şöyle buyurmuştur:

"Sıcak şiddetli olduğu zaman namazı serin/iğe bırakın. Çünkü sıcağın şiddeti cehennemin kaynamasındandır. Cehennem ateşi Rabb'-ına şikâyet arzetti de: Yâ Rabb, bir kısmım bir kısmımı yedi (yânî ben beni yiyorum, izin ver) dedi. Allah da iki defa nefes almasına izin verdi. Nefesin biri kışın, diğeri yazın. İşte hissetmekte olduğu­nuz sıcağın en şiddetlisi ile soğuğun en şiddetlisi budur"[29].



15-.......Ebû Saîd şöyle demiştir: Rasûlullah (S): "Öğle nama­zını serinliğe bırakınız. Çüntyk sıcağın şiddeti, cehennemin kaynama-sındandır" buyurdu.

Sufyân es-Sevrî, Yahya el-Kattân ve Ebû Avâne, Hafs ibn Gı-yâs'a mutâbaat ettiler[30].



10- Öğle Namazını Seferde de Serinliğe Bırakmak Babı [31]

16-.......Ebû Zerr el-Gıfârî (R) şöyle demiştir: Biz Peygamber'Ie birlikte bir seferde bulunuyorduk. Müezzin öğle namazı için ezan oku­mak istedi. Peygamber (S) "Serinliği bekle!" buyurdu. Bir müddet sonra müezzin yine ezan okumak istedi. Peygamber yine: "Serinliği bekle!" buyurdu. Nihayet müezzin, biz tepelerin gölgelerini uzanmış gördüğümüz zamana kadar bekledi. Bunun üzerine Peygamber: "Şüb-hesiz sıcağın şiddeti cehennemin kaynamasındandır. Binâenaleyh sı­cak şiddetlendiği zaman namazı serinliğe bırakın" buyurdu.

İbnAbbâs: "Tetefeyyeu zılâluhû = Gölgelerimeyillenir döner" (en-Nahl: 48) demektir, dedi[32].

11- Bab: Öğle Namazının Başlanğıç Vakti, Güneşin Tam Ortadan Batıya Meylettiği Sıradır

Câbir: Peygamber (S) öğle namazını gündüzün ortasında sıcağın şiddetli olduğu zamanda kıldırırdı,

Dedi [33].



17-.......ez-Zuhrî şöyle dedi: Bana Enes ibn Mâlik şöyle haber verdi: Rasûlullah (S) güneş (gündüzün ortasından) meylettiği zaman çıktı ve öğle namazını kıldırdı [34]. Akabinde minber üzerinde ayakta durdu, kıyamet saatini zikretti. Kıyamet gününde büyük büyük işler olacağını zikredip haber verdi. Sonra: "Bana birşey sormak isteyen varsa sorsun. Bu makaamımda durduğum müddetçe her ne sorarsanız hemen muhakkak haber veririm" buyurdu. İnsanlar ağlamakta ileri gittiler, Rasûlullah da: "Bana sorunuz" demeyi çoğalttı [35]. Derken İbn Huzâfe es-Sehmî ayağa kalkıp: Benim babam kimdir? diye sor­du. Rasûlullah: "Baban Huzâfe'dir"buyurdu [36]. Sonra yine "Bana sorunuz" demeyi çoğalttı. Bunun üzerine Umer ibn Hattâb, iki dizi üstüne çöktü de: Biz Allah'ı Rabb, İslâm'ı dîn ve Muhammed'i pey­gamber olarak kabul ve tasdîk ettik, dedi. Bunun üzerine Rasûlullah sükût etti. Sonra "Demincek cennet ile cehennem şu duvarın yüzün­de bana arz olundu. Ben böyle hayrın ve şerrin benzerini görmedim" buyurdu.



18-.......Bize Şu'be, Ebu'l-Minhâl'den; o da Ebû Berze'den tahdîs etti (Ebû Berze -R- şöyle demiştir): Peygamber (S) sabah namazı­nı her birimiz yanında oturanı tanıyacak kadar aydınlık olduğu zaman kıldırır, bu namazda altmıştan yüz âyete kadar okurdu. Öğle nama­zını güneş (batıya) meylettiği vakitte kıldırırdı[37]. İkindiyi de, birimiz (namazdan sonra mescidden) Medine'nin en uzak yerine gider dönerdi de, güneş henüz dipdiri bulunurdu[38]. Râvî Ebu'l-Mİnhâl dedi ki: Ben Ebû Berze'nin akşam namazı hakkında dediğini unuttum. Ebû Ber­ze: Rasûlullah yatsı namazını gecenin (ilk) üçte birine kadar -sonradan dediğine göre, yarısına kadar- geriye bırakmakta be's görmezdi, de­di.

Ve Muâz ibn Muâz (196) dedi ki: Şu'be ibn Haccâc (yukarıda geçen isnâdıyle) şöyle dedi: Sonradan Ebu'l-MinhâPe diğer bir kerre daha kavuştum da kendisi: Yâhud gecenin üçte birine kadar, dedi[39].



19-.......Bana Gâlib el-Kattân, Bekr ibn Abdillah el-Muzenî'den; o da Enes ibn Mâlik'den tahdîs etti. O şöyle dedi: Biz Rasûlullah'ın arkasında öğle namazlarını kıldığımız zamanlarda sıcaktan korunmak için kendi elbiselerimiz üzerine secde ederdik [40].



12- Öğle Namazını İkindiye Kadar Geri Bırakmak Babı



20-.......Bize Hammâdibn Zeyd, Amr ibn Dinar'dan; o daCâbir ibn Zeyd'den; o da İbn Abbâs'tan tahdîs etti (O, şöyle demiştir): Pey­gamber (S) öğle ile ikindiyi, akşam ile yatsıyı (birlikte) yedi rek'at ve sekiz rek'at olarak kıldırdı [41]. Eyyûb Sahtiyanı Câbir'e: Muhte-rnil ki bu yağmurlu bir (gündüz ve) gecede olmuştur, dedi. Câbir de: Muhtemildir, dedi.



13- İkindi Namazının Vakti Babı

Ve Ebû Usâme, Hişâm'dan: "Güneş Aişe'nin odasından çıkmadan" dedi [42].



21-.......Bize Enes ibn I yâd, Hişâm'dan o da babası Urve'den tahdîs etti. Âişe (R): Rasûluilah (S), ikindi namazını güneş Âişe'nin hücresinden çıkmamış hâlde iken kılardı, demiştir.



22-.......Âişe(R): Rasûlullah (S) ikindi namazım henüz Âişe'nin hücresinde güneş varken ve gölge Âişe'nin hücresinden yükselmeden kılardı, demiştir.



23-.......Bize Sufyân ibnu Uyeyne, ez-Zuhrî'den; o da Urve'­den; o da Âişe'den olmak üzere şöyle haber verdi: Âişe (R): Peygam­ber (S), güneş odamda zahirken ve henüz gölge yükselmemişken ikindi namazını kılardı, demiştir. Ve İmâm Mâlik, Yahya ibn Saîd, Şuayb ibn Ebî Hamza ve İbn Ebî Hafsa: "Güneş yükselmeden önce" diye rivayet etmişlerdir[43].



24-.......Bize Avf, Seyyar ibn Selâme'den haber verdi. O şöyle demiştir: Ben ve babam, Ebû Berze el-Eşlemi (R)'nin yanına girdik. Babam ona: RasûluIIah farz yazılmış namazı nasıl kılardı? diye sor­du. Ebû Berze şöyle dedi: RasûluIIah, sizin Ûlâ Namazı diyegeldiği-niz zuhur (yâni öğle) namazını, güneş göğün ortasından batı cihetine kaydığında kıldırırdi[44]. İkindi namazını kıldırır, birimiz namazdan sonra Medine'nin en uzak yerindeki evine dönerdi de güneş henüz dipdiri bulunurdu. (Râvî Seyyar dedi ki:) Ben Ebû Berze'nin akşam namazı'hakkında söylediği sözü unuttum. Ebû Berze şöyle devam etti: RasûluIIah, sizin Atame adını vermekte olduğunuz yatsı namazını geri bırakmayı sever, tercîh, ederdi. Bu namazdan evvel uyumayı, ve on­dan sonra oturup konuşmayı kerîh görürdü, hoşlanmazdı[45]. Sabah namazından da, insan kendi yanında oturanı tanıyacak kadar aydın­lık olduğu zaman çıkar ve (bu namazda) altmışla yüz âyete kadar okurdu



25-.......Enes (R) şöyle demiştir: Biz ikindi namazını kılardık. Sonra insan Amr ibn Avf oğullan yurduna giderdi de, onları ikin­di namazı kılıyorlar bulurdu [46].



26-.......Bize Ebû Bekr ibnu Usmân ibnSehlibn Huneyf haber verip şöyle dedi: Ben Ebû Umânıe (Es'ad ibn Sehl)'den işittim, şöyle diyordu [47]: Bir defa Umer ibn Abdilazîz'in arkasında öğle namazı­nı kıldık. Sonra çıkıp Enes ibn Mâlik'in yanına girdik. Biz onu ikin­diyi kılıyor hâlde bulduk. Ben ona: Ey amucam, şu kıldığın ne namazıdır? diye sordum. Enes: İkindi namazıdır; bu namaz, vaktiy­le beraberinde kılmakta olduğumuz Rasûhıllah'm namazıdır, dedi [48].

14- İkindi Namazının Vakti Babı

27-.......ez-Zuhrî şöyle demiştir: Bana Enes ibn Mâlik (R) tahdîs edip şöyle dedi: Rasûlullah (S), güneş henüz yüksek ve dipdiri ol­duğu halde ikindi namazını kıldırdı. Namazdan sonra Avâlî'ye gidecek insan giderdi de, güneş hâlâ yüksek bulunurken onların yanına va­rırdı. (Râvî dedi ki:)Avâlî'nin bâzı yerleri Medine'ye dört mil yâhud ona yakın mesafededir [49].



28-....... Bize Mâlik, İbn Şihâb'dan; o da Enes ibn Mâlik'ten olmak üzere haber verdi. O şöyle demiştir: Bizler ikindi namazını kı­lardık. Namazdan sonra bizlerden Küba'ya gidecek olan kimse gi­der, güneş hâlâ yüksek bulunurken Kubâhlar'm yanma varırdı[50].



15- İkindi Namazını Kaçıran Kimsenin Günahı Babı

29-.......Rize Mâlik, Nâfi'den;oda İbn Umcr(R)'dcn haber ver­di: O şöyle demiştir: Rasûlullah (S): "İkindi namazını vaktinden ka­çıran kimse sanki ehlini ve malını elinden kaçırmış gibidir" [51] buyurdu. Ebû Abdillah şöyle dedi: Yetirukum a'mâlekum "Size amellerinizi eksiltti" demektir. Kendisinin bir yakınım öldürdüğüm yâhud ona âid malı aldığım zaman Vetertu'r-racule (denir)[52].



16- İkindi Namazını Terkeden Kimsenin Günahı Babı

30-.......Ebu'l-Melîh şöyle demiştir: Biz bulutlu bir günde Bureyde ile gazvede bulunduk. Bureyde şöyle dedi: İkindi namazını ta'-cîl ediniz. Çünkü Peygamber (S): "Herkim ikindi namazını (kasden) terk ederse ameli bâtıl olur" buyurdu [53].



17- İkindi Namazının Fazileti Babı

31-.......Bize İsmâîl, Kays'tan; o da Cerîr'den olmak üzere tahdîs etti. Cerîr ibn Abdillah el-Becelî (R) şöyle demiştir: Bizler Peygam-ber'in yanında bulunuyorduk. Peygamber (S) bir gece; yânî ayın on dördü olan bedr gecesi aya baktı da, şöyle buyurdu: "Sizler şu ayı, görülmesinden hiçbiriniz mahrum olmaksızın (yâhud birbirinize gös­terebilmek için sıkışıp üstüste yığılmanıza hacet kalmaksızın) [54] he­piniz zahmetsizce görüyor olduğunuz gibi, Rabb'inizi de muhakkak öylece göreceksiniz [55]. Artık güneşin doğmasından ve batmasından evvelki namazların hiçbirinden ahkonmamamza muktedir olursanız, onu yapınız"[56]. Sonra şu âyeti okudu: "...Rabb'ini, güneşin doğuşun-dan evvel ve batışından önce hamd ile tesbîh eV (Kaaf: 39).

İsmâîl ibn Ebî Hâlid: Bu namazları yapın, sakın bu namazlar sizden kaçıp gitmesin, demiştir.



32-.......Bize Mâlik, Ebu'z-Zinâd'dan; o da el-A'rec'den; o da Ebû Hureyre(R)'den olmak üzere tahdîs etti. O, şöyle demiştir[57]:

Rasûlullah (S) şöyle buyurdu: "Bir takım melekler geceleyin, diğer takım melekler de gündüzün birbirlerini müteâkıb size gelirler. Bun­lar sabah ile ikindi namazlarında birleşirler. Sonra içinizde kalmış olan melekler semâya yükselirler[58] Rabb'ları namaz kılmış kullarının hâller'ıni en iyi bilir olduğu hâlde, yine o meleklere: Kullarımı ne hâlde bıraktınız? diye sorar. Onlar da: Biz onları namaz kılar hâlde bırak­tık ve yanlarına da namaz kılarlarken varmıştık, derler"[59].



18- Güneşin Batmasından Önce İkindi Namazından Bir Rek'atı Yetiştiren Kimse Babı [60]

33-.......Ebû Hureyre (R) şöyle demiştir: Rasûlullah (S) şöyle buyurdu: "Biriniz ikindi namazından bir secdeyi gün batmadan ev­vel yetiştirdiği zaman, namazını tamamlasın. Sabah namazından da bir secdeyi gün doğmadan önce yetiştirdiği zaman, o da namazını tamamlasın" [61].



34-....... Bana İbrahim, İbn Şihâb'dan; o da Salim ibn Abdillah'tan; o da babasından olmak üzere tahdîs etti ki, babası Abdullah ibn Umer (R) ona, Rasûlullah'tan şu temsili işittiğini haber vermiştir: Rasûlullah (S) şöyle buyuruyordu: "Sizden evvel gelen ümmetlere nis-betle sizin (dünyâdaki) bekaanız, (bütün güne nisbetle) ikindi nama­zından güneşin batmasına kadar olan müddet gibidir [62]. Tevrat ehline Tevrat verildi. Onunla çalıştılar. Lâkin gün yarıyı bulunca çalışmak­tan âciz kaldılar. Fakat kendilerine yine birer kîrât (olan gündelikle­ri) verildi. încîl ehline de İncil verildi. Onlar da ikindi namazı vaktine kadar (onunla) çalıştıktan sonra, onlar da âciz oldular. Onlara da bi­rer kîrât (olan gündelikleri) verildi. Sonra bize Kur'ân verildi. Güne­şin batmasına kadar çalıştık ve bize ikişer kîrât olarak (gündelik) verildi. Bunun üzerine Tevrat ehli ile İncîl ehli: Ey Rabb'tmız, onla­ra ikişer kîrât, bize ise (yalnız) birer kîrât verdin; hâlbuki biz daha çok çalıştık, derler. Aziz ve Celîl olan Allah da: (Bütün gün çalıştığı­nıza göre şart edilen) gündeliğinizden birşey kestim mi? diye sorar. Onlar: Hayır (kesmedin), derler. O da: İşte o benim fadlımdır ki, onu dilediğime veririm, buyurur*'[63].



35-....... Bize Ebû Usâme, Bureyd'den; o da Ebû Burde'den; o da Ebû Musa'dan olmak üzere tahdîs etti. Peygamber (S) şöyle bu­yurmuştur:

"Müslümanlara karşı Yahudiler ve Hnstiyaniar'ın hâli şuna ben­zer ki, bir adam bir takım kimseleri (sabahtan) gecenin girmesine ka­dar çalışmak üzere ücretle tutmuş. Bu işçiler günün yansına kadar çalıştıktan sonra: Senin (vereceğin) gündeliği istemeyiz, deyip savuş­muşlar (tam ücreti hakk etmemişler). O adam başkalarını ücretle tu­tup, kendilerine: Şu günü tamamlayın da şart ettiğim gündeliği size (eksiksiz) vereyim, demiş. Bu ikinci takım da çalışmağa koyulmuş­lar. İkindi namazı vaktine gelince bunlar da (işten vazgeçip): Çalıştı­ğımız senin olsun (gündelik istemeyiz), demişler. Bu sefer yine başkalarını ücretle tutmuş da, onlar günün kalan mikdârında, gün batıncaya kadar çalışmışlar ve (kendilerinden evvelki) her iki takımın gündeliklerini tastamam olarak hakk etmişler"[64].



19-Akşam Namazının Vakti Babı

Atâ ibn Ebî Rebâh: Hasta oİan kimse akşam namazı ile yatsı namazı arasım birleştirir demiştir [65]



36-.......Bize el-Evzâî tahdîs edip şöyle dedi: Bize Râfi' ibn Hadîc'in himayesinde olan Ebu'n-Necâşî -ki o, Atâ ibnu Suheyb'dir- tah­dîs edip şöyle dedi: Ben Râfi' ibn Hadîc(R)'den işittim, şöyle diyordu: Biz akşam namazını Peygamber ile birlikte kılardık da, her birimiz namazdan çıktıktan sonra attığı okların düştüğü yerleri muhakkak görürdü [66].



37-.......Bize Şu'be, Sa'd'dan; o da Muhammed ibn Amr ibni'l-Hasen ibn Alî'den olmak üzere tahdîs etti. O şöyle demiştir:

Haccâc Medine'ye geldiğinde, biz Câbir ibn Abdillah'a (namaz vaktini) sorduk. Câbir de şöyle dedi [67]: Peygamber (S) öğleni (zeval­den sonra) gündüzün sıcağında, ikindiyi henüz güneş beyaz ve terte­miz iken, akşamı güneş battığında, yatsıyı da bazen erken, bazen geç kildırırdı. Cemâati toplanmış gördüğünde erkence kıldırır; gecikdiklerini gördüğünde namazı geri bırakırdı. Sabah namâzmı ise onlar yâ-hud Peygamber karanlıkta kılarlardı [68].



38-.......Seleme ibnu'1-Ekva' (R) şöyle demiştir: Bizler Peygamber'le beraber akşam namazını güneş hicâbla gizlendiği zaman (yânı ufuk çizgisinin arkasına girip görünmez olduğu zaman) kılardık [69].



39-.......İbn Abbâs (R): Peygamber (S) birleştirilmiş olarak ye­di rek'at ve yine birleştirilmiş olarak sekiz rek'at kıldırdı, demiştir [70].



20- Akşam Namazına Işa Denilmesini Kerih Gören Kimse Babı

40-....... Bana Abdullah el-Muzenî (R) şöyle tahdîs etti: Pey­gamber (S) şöyle buyurdu: "Bedeviler takımı sizin şu namazınızın, yânî akşam namazınızın isminde size gâlib gelmesinler". Peygamber -yâhud Abdullah ibn Mugaffal el-Muzenî- Bedeviler (akşam nama­zına) ışâ derler, dedi [71].





21- (Hadislerde) Işa ve Ateme'nin Zikredilmesi [72] ve Ateme İsmini Işa Ma'nasına Kullanmayı Caiz Gören Kimse Babı

Ebû Hureyre dedi ki: Peygamber (S):

"Münafıklara en ağır gelen namaz ışâ ile fecr namazlarıdır" buyurdu [73] Yine Peygamber (Ebû Hureyre'ye hitaben): "Eğer onlar ateme ve fecr namâzlarmdaki fazileti bilir olsalardı, (muhakkak ona emekliyerek dahî gelirlerdi)" buyurdu [74].

Ebû Abdillah el-Buhârî:

İhtiyar edilecek olan, Yüce Allah'ın "Ve min ba'di salâtVl-ışâ" (en-Nûn 58) kavlinden dolayı, ışâ denilmesidir,

dedi.

Ve Ebû Musa'dan: Bizler işâ namazı sırasında nevbetleşe Peygamber'e

giderdik. Peygamber bu namazı karanlık iyice şiddetleninceye kadar geriye bıraktı, dediği zikrolunur [75]

Ve Ibn Abbâs ile Aişe: Peygamber, ışâ namazını oyalanıp geceye bıraktı, dediler [76].

Bâzıları da Aişe'den: Peygamber ateme namazını geceye bıraktı, dediğini söylediler [77].

Ve Câbir: Peygamber, ışâ namazını kıldırdı, dedi [78]. Ebû Berze de:

Peygamber ışâ namazını te'hîr ederdi, dedi79. Enes de: Peygamber el-ışâe'1-âhire namazım geriye bıraktı,

dedi. Keza İbn Umer, Ebû Eyyûb ve İbn Abbâs:

Peygamber (S) mağrib namazını ve ışâ namazını kıldırdı, demişlerdir [79]



41-.......Salim şöyle demiştir: Bana babam Abdullah ibn Umer (R) haber verip şöyle dedi: Rasûlullah (S) bir gece bize ışâ namazını küdırdı, ki o namaz insanların "ateme" diye isimlendire geldikleri namazdır. Sonra namazı bitirip bize karşı döndü de şöyle buyurdu: "Bu gecenizi gördünüz mü! İşte bu geceden i 'tibaren yüz senenin ba­şında (bu gün) yeryüzünde bulunanlardan hiçbir kimse kalmayacak­tır [80]



22-İnsanlar Toplandıkları Yahud Toplanmakta Geciktikleri Zaman Yatsı Namazının Vakti Babı

42-.......Muhammed îbn Amr şöyle demiştir: Biz Câbir ibnAbdillah'a Peygamber'in namazından sorduk. O da şöyle dedi: Peygam­ber, öğle namazını (zevalden sonra) gündüzün sıcağında; ikindiyi henüz güneş dipdiri iken; akşamı güneş battığında; yatsı namazını da insanlar toplanıp çoğaldıkları zaman erken vaktinde; insanlar az bi­rikip toplanmayı geciktirdikleri zaman ise geç kıldırırdı. Sabah na­mazını ise karanlıkta kıldırırdı [81].



23- Yatsı Namazının Fazileti Babı

43-.......Urve'ye de Âişe (R) haber verip şöyle demiştir: Rasûlullah (S) bir gece yatsı namazını geç vakte kadar geri bıraktı. Bu, henüz İslâm yayılmadan evvel idi [82]. Peygamber (o gece hücresinden) çıkmadı. Nihayet Umer: (Buradaki) kadınlar, çocuklar uyuyakaldi-lar, dedi. Bunun üzerine Rasûlullah dışarı çıktı ve^mescid ahâlîsine hitaben: "Şimdi yeryüzünde bu namazı sizden başka kimse beklemiyor" buyurdu [83].



44-.......Ebû'Mûsâ (R) şöyle demiştir: Ben ve gemiden benimle gelmiş olan arkadaşlarım Bakîu Buthân'da konaklamıştık [84]. Pey­gamber (S) de Medine'de idi. Her gece yatsı namazı vaktinde Pey­gamber'in huzuruna bizimkilerden beş on kişilik bir cemâat nevbetle giderlerdi. Ben ve arkadaşlarım bir defasında Peygamber'i kendisine âid bir işle meşgul bulduk [85]. Ondan dolayı namazı, gecenin yarısı oluncaya kadar geciktirdi. Sonra Peygamber çıktı ve cemâate nama­zı kıldırdı. Namazı bitirince, yanında hâzır olanlara: "Gitmeye acele etmeyiniz. Sevininiz, insanlar içinde sizden başka bu saatte namaz kılan kimsenin bulunmaması-Allah'ın size hâss olan ni'metlerinden-dir -yâhud da: Bu saatte sizden başka kimse namaz kılmadı-" buyur­du. Bu iki sözden hangisini buyurduğunu ,râvî Ebû Mûsâ bilmiyor. Yine Ebû Mûsâ: Bunun üzerine bizler yerimize döndük ve Rasûlul-lah'tan bunu işitmiş olmamız sebebiyle sevinip ferahlandık, dedi [86].



24-Yatsı Namazından Önce Uyumanın Mekruh Görülmesi Babı

45-.......Bize Hâlid el-Hazzâ, Ebu'l-Minhâl'den; o da Ebû Berze(R)'den olmak üzere tahdîs etti. O şöyle demiştir: Rasûlullah (S) yatsı namazından önce uyumayı ve ondan sonra da oturup konuş­mayı kerîh görürdü [87].



25- Uyku Basmasına Yenilen Kimsenin Yatsı Namazından ' Evvel Uyuması Babı

46-.......Âişe (R) şöyle demiştir: Rasûlullah (S) yatsı namazını bir gece geç vakte kadar bıraktı. Nihayet Umer (Peygamber'in hüc­resine doğru) yüksek sesle: es-Salâte, (mescidde bulunan) kadınlar ve çocuklar uyudular, diye nida etti. Bunun üzerine Rasûlullah çıktı da "Bu namazı yer ahâlîsinden sizden başka hiç kimse beklemiyor" bu­yurdu. Râvî: (Yatsı namazı) o zamanlarda Medine'den başka yerde kı­lınmazdı, dedi [88].

Yine Râvî: 0 zamanlar müslümânlar yatsı namazını, kırmızılı­ğın kaybolmasından gecenin ilk üçte birine kadar olan vakit içinde kılarlardı, dedi [89].



47-.......Bize Abdurrezzâk haber verip şöyle dedi: Bana İbn Cureyc haber verip şöyle dedi: Bana Nâfi' haber verip şöyle dedi: Bana Abdullah ibn Umer şöyle tahdîs etti: Rasûlullah (S) bir gece yatsı na­mazında meşgul kılındı da bu namazı o kadar te'hîr etti ki, bizler mescidde uyuduk, sonra uyandık, sonra yine uyuduk, sonra yine uyan­dık. Sonra Peygamber yanımıza çıktı, sonra: "Şimdi yer ahâlîsinden, sizden başka bu namazı bekleyen kimse yoktur" buyurdu.

İbn Umer, uyumakla namaz vaktini kaçırmaktan korkmadığı za­man yatsının takdimi ile te'hîri arasında fark gözetmezdi, hattâ yat­sıyı kılmadan evvel yatar uyurdu.

İbn Cureyc şöyle dedi: Ben Atâ ibn Ebî Rebâh'a bunu söyledim de, o bana şöyle dedi: Ben İbn Abbâs'tan işittim, o şöyle diyordu: Rasûlullah ışâ namazım bir gece o kadar geç bıraktı ki (mesciddeki) insanlar uyudular, uyandılar, yine uyudular, yine uyandılar. Bunun üzerine Umer ibnu'I-Hattâb ayağa kalktı da (yüksek sesle): es-Salâte, dedi [90].

Atâ şöyle dedi: İbn Abbâs şöyle dedi: Derken Allah'ın Peygam-ber'i (hücresinden) dışarı çıktı. Başı su damlatır hâlde ve elini başı üzerine koymuş vaziyette çıkışı hâlâ gözümün önündedir. Gelişini müteakıb: "Ümmetime meşakkat yükleyecek olmasaydım, muhakkak on­lara bu namazı böyle kılmalarını emrederdim" buyurdu.

İbn Cureyc dedi ki: Ben Atâ'dan, Peygamber'in kendi elini ba­şına koyması keyfiyyetini, İbn Abbâs'ın haber verdiği gibi iyice tesbit ve ta'rîf etmesini istedim. Atâ benim için parmakları arasını biraz ayırdıktan sonra parmak uçlarını tepesi üzerine koydu. Sonra bitişti­rip o hey'ette başının üzerine yürüttü, gezdirdi. Nihayet baş parmağı yüz cihetinden kulak yumuşağına değinceye kadar (yukarıdan aşağı) dulununa ve sakalının kenarına doğru indirdi [91]. Bunu böylece (tek­rar tekrar yaparken) ne eksiltiyor, ne de acele ediyordu. Müteakiben Peygamber: "Benim tarafımdan ümmetim üzerine meşakkat yükle­mek olmasaydı, muhakkak onlara, bu namazı böyle kılmalarını emrederim" buyurdu [92].



26-Yatsı Namazının Vakti Gece Yarısına Kadardır Babı

Ebû Berze: Peygamber (S) yatsı namazını geri bırakmayı müstehâb görürdü, dedi [93].



48-....... Bize Zaide, Humeyd, et-Tavîl'den; o da Enes'ten ol­mak üzere tahdîs etti. Enes (R) şöyle demiştir: Peygamber (S), ışâ namazını gece yarısına kadar te'hîr etti, sonra namazı kıldırdı, sonra da: "(Bu saatte) insanlar namaz kılıp uyumuşlardır. Siz ise namaz kıl­mayı beklediğiniz müddetçe (bir nevi') namazda demeksiniz"'buyurdu.

İbnu Ebî Meryem şunu ziyâde etti: Bize Yahya ibn Eyyûb haber verip şöyle dedi: Bana Humeyd tahdîs etti, O, Enes'ten işitmiştir. Enes: Peygamber'in o namazı geciktirdiği gecede, Peygamber'in yüzüğü­nün parıltısı hâlâ gözümün önündedir, demiştir [94].



27- Sabah Namazının Fazileti Babı

49-.......Bize Kays tahdîs etti. Bana Cerîr ibnu Abdillah (R) şöyle dedi:

Bizler bir gece Peygamber'in yanında bulunuyorduk. Peygam­ber (S) ayın on dördü olan bedr gecesinde aya baktı da şöyle buyur­du: "Dikkat edin, sizler şu ayı birbirinize gösterebilmek için sıkışıp üstüste yığılmanıza hacet kalmaksızın hepiniz zahmetsizce görüyor ol­duğunuz gibi -yâhud: Görülmesinde bir seçilememezliğe ve şübheye düş­meksizin görüyor olduğunuz gibi- Rabb'inizi de muhakkak göreceksiniz. Artık güneşin doğmasından ve batmasından evvelki na­mazların hiçbirinden alıkonmamanıza muktedir olursanız, onu ya­pınız"- Sonra şu âyeti söyledi: "Rabbini, güneşin doğuşundan evvel ve batışından önce hamd ile tesbîh et" (ei-Kaaf: 39}[95],



50-.......Bize Hemmâm tahdîs edip şöyle dedi: Bana Ebû Hamza, Ebû Musa'nın oğlu Bekr'den; o da babasından olmak üzere tah­dîs etti. O (yânî Ebû Mûsâ -R-) şöyle demiştir:

Rasûlullah (S): "İki serinlik namazını (yânî sabah ve ikindi na­mazlarını) her kim kılarsa cennete girdi" buyurdu [96].

Ve İbnu Recâ şöyle dedi: Bize Hemmâm ibn Yahya, Ebû Ham-za'dan tahdîs etti ki, ona da bunu Abdullah ibn Kays'ın oğlu Ebû Bekr haber vermiştir [97].



51- Bize İshâk ibn Mansûr, Habbân'dan tahdîs etti. O şöyle de­miştir: Bize Hemmâm tahdîs edip şöyle dedi: Bize Ebû Cemre, Abdullah ibn Kays'ın oğlu Ebû Bekr'den; o da babasından; o da Peygambcr'den olmak üzere bu hadîsin benzerini tahdîs etti " [98]



28- Sabah Namazının Vakti Babı

52-.......Bize Hemmâm Katâde'den; o da Enes(R)'ten olmak üzere tahdîs etti. Ona da Zeyd ibn Sabit (R), Peygamber ile beraber sahur yemeği yediklerini, sonra namaza durduklarını tahdîs etmiş­tir. (Enes dedi ki:) Ben, Sahur yemeği ile namaz arasında ne kadar zaman geçmişti? diye sordum. Zeyd: Elli yâhud altmış (âyet okuya­cak) kadar, dedi [99].



53-....... Ravh dedi ki: Bize Saîd {ibnu Arûbe), Katâde'den; o da Enes ibn Mâlik'ten olmak üzere tahdîs etti. Allah'ın Peygamberi (S) ile Zeyd ibn Sabit (R) beraber olarak sahur yemeği yemişler. Sahûr yemeğini bitirdikleri zaman Allah'ın Peygamberi namaza kal­kınca hep beraber namazı kılmışlar [100]. Ebû Katâde dedi ki: Ben Enes'e: Sahur yemeklerinden ayrılmaları ile sabah namazına girme­leri arasında ne kadar zaman olmuş? diye sordum. Kişinin elli âyet okuyacağı zaman kadar, dedi.



54-.......Ebû Hazım, Sehl ibn Sa'd(R)'den işitmiştir. O şöyle diyordu: Ailem içinde sahur yemeğini yerdim de sonra sabah nama­zını Rasûlullah ile beraber kılmayı yetiştirebilmem için bana sür'atli davranış olurdu (yânî, evimden çıkmakta acele ederdim).



55-....... İbn Şihâb şöyle demiştir: Bana Zubeyr'in oğlu Urve haber verdi. Ona da Âişe haber verip şöyle demiştir: Mü'mine ka­dınlar Rasûlullah ile beraber sabah namazında örtülerine örtünerek hâzır bulunurlar, sonra namazı yerine getirdikleri zaman evlerine dö­nerlerdi de daha henüz ortalık alaca karanlık olduğundan dolayı on­ları kimse tanımazdı [101].



29- (Güneş Doğmadan Evvel) Sabah Namazından Bir Rek'at Yetiştiren Kimse Babı

56-.......Ebû Hureyre (R) şöyle demiştir: Rasûlullah (S) şöyle buyurdu: "Her kim güneş doğmadan evvel sabah namazından birrek'-at yetiştirirse, o sabah namazını yetiştirmiş olur. Her kim de güneş batmadan önce ikindi namazından bir rek'atyetiştirirse, o ikindi na­mazını yetiştirmiş olur" [102].



30- (Güneş Batmadan Evvel) İkindi Namazından Bir Rek'at Yetiştiren Kimse Babı [103]

57-.......Ebû Hureyre (R) şöyle demiştir: Rasûlullah (S): "Na­mazdan bir rek'at yetiştirebilen, o namazı yetiştirmiş olur" buyur­du [104].



31- Sabah Namazından Sonra Güneş Yükselinceye Kadar Namaz(ın Hükmü Nedir?) Babı

58-....... Bize Hişâm (ed-Destevâî), Katâde'den; o da Ebu'l-Âliye'den; o da İbn Abbâs'tan olmak üzere tahdîs etti. İbn Abbâs (R) şöyle demiştir: Kendilerinden râzî olunmuş bir çok adamlar -ki bence onların en râzî olunanı Umer ibn Hattâb'dır- Peygamber (S)'in, sabah namazından sonra güneş işrâk edinceye (yânı o vakte gelince­ye) kadar, ikindi'namazından sonra da gün batıncaya kadar namaz kılmaktan nehyetmiş olduğunu benim yanımda şahadet etmişler­dir [105].

Bize Müsedded tahdîs edip şöyle dedi: Bize Yahya (el-Kattân), Şu'be'den; o da Katâde'den olmak üzere tahdîs etti. (Katâde dedi ki:) Ben Ebu'l-Âliye'den işittim; o da İbn Abbâs'tan; o: İnsanlar bu ha­dîsi bana tahdîs ettiler, demiştir [106].



59-.......Bize Yahya ibn Saîd, Hişâm'dan tahdîs etti. Hişâm: Bana babam haber verdi, dedi. Babası Urve: Bana İbn Umer haber verdi, dedi. İbn Umer (R) şöyle demiştir: Rasülullah (S): "Kılacağı­nız namaz için güneşin doğma zamanını ve batma zamanını taharri (yânî arayıp intihâb) etmeyiniz" buyurdu [107].

Ve Urve ibnu'z'-Zubeyr şöyle dedi: Bana îbn Umer tahdîs edip şöyle dedi: Rasülullah (S) şöyle buyurdu: "Güneşin hâcibi tulü edip göründüğü vakit tâ güneş yükselinceye kadar, güneşin hâcibi battığı vakitte tâ gâib oluncaya kadar namazı te'hîr ediniz" buyurdu [108].

Abdetu'bnu Süleyman, bu hadîsi rivayet etmesinde Yahya ibn Saîd el-Kattân'a mutâbaat etti [109].



60-.......Ebû Hureyre (R) şöyle demiştir: Rasûlullah (S) iki türlü alış verişten, iki türlü giyinişten, bir de şu iki namazdan n'ehiy buyur­du: Sabah namazından sonra gün doğuncaya kadar, ikindi namazın­dan sonra da gün batıncaya kadar namaz kılmaktan nehiy buyurdu. Keza istimali sanıma ile bürünmekten, bir de tek sevb İçinde avret yerini göğe doğru açacak biçimde ihtıbâ etmekten nehiy buyurdu. Keza munâbeze suretiyle alış verişten ve bir de mulâbese suretiyle alışve­rişten nehiy buyurdu [110]



32- Bab: Musallı, Kılacağı Namaz İçin Güneşin Doğuşu Öncesi Vakti Seçmez

61-.......Bize Mâlik, Nâfi'den; o da İbn Umer'den olmak üze­re tahdîs etti (O, şöyle demiştir): Rasûlullah (S): "Herhangi biriniz kılacağı namazı için güneşin doğuşu ve batışı sıralarını seçip de tam o vakitlerde namaz kılmasın" buyurdu.



62-....... İbn Şihâb şöyle demiştir: Bana Atâ ibnu Yezîd el-Cunde'î haber verdi. O Ebû Saîd el-Hudrî (R)'den şöyle derken işit-mistir: Ben Rasûlullah (S)'tan işittim: "Sabah namazından sonra güneş yükselinceye kadar hiçbir namaz olmaz; ikindi namazından sonra da güneş kayboluncaya kadar hiçbir namaz olmaz" buyuruyordu.



63-.......Bize Şu'be, Ebu't-Teyyâh'dan tahdîs etti. O şöyle de­miştir: Ben Humrân ibn Ebân'dan işittim, o Muâviye'den tahdîs edi­yordu. Muâviye ikindiden sonraki iki rek'atı kasd ederek şöyle demiştir: Sizler öyle bir namaz kılıyorsunuz ki, yemîn olsun biz Ra-sûlullan ile o kadar beraber bulunduk da, onun bu namazı kıldığını hiç görmedik. Ve yine yemîn olsun ki, bilâkis O bu namazı kılmak­tan nehiy buyurmuştur [111].



64-......Ebû Hureyre (R) şöyle demiştir: Rasûlullah (S) şu iki namazdan nehiy buyurdu: Sabah namazından sonra gün doğuncaya kadar, ikindi namazından sonra da gün batıncaya kadar namaz kıl­maktan nehiy buyurdu.



33- İkindiden Sonra ve Bir de Sabah Namazından Sonra Müstesna: Namaz Kılmayı Kerih Görmeyenler Babı

Bu kerîh olmamayı Umer, İbn Umer, Ebû Saîd ve Ebû Hureyre rivayet etmişlerdir [112].



65-.......İbn Umer (R) şöyle demiştir: Ben arkadaşlarımı nasıl kılar gördüm ise, ben de öyle kılarım. Ne gece, ne de gündüz hiçbir kimseyi istediği gibi namaz kılmaktan nehy etmem. Yalnız güneşin doğuşu ile batışını taharri etmeyiniz [113].





34- İkindi Namazından Sonra Kılınagelen Faiteler ve Benzeri Namazlar (Cenaze ve Ratibeler Gibi) Babı

— Kurayb, Ümmü Seleme'den olmak üzere şöyle dedi: Peygamber (S) ikindiden sonra iki rek'at namaz kıldı

da: "Abdu'l-Kays'tan bir takım insanlar beni öğle , namazının ardındaki iki rek'attan alıkoymuşlardı" dedi [114].



66-.......Âişe (R) şöyle demiştir: Rasûlullah'ı vefat ettiren Allah'a yemîn olsun ki, Rasûlullah o iki rek'atı Allah'a kavuşuncaya kadar terk etmedi. Namaz kılmağa kudreti kesilmedikçe de Yüce Al­lah'a kavuşmadı. Namazlarının birçoğunu oturarak kılardı. Âişe ikin­diden sonraki iki rek'atı kasdederek, Peygamber bu iki rek'atı kılardı. Lâkin ümmete ağır gelir korkusuyla bunları mescidde kılmazdı. Üm­metten hafifletmeyi gerektirecek şeyleri (yapmayı pek) severdi.



67-.......Bize Hişâm tahdîs edip şöyle dedi: Bana babam ha­ber verip şöyle dedi: Âişe: Ey kız kardeşimin oğlu, Peygamber (S), ikindi namazından sonraki iki rek'atı benim hücremde hiç terketme-di, dedi [115]



68-.......Âişe (R) şöyle demiştir: İki namaz vardır ki, Rasûlullah (S) onları sırren de, alenîyeten de (yânı evinde de, dışarıda da) terketmezdi. Onlar sabah namazından evvel iki, ikindi namazından sonra da iki rek'at idi " [116].



69-.......Âişe (R): Peygamber(S)'in hiçbir gün ikindi namazın­dan sonra bana gelip de iki rek'at kılmadığı olmazdı, demiştir [117].



35- Bulutlu Günde Namazı Evvel Vaktinde Eda Eylemek Babı

70- ....... Ebu'I-Melîh tahdîs edip şöyle demiştir: Biz, bulutlu bir günde Bureyde ile beraber bulunduk. O şöyle dedi: Namazı evvel vaktinde eda eyleyin. Çünkü Peygamber (S): "Her kim ikindi nama­zını (kasden) îerkederse ameli bâtıl olur" buyurdu [118].



36- Namaz Vaktinin Çıkıp Gitmesinden Sonra Ezan Okumak Babı

71-.......Ebû Katâde (R) şöyle demiştir: Bir gece Peygamber ile birlikte yolculuk ediyorduk. Topluluktan biri:

— Yâ Rasûlallah, bizlere bir gece sonu konaklaması yaptırsan! dedi.

Rasûlullah:

— "Uyuyakalıp namazı geçireceğinizden korkarım" buyurdu Bilâl:

— Ben sizleri uyandırırım, dedi.

Yattılar. Bilâl de arkasını, bindiği devesine dayadı. Derken göz­leri kapanıp, o da uyuyakaldı. Nihayet Peygamber uyandığı zaman güneşin kursu doğmuş hâldeydi. Peygamber:

— "Yâ Bilâl, dediğin nerede kaldı?" buyurdu. Bilâl:

— Bu güne gelinceye kadar bana bunun gibi ağır bir uyku atıl­mamıştır, dedi.

Rasûlullah:

— "Şübhesiz Allah istediği zamanda ruhlarınızı kabz etti ve yi­ne istediği zamanda onları size geri verdi. Yâ Bilâl, kalk da insanlara na­mazı ilân et (yânî ezan oku)" buyurdu. Akabinde Rasûlullah abdest aldı. Güneş yükselip bembeyaz olduğu vakitte de kalktı, namaz kıl­dırdı [119].



37- Vakit Geçip Gittikten Sonra İnsanlara Cemaatla Namaz Kıldıran Kimse Babı

72-.......Câbir ibn Abdillah (R) şöyle demiştir: Handak harbi günü Umer ibnu'l-Hattâb, güneş battıktan sonra geldi de Kureyş kâ­firlerine sövmeye başladı. Yâ Rasûlallah, ikindi namazını az daha gü­neş batmadan kılamayacaktım, dedi. Peygamber de: "Vallahi ben de kılamadım" buyurdu. Bunun üzerine kalktık, Buthân vadisine git­tik. Orada Rasûlullah namaz için abdest aldı, biz de namaz için ab­dest aldık. Müteakiben güneş batmış olduğu hâlde ikindiyi, sonra arkasından da akşamı kıldırdı [120].



38- Kim Bir Namazı Unutursa Onu Hatırladığı Zaman Hemen Kılsın. O, Bu Namazdan Başkasını Kaza Etmez Babı

İbrahim en-Nahaî:

Bir tek namazı (meselâ) yirmi sene unutan kimse, bu namazdan başkasını kaza etmez, demiştir.



73- Bize Ebû Nuaym ile Mûsâ ibn İsmâîl tahdîs edip şöyle dedi­ler: Bize Hemmâm (ibn Yahya), Katâde'den;odaEnes'ten;o da Pey-gamber'den olmak üzere tahdîs etti. Peygamber (S) şöyle buyurmuştur: "Her kim bir namazı unutursa, onu hatırladığında kılsın. O namazın bundan başka keffâreti yoktur ~ Ve beni hatırlamak için namaz kıl' (Tâhâ: 14).

Mûsâ ibn İsmâîl dedi ki: Hemmâm şöyle dedi: Ben Katâde'den işittim; o hadîsi rivayet etmesi zamanından sonra "Ekimi's-salâte liz-zikrâ = Hatırlamak için namaz kıl’ diyordu [121].

Ve Habbân şöyle dedi: Bize Hemmâm tahdîs etti. Bize Katâde tahdîs etti. Bize Enes, Peygamber'den bunun benzerini tahdîs etti [122].



39- Geçmiş Namazların Sıra İle Kaza Edilmeleri Babı

74-....... Câbir (R) şöyle demiştir: Umer ibnu'l-Hattâb Handak harbi günü Kureyş'in kâfirlerine sövmeye başladı ve: Yâ Rasü-lallah, ikindi namazını az kalsın güneş batmadan kılamayacaktım, dedi. Câbir dedi ki: Bunun akabinde Buthân vâdîsine indik. Rasû-lullah güneş battıktan sonra ikindiyi kıldırdı, sonra da akşam nama­zını kıldırdı [123].



40- Yatsı Namazından Sonra Uyumayıp Lakırdı Etmenin Mekruh Görülmesi Babı

75-.......Bize Ebu'I-Minhâl tahdîs edip şöyle dedi: Ben, babam Selâme ile Ebû Berze el-Es!emî(R)'nin yanma gittim. Babam ona: Rasûlullah'm farz yazılmış olan namazları nasıl kıldırır olduğunu bize tahdîs et, dedi. O da şöyle dedi: Rasûlullahöğleyi -ki siz onu "ûlâ" ismiyle çağırmaktasınız- güneş semânın ortasından batıya doğru kay­dığı zaman kildırırdı. İkindiyi kıldırırdı. Namazdan sonra birimiz mes-cidden Medine'nin en uzak yerine gider, ailesine dönerdi de güneş henüz dipdiri bulunurdu. (Râvî Ebû'l-Minhâl şöyle dedi:) Ben Ebû Berze'nin akşam namazı hakkında söylediğini unuttum. Ebû Berze dedi ki: Rasûlullah yatsı namazını geceye bırakmayı müstehâb gö­rürdü. Ve yine Ebû Berze: Rasûlullah yatsı namazından evvel uyu­mayı ve yatsıdan sonra da oturup konuşmayı kerih görürdü [124], dedi. Sabah namazından da birimiz yanında oturanı tanıyacak kadar ay­dınlık olduğu zaman ayrılırdı. Bu namazda altmıştan yüz âyete ka­dar okurdu.



41- Yatsı Namazından Sonra İlim ve Diğer Hayırlı İşler Hususnda Uyanık Kalıp Sohbet Etmek Babı

76-.......BizeKurratu'bnu Hâlid tahdîs edip şöyle dedi: Bir gün Hasen'Basrî'yi ders verecek diye bekledik. Bize gelmesi gecikti. Ni­hayet (mescidden ve dersten) kalkıp gideceği vakit yaklaşınca geldi de: Şu komşularımız bizi çağırdılar, dedi. Sonra Enes'ten şunu riva­yet etti: Enes (R) şöyle demiştir: Bir gece Peygamber'i hemen hemen gece yansı oluncaya kadar bekledik. Sonunda geldi ve bize namaz kıldırdı. Sonra bize hutbe îrâd edip şöyle buyurdu: "Dikkat edin, şimdi insanlar namaz kılmış ve sonra uyumuşlardır. Siz ise namaz kılmayı beklediğiniz sürece namaz içindesiniz".

Hasen Basrî: Her kavm hayrı gözetleyip bekledikleri müddetçe hayır içindedirler, dedi. Kurre: Hasen'in bu son sözü, Enes'in Pey-gamber'den rivayet ettiği kelâm cümlesindendir, dedi [125].



77-.......ez-Zuhrî şöyle demiştir: Bana Abdullah ibn Umer'in oğlu Salim ile Ebû Hasme'nin oğlu Ebû Bekr tahdîs ettiler ki, Ab­dullah ibn Umer (R) şöyle demiştir:

Hayâtının sonunda bir gece Peygamber (S) yatsı namazını kıl­dırdı. Selâm verdikten sonra ayağa kalktı ve şöyle buyurdu: "İşte bu gecenizi gördünüz mü! Bundan sonra geçecek yüz senenin başında, bu gün yeryüzünde o/anlardan hiçbir kimse kalmayacaktır". İnsan­lar Rasûlullah'ııı bu kelâmında (yânî onu anlamakta) yanılıp kork­tular da yüz sene hakkındaki şu ma'lûm dedikodulara (yânî yüz sene sonra kıyamet kopacaktır zann ve korkularına) daldılar. Hâlbuki Pey­gamber (S): "Bu gün yeryüzünde olanlardan hiçbir kimse kalmaya-çaktır" buyurmakla bu müddetin bu asırda yaşayanları mahvedece­ğini haber vermek istemiştir [126].



42- Konuklar ve Aile Ferdleriyle Beraber Gecenin Bir Kısmında Uyanık Kalıp Sohbet Etmek Babı

78-.......Bize Ebû Usmân, Ebû Bekr'in oğlu Abdurrahmân'dan tahdîs etti. O şöyle demiştir:

Ashâbu's-Suffa bir takım fakır insanlardı. Bir defa Peygamber (S): "Evinde iki kişilik yiyeceği olan, onlardan bir







üçüncüsünü, dört kişilik yiyeceği olan bir beşincisini yâhud altıncısını alıp birlikte götürsün" buyurdu [127].Ebû Bekrbunlardan üçünü eve getirdi. Pey­gamber de on kişiyi evine götürdü. Bizim ev halkı ben, babam, anam, bir de bizim ev ile Ebû Bekr'in evinde müşterek hizmet eden hizmet­çiden ibaretti. (Râvî Ebû Usmân:) Abdurrahmân, bir de benim zev­cem dedi mi, demedi mi bilemiyorum, dedi. Yine Abdurrahmân şöyle dedi:ıEbû Bekr, Peygamber'in evinde akşam yemeğini yedi, sonra yatsı namazı kılınıncaya kadar orada kaldı [128]. Sonra evine dönüp (mü-sâfirlerin ağırlanmasını ailesine emrederek) Peygamber akşam yeme­ğini yiyinceye kadar kaldı. Müteakiben geceden Allah'ın dilediği kadar geçtikten sonra evine geldi. Karısı ona: Seni konukların yanında bu­lunmaktan alıkoyan nedir? dedi. O da: Onlara hâlâ yemek vermedin mi? dedi. O da: Sen gelmedikçe yemek yemiyeceklerini söylediler, ye­mek çıkardık; kabul etmediler, dedi. Abdurrahmân dedi ki: Ben gi­dip saklandım. Ebû Bekr bana: Hey câhil! diye bağırdı, sövüp saydı. Akabinde oradakilere: İçinize sinmez olsun, yiyiniz, dedi ve: Vallahi ben bu yemekten ebeden yemiyeceğim, diye de ilâve etti. Abdurrah­mân dedi ki: Allah'a yemîn olsun biz yerken hiçbir lokmaya el uzat­madık ki, altından yemek daha ziyâde çoğalmış olmasın. Nihayet doydular, yemek de yenmezden evvelki mikdârından daha çok ola­rak duruyordu. Ebû Bekr yemeğe baktı, bir de gördü ki, olduğu gibi duruyor, yâhud da daha çoğalmış. Karısına hitaben: Ey Firâs oğul-ları'nın kız kardeşi! Bu nedir? dedi. O da: Gözümün nuruna yemîn ederim ki, yemek şimdi evvelkinden üç kat daha çoktur, dedi. Bu­nun üzerine Ebû Bekr o yemekten yedi de, etmiş olduğu yemîninİ kas-dederek: O olan söz şeytandandır, dedi. Sonra o yemekten bir lokma yedi, sonra o yemeği Peygamber'e götürdü. Yemek onun yanında sa­baha kadar durdu. Bizimle bir kavm arasında bir ahd vardı. Müddet son bulmuştu. (Bunun için Medine'ye gelmişlerdi). İçlerinden oniki kişi ayırdık. Her biri ile beraber kaç kişi olduğunu Allah bilir; işte onların hepsi o yemekten yediler.( Râvî Ebû Usmân rivayetini bitir­dikten sonra:) Yâhud bu lâfızlara benzer lâfızlarla söyledi, dedi [129].




[1] Bu vakitler Kur'ân'da:

a. "Güneşin ortadan kayması ânından gecenin kararmasına kadar güzelce namaz kıl, sabah namazını da..." (el-İsrâ: 78);

b. "Gündüzün iki tarafında, gecenin de yakın saatlerinde dosdoğru namaz *//... "(Hûd: IÎ4);

c. "Onlar ne derlerse sabret. Güneşin doğmasından evvelde, batmasından evvel de Rabb Um hamd ile tesbîh et. Gecenin bir kısım saatlerinde ve gündüzün etrafında dahî tesbîh et ki, İlâhî rızâya eresin" (Tâhâ: 130);

d., "Akşama girerken, sabaha ererken Allah'ı tenzih edin. Göklerde ve yerde hamd O'nundur. Gündüzün nihâyetinde, öğle vaktine vardığınız yakitte de Al­lah'ı, tesbîh edin" (Rûm: 30)

gibi âyetlerle öğle, ikindi, akşam, yatsı, sabah; beş vakit olmak üzere, ta'ynı kılınmış ve husûsî smırlarıyle sınırlanıp, ta'rîfi de Peygamber tarafından beyân ve tafsîl olunmuştur. Ve o vakitten beri teâmülen de müslümânlar arasında dînî zaruretlerden olarak zaptedilmiştir (Hakk Dîni, II, 1448-1449).

[2] Cibril'in namaz vakitlerini öğretmek için inmesi, Mi'râc gecesinin hemen aka-bindeki günde vâki' olmuştu. Kitâbu's-Salât'ın I. bâbındaki Enes hadîsinde geç­tiği üzere, beş namaz ümmete mi'râc esnasında farz olunmuş, müteakiben Cibril, bu beş farzdan herbirinin başlama ve bitme zamanlarını göstermeye gelmiştir

[3] Bu rivayette yalnız Cibril'in beş, Râsûlullah'm da beş kerre namaz kıldığı zikre­dildi. Buna göre yalnız namaz sayısı söylenmiş, namaz vakitleri söylenmemiş­tir. Ancak Ebû'Mes'ûd'un maksadı, Mugîre ibn Şu'be'ye beş vaktin başlama ve son bulmaları hakkındaki bilgisine i'timâd ederek sayıyı zikretmekle vakitle­ri de hatırlatmaktır.

Ebû Dâvûd, en-Nesâî ve et-Tirmîzî Sümer'lerinde Câbir ibn Abdillah, İbn Abbâs ve Ebû Hureyre'den rivayet -edilen uzunca hadîste namaz vakitlerinin ev­velleri Üe sonlan gösterilmiştir. Bunda Peygamber (S) şöyle buyurmuştur: "Cibril iki defa (yânı iki gün) Ka'be'n'm yanında bana imâm oldu. İlk defasında zeval vaktinde güneşin verdiği gölge bir nalın tasması kadar uzadığında bana öğle; herşeyin gölgesi birer misli uzadığında ikindi,oruçlu oruç bozduğu vakitte ak­şam, kırmızılık gâib olduğunda yatsı, oruçluya yemek içmek haram olduğu va­kitte sabah namazlarını kıldırdı. Ertesi gün öğle namazını herşeyin gölgesi bir misli ikindi namazını iki misli olduğu; akşam namazım oruçlu iftar ettiği za­manda, yatsı namazını gecenin üçte birine doğru, sabah namazını da ortalık iyice aydınlandığı vakit kıldırdı. Sonra bana döndü ve: 'Yâ Muhammed, bu Sen'-den evvelki peygamberlerin vaktidir. Namaz vakti, bu ikişer vakitler arasındadır' dedi."

Beş namazın farz kılınmasının ardından Cibril'in ilk kıldırdığı namaz, zu­hur namazı olduğundan, bu namaza "Saiâtu Ûlâ — Ülâ Namazı "denilmiştir.

[4] Metindeki " oj*ı " lâfzındakİ " T-" ötre de, üstün de rivayet edilmiştir. Birin­ciye göre "Bununla emr olundum", ikinciye göre "Bununla emr olundun"de­mek olur. Hitâb olduğuna göre, söyleyicisi Cibril'dir ve: "Dün gece sana mücmelen emr olunan namazın mufassalen tefsiri işte budur" demek olur. Mü-tekellim sîgâsıyle olduğuna göre, söyleyicisi Peygamber olmak ihtimâli olduğu gibi, Cibril de olabilir. Birinci takdire göre ma'nâ açıktır. İkincisine göre ise Cibril: "İşte böylece sana öğretmek ile emr olundum" demek olur.

[5] Buhârî bu hadîsi, Bed'u'1-Halk ve Mağâzî Kitâbları'nda da tahrîc etmiştir.

[6] Bu âyet, mefhûmunun iktizâ etmesi sebebiyle namazı terk edenin tekfirine kaa-il olanların kendisiyle istidlal ettikleri âyetlerdendir. Onlara: Bununla murâd, namazı terk etmenin müşriklerin fiillerinden olduğu, müşriklere benzemeye ça­lışmaktan da nehy geldiğidir; yoksa murâd, namazı terk etmekte onlara muva­fakat edenin müşrik olduğu değildir, diye cevâb verildi.

Bu âyet namazın fazlı hakkında Kur'ân'da gelenlerin en büyüklerindendir. Âyetin Abdu'1-Kays hey'eti hadîsiyle münâsebet ciheti şudur: Âyette şirki ne.hy etmenin, namaz ikaamesine bitişikliği, hadîste ise tevhîd isbâtının;namaz ikaa-mesine bitişikliğidir (İbn Hacer).

[7] Buhârî, bu hadîsi on yerde tahrîc etmiştir. îmân Kitâbı'nda da bu hadîs hak­kında açıklamalar geçmiştir

[8] Bey'atla murâd, İslâm üzere bey'atlaşmaktir. Peygamber (S)'in, tevhîdden sonra ük şart kıldığı şey, namaz kılmak idi. Çünkü namaz bedenî ibâdetlerin başıdır. Bundan sonra zekât vermeyi şart kılardı. Zîrâ zekât, mâlî ibâdetlerin başıdır. Bundan sonra her kavme en muhtâc oldukları şeyleri Öğretirdi. Cerîr'le nasihat etmek üzere bey'at etti. Çünkü Cerîr, kavminin seyyidi bulunuyordu. Bundan dolayı Peygamber Cerîr'e, onlara nasihatle cmr ettiğini öğretmesini irşâd etmişiir. Abdu'1-Kays hey'eti ile beşte biri edâ etmek üzere bey'atlaşmışti.-Çünkü onlar kendilerine yakın olan Mudarr kâfirleriyle harb hâlinde bulunuyorlardı (İbn Hacer).

[9] Bu Cerîr hadîsi, Kİtâbu'l-îmân'ın sonunda da geçmişti

[10] Ona karşı'1 yâhud "buna karşı" suretinde vâki' olan şekk, ya Huzeyfe'ye yâ­hud aradaki râvîye âiddir. "Ona karşı", Peygamber'e karşı demektir; "buna karşı" da makaaleye, yânî söz söylemeye karşı cür'ctin çoktur demektir.

[11] Çünkü sağlam kapı bir daha kilitlenebilir; kırık kapı ise yerinde duramaz ve ki-litlenemez. Kapının kırılması, Usmân'ın şehâdetidir.

[12] Buhârî bu hadîsi, Zekât, Alâmâtu'n-Nübüvve, Fiten ve Savm Kitâblan'nda da tahrîc etmiştir

[13] Bu kadının Ensâr'a mensûb olduğu bilinirse de, ismi kasden mechûl kalmıştır. Bu adam da, en sahîh kavle göre, Ebıı'UYeser Kâ'b ibn Amr ibn Abbâd el-Ensârî es-Selcmî'dir. Akabe ile Bedr'de hâzır bulunan sahâbîlerdendir. Kısa boylu, koca karınlı bir zât olduğu hâlde, pek boylu boslu olan Abbâs ibn Abdilmııttalib'i Bedir'de esîr eden odur. Bedir sahâbîlerinin en sona kalanı olup, 55. hicret yı­lında Medîne'de vefat etmiştir. Bunun ismi hakkında beş rivayet daha varsa da, biz bunları zikr etmiyoruz. Bu zât, hasbe'l-beşeriyye işlediği kabahattan son de­rece pîşmânlık göstermiş, insanların gözlerinden hâlî olan bir yerde ma'siyet iş­lediği hâlde, havsalaya sığmaz bir cesaret ve fazilet göstererek, çâresini bulsunlar diye evvelâ sahâbîlerden bâzılarına, en sonunda Peygamber'e müracaatla, ken­disine zina cezası uygulanmasını istemiştir. Tirmizî'nin rivayetinde Ebu'l-Yeser şöyle diyor: Hurma satın almak için bana bir kadın geldi. Evde daha iyisi var, dedim. İçeriye beraber girdik. Üzerine saldırıp öptüm. Bunun üzerine Ebû Bekr'e gelip mes'eleyi anlattım. Tevbe et de, kendini rezîl etme, dedi. Umer'e gidip an­lattım. O da: Tevbe et de, kendini rüsvây etme; kimseye haber verme, dedi. Sabr edemedim. Rasûlullah'ın yanına gittim; işi arzedince: "Allah yolunda gazveye gitmiş bir müslümânın karısına böyle mi bakarsın?" buyurdu. Ebu'l-Yeser bu­nun üzerine, kendisini cehennem ehlinden olmuş zanmyle: Bu saate gelinceye kadar keski îmân etmemiş olaydım, diye temennide bulundu. Yine Ebu'l-Yeser: Rasûlullah uzun müddet başını eğdi, nihayet "Ekimu's-Salât.. "(Hûd: 114) âyeti vahy olundu, dedikten sonra kıssasına metinde olduğu gibi devam ediyor.

Muâz'dan geien bir rivayette de Ebu'I-Yeser'İn: Yâ Rasûlallah, Allah'ın emrettiği haddi bana uygula, demesi ve bu sözü tekrar etmesi üzerine, mübarek yüzünü çevirdiği ve namaz kıldıktan sonra âyetin nazil olduğu zikr ediliyor.

Bu hadîslerin mecmuundan yalnız haram olan mahalde cinsî münâsebetin zina haddi (cezası) tatbîkini gerektirdiği istidlal olunur.

[14] Gündüzün iki tarafındaki namazlar sabah, öğle, ikindi; gecenin yakın sâatle-rindeki namazlar da akşam ve yatsı namazlarıdır (Medârik).

[15] Bundan, beş namazın küçük günâh işleyenlere tevbe yerine geçeceği ma'nâsi çı­kar. Bâzıları beş namazın küçük büyük bütün günâhlara keffâret olduğuna ka-ail olmuşlarsa da, ehli sünnetin cumhuru evvelki görüştedir. Çünkü bu hadîs ile, bundan evvelki hadîsteki mutlaklığı, Müslim'in rivayet ettiği: "Büyük gü­nâhlardan çekinildikçe, beş namaz, aralarında geçen günâhlara keffârettir" hadîsi takyîd etmektedir..

Buhârî, bu hadîsi Tefsîr Kitâbı'nda da tahrîc etmiştir.

[16] Bâzı nüshalarda "Fî vaktihâ..", bâzısında da "Alâ vaktihâ" şeklinde gelmiştir

[17] Metinde bu ibarede takdîm, te'hîr vardır. Biz, bunu yerli yerine koyarak terce-me ettik.

[18] Namaz, îmândan sonra, şübhesiz amellerin en fazîletlisidir. Çünkü dînin dire­ğidir. Ana-babaya iyilik ve dînin insana yüklediği en büyük vâciblerdendir. On-lara, kâfir de olsalar kendilerine ihsan ile muamele edip, itaatsizlikten çekinmek farzdır. Onlara can sıkıntısı ile, "Öf!" demek bile Kıır'ân'm nassıyle nehyolun-muştur (el-tsrâ:23; el-Ahkâf:l7). Emirlerine ma'siyet olmadıkça itaat vâcibdir. Allah yolunda cihâd da "Kelimetullah'ı en yüksek kılma" kasdıyle can ve malı orta­ya koyarak uğraşıp, mukaatele etmektir.

Buhârî bu hadîsi Edeb, Tevhîd, Cihâd Kitâblan'nda da tahrîc etmiştir

[19] Bu başlık, Müslim'in rivayet ettiği hadîsin bir cümlesidir.

[20] Bu hadîs dahi zahiren küçük ve büyük günâhları şâmil ise de, cumhur bunları küçük günâhlar ile kayıdiamaktadır.

[21] Namazın zayi' kılınması, vakti çıkıncaya kadar geri bırakılmasıdır. Bİr de na­mazı zayi' kılmak, müstehâb olan vaktinden geri bırakmaktır, denildi. Birinci görüş daha zahir olandır. Çünkü zayi1 kilmak, ancak onda meydana gelir (Aynî).

Namazın zayi' kılınmasından murâd, vaktinden çıkarılmasıdır. Yüce Al­lah şöyle buyurdu: "Sonra arkalarından öyle kötü bir nesil geldi ki, namazı bı­raktılar, şehvetlerine uydular. İşte bunlar da azgınlıklarının cezasına uğrayacaklardır" (Meryem: 59; Kastallânî).

[22] Enes ibn Mâlik, Irak vâlîsi Haccâc'dan Velîd ibn Abdilmelik İbn Mervân'a şi­kâyetçi olarak Dımaşk'a gelmişti. Rasûlullah zamanında gereği gibi ve zama­nında yapılan ibâdetlerden hiçbirini Şâm ve Basra Emirlerinde müşahede ettiklerinde bulamadığını, namaz ibâdetinin bile vaktinden çıkarılmak suretiyle zayi' edilmiş olduğunu söylüyordu.

Haccâc ile emîri Velîd ve diğerlerinin namazları kendi vakitlerinden geri bıraktıkları hususu, sahih ve sabit olmuştur. Bu İse, namazın zayi' kılınması ta'-bîrini, namazları müstehâb olan vakitlerinden geri bırakmalarıylc tefsîr edenle­rin görüşünü reddetmektedir.

[23] Yânî bu hadîsin başında bulunan seneddeki Amr ibn Zurâre'nin, Abdülvâhid'-den; o da Usmân Ebî Ravvâd'dan... diye sevk edişi gibi.

[24] Münâcât, birisine fısıltı ile hitâb etmek ve söz söylemektir. Kul, namaz içinde Rabb'ına fısıltı hâlinde hitâb ile niyaz eder.

Bu bâb ile bundan önceki bâbların münâsebeti şudur: Bu bâbda namazın eda vakitlerinin Allah'a münâcât vakitleri olduğu, kula Allah'la münâcâtın ise hassaten ancak bu vakitler içinde hâsıl olacağı beyân edilmiş. Geçen bâblar ise namazı vaktinde kılanın medhine, geri bırakanın zemmine delâlet etmiştir. Bu-hârî bu babın hadîsini, musallînin bu yüksek menzilden mahrum olmaması için, münâcât hasletini gereği gibi tahsîl etmek hususuna musailîyi rağbetlendir-mek maksadıyle getirmiştir (Aynî).

[25] Buradaki rivayetlerin hepsi de mevsûldür. Bunlar değişik râvî ve lâfızlarla, îmânın artıp eksilmesi, mescidden eliyle tükürüğü kazımak, namazda sağına tükürme­sin... bâblannda da tahrîc edilmişlerdir

[26] Sucûdda i'tidâl, Kitâbu's-Salât'ın 27. babında da ta'rîf edildiği gibi, iki avucu-nu yere dayayıp dirsekleri yerden ve iki yanından ayırmak ve karnını uyluğun­dan uzak tutmak hey'etinde vâki' olur ki, buna "Tecnîh" denir. Bu hey'et daha mütevâzıânedir ve tenbelhares da değildir. Alın da yere daha sağlam dayanmış bulunur. Dirsekleri yere yapıştırıp kolları yaymak, köpek oturuşuna benzer çir­kin bir hey'et olduğu gibi, namazda gevşeklik ve ehemmiyet vermemezliği iş'âr eder bir hâldir.

[27] İbrâd, burada öğle namazını vaktinin evvelinde kılmayıp da ortalığın biraz se­rinlediği zamana kadar geri bırakmaktır, İbrâd hakkındaki bu emir, vücûb için değil, müstehâblık içindir. Gölge olmayan saatte, sıcakta cemâate gitmekte me­şakkat olacağından, ümmet hakkında bir hafifletme olmak üzere buna ruhsat verilmiştir. Vaktin evvelinde kılmanın faziletine bakarak, bu ibrâdı namaz vak­tinin tazeliği ma'nâsma hamledenler de vardır... Bâzı Emevî melikleri ile emir­lerinin öğle ile cumuayi ikindiden sonralara kadar geri bırakmayı âdet etmeleri, hep bu ruhsatın sû'i istimalinden ileri gelmiştir.

[28] Arabistan'da toprak yâhud kum tepeleri, ekseriya yayvan olduğundan, öğlenin başlangıcından epey zaman geçmedikçe gölgeleri belli olmaz.

[29] Yeryüzünde sıcaklığın şiddeıi cehennemin kaynamasından olması, kinaye ve me­caz kabilinden olduğu gibi, ateşin şikâyeti ve nefes alması da mecazîdir. Bununla beraber bunların hakikat olmasına da hiçbir aklî mâni' yoktur. Aklî bir mâni' denebilmek için bunların hakikatlerine muttali' olmamız lâzım gelir ki, böyle bir iddia kimsenin hatırından geçmez. İnsandan başka varlıkların nutk ve idrâki var mıdır, yok mudur? Bunu da kendi tecrübe hasselerimizle kestirip asmamıza imkân yoktur. Eğer varsa -nutk ve idrâkin mi'yâr ve mikyası bizce yalnız kendi nutk ve İdrâkimiz olmadığı için- bu konuda vereceğimiz hüküm herhalde hakikatten uzak olmuş olur. Elektrik nev'inden bir birikme yerinde mev-cûd hareket ettirici kuvvetin varlık ve mikdânni kaba veya hassas terazinin yâ­hud civâ sütununun hareketsiz kaldığına bakıp da inkâr etmek ne kadar ma'nâsız ise, insandan başka mevcûdların nâtık ve müdrik olmadıklarına, insanların kendi hiss ve idrâklerini ölçü tutarak hükmetmeleri de o kadar ma'nâsız oiur. Bunu ancak Hâhk'ları bilir, bir de o Hâlık'ın böyle bir mi'yâr ve mikyas ile bazen mücehhez kıldığı mahlûklar. Kâinatın yaratıcısı ise Hiçbirşey yoktur ki, O'nu tesbîh ve tahmîd edip durmasın. Şu kadar ki, siz onların'teşbihlerini anlamıyorsunuz" (cl-İsrâ: 44) buyuruyor. Tesbîh, şübhesiz ki nutk'dur. Her şeyin nutku da kendine göre olur. Çakıl taş­larının Peygamber'in elinde teşbihlerini, kendisi duyduğu gibi, yanında bulu­nan sahâbîler de o ana mahsûs olarak kulaklanyle duydular. Demek ki, o anda Allah onlara o teşbihleri duyacak bir idrâk yaratmış. Gayrı nâtık mevcûdlar de­diğimiz mahlûkların, kendilerine göre, bizim anlamadığımız birer teşbihleri ol­duğu gibi, şikâyetleri de olabilir. Cehennemin kendi hâlinden şikâyeti, kıyamet gününde "oS^-ı J* = boldun m«?" (cl-Kaaf: 30) suâline karşı, " ±,y 'y. Ji = Da­ha yok mu?" diye cevâb vermesi; üzerinden geçecek mü'mine: Ey mü 'min, çabuk geç ki, senin nurun benim ale­vimi söndürüp duruyor" demesi de böyledir.

Bunların hepsini de, hâl lisânı sözlerinden diyerek, mecaza hamletmek mum­lan olduğu gibi, hakikatlerine de hamletmeğe hiçbir aklî mâni' yoktur (Ahmed Naîm, Tecrîd Ter., 11,392).

[30] Buharı, bunların hepsinin Hafs ibn Giyâs'a mutâbaatianyle, bunların kendi ri­vayetlerinde ei-A'meş'den "Öğle namazını serinliğe bırakınız" Iâfzındaki mu-tabaatlarını kasdetti.

Buharı bu babın hadîslerini çok güzel bir tertîble sıralamıştır: Evvelâ mut­lak hadîsi getirmiş, ikinci olarak içinde serinletmenin sonu.olacak vaktin -ki le-pelerin gölgelerinin zuhurudur- nihâyetinejrşâdda bulunan hadîsi, üçüncü olarak kendisinde bu mutlakm mukayyede mahmul olmasındaki illetin beyânı bulu­nan hadîsi, dördüncü olarak da takyîdle tekellüm edilmiş hadîsi getirmiştir. Mu­vaffak kılıcı, ancak Allah'tır (İbn Hacer).

[31] Buhârî şu başlıkla, namazı serinliğe bırakmanın hazara mahsûs olmadığını, lâ­kin seferde bunun yerinin yolcunun konakladığı zamandaki yer olacağını irâde etmişîir. Yolcu yürümekte yâhııd bir yürüyüş üzerinde bulunduğu zaman ise bun­da cem'u't-takdîm yâhud cem'u't-te'hîr vardır. Nitekim bu, kendi babında ge­lecektir (İbn Hacer).

Buradaki sefer, ittifâkîdir. Namazı serinliğe bırakmanın illeti, Peygamber tarafından beyân buyurulduğu üzere, sıcaktan hâsıl olacak ezâ ve meşakkat ol­duğundan, bu hususta hazarın seferden farkı yoktur. Ve serinliğe bırakmaktaki müstehâblık sefere kasr edilmiş de değildir.

[32] İbn Abbâs'ın bu kelime hakkında verdiği bu ma'nâyı, İbn Ebî Hatim kendi tef­sirinde mevsûlen rivayet etmiştir.Âyetin tamâmı şöyledir: "Onlar Allah'ın ya­rattığı herhangi bir şeye dikkatle bakmadılar mı ki, onların gölgeleri bile zelil zelîl Allah'a secde ediciler olarak durmadan sağa sola döner" (en-Nahi: 48).

[33] Bu, Buhârî'nin "Akşam namazının vakti bâbı"nda Câbir'den mevsûlen rivayet ettiği hadîsin bir tarafıdır.

[34] Öğle namazının ilk vakti, zeval ânı olduğu buradan da anlaşılmış oluyor

[35] Münafıklardan bâzı kimselerin Rasûlullah'ı gûyâ cevâbdan âciz bırakacak bir takını suâller tertîb ettiklerini işitmesi bu haklı öfkeye sebeb olmuş, öfkeli ola­rak "sorunuz" diye tekrar etmiştir. Sahâbîlerin ağlamalarına, o hutbede kıya­met gününün büyük korkunç İşlerini duymaları kadar, Peygamber'in öfkesi yüzünden üzerlerine İlâhî azâbın'.inmesinden korkmaları da sebeb olmuştur. Ni­tekim eski ümmetlerin peygamberlere karsi muhalefetlerinden dolayı nice nice azâblara uğradıkları-, Kur'ân-ı Kerîm'den bildikleri hususlardandı

[36] Bu Abdullah ibn Huzâfe, Peygamber'in, mektubunu Bahreyn Meliki Munzir ibn Sâvâ vâsıtasıyle Husrev Pervîz'eyollamaya me'mûr ettiği sahâbîdir. Usmân za­manında Mısır'da vefat etmiştir.

[37] , zeval vakti demektir ki, güneşin gündüzün ortasına geçip batı cihetine meyi etmesinin başlangıcıdır. Bu, vaktin evvelini gösterdiği için, bundan Önceki se­rinliğe bırakma hadîslerine münâfî' olma?..

[38] Güneş'in dipdiri olması, henüz sıcağı geçmemiş, rengi değişmemiş; bembeyaz olması demektir ki, bundan, ikindinin ilk vakitte kılınmasının müstehâb oldu­ğu istidlal olunur.

[39] Yatsı namazının müstehâb vakti gecenin ilk üçte birinden yarısına kadardır. Ge­cenin sonuna kadar caiz olduğuna da kat'î deliller vardır.

[40] Bu, öğle namazını zevali müteâkib, sıcağın şiddetli zamanında, vaktinin evve­linde kıldıklarına delâlet etmektedir (Aynî).

[41] Burada leffun ve neşrim müşevveş vardır. Zîrâ yedi rek'at akşam ile yatsının, sekiz rek'at da öğle ile ikindinin rek'atlerı toplamıdır. Ebû Davud'un es-Sünen'inde yine İbn Abbâs'tan ve diğer tarikten rivayet olunan bu hadîste = Korku olmadığı ve sefer de bulunmadığı hâlde.." ziyâ­desi olduğu gibi, İmâm Mâlik'in bunu işittiğinde: = Bunun yağmurlu bir günde olduğunu düşünürüm" dediği nakledilmektedir. Bu hadîs, Müslim ile Nesâî'de de imâm Mâlik'in sözü hâriç, böyle rivayet edilmiştir.

Müzdeiife'de akşam namazı ile yatsı namazını, yatsı vaktinde kılmak hak­kında bütün ümmetin İttifakı vardır. Peygamber, Veda Haccı günü öğle ve ikin­diyi Arafat'ta, akşam ile yatsıyı da Müzdeiife'de -ki bu münâsebetle orası Cem' diye isimlendirilir- kıldırmıştır. Başka zaman ve mekânda namazları cem' et­meyi Hanefîler İle İmâm Evzâî tecviz etmezler. Bununla beraber korku, sefer, ve yağmur Özürlerinden dolayı öğle ile ikindiyi, akşam ile yatsıyı bâzı şartlar dâhilinde cem' etmeye kaail olanlar da çoktur.... Bunların delilleri, metindeki hadîs ile o ma'nâda olan birçok hadîslerdir.

Hanefîler ise Buhârî ile Müslim'de Abdullah ibn Mes'ûd'dan rivayet edi­len "Rasûlullah'ın Cem'den başka yerde vaktinin hâricinde hiçbir namaz kıldı­ğını görmedim. Cem'de, yânî Müzdeiife'de akşam ile yatsıyı beraber kıldırdı ve ertesi gün sabah namazını vaktinden evvel kıldırdı" hadîsine dayanırlar ve bu hadîs, hazarda, seferde herhangi iki namazı cem' etmenin cevazına müş'ir olan bütün hadîsler ile ameli ibtâl etmiştir, derler. Cem' ile ilgili sahîh hadîsleri de, cem' olunan namazların -evvelkisi son vaktine te'hîr, diğeri de, evvel vak­tinde kılınmak suretiyle ta'cîl edilmesinden dolayı- bîr araya getirilmiş gibi gö­ründüklerini ve hakikatte her namaz vaktinde kılınmış olduğunu ileri sürerler.

İbn Şîrîn,Rabîatu'r-Re'y, Eşheb, İbnu'l-Munzir, Kaffâl Kebîr ve hadîsçi- . lerdcn bir cemâat ise -âdet etmemek şartıyle- hazarda namazların cem'iniri ec- . vâzına gitmişlerdir. Bunların müstenedi, metindeki hadîsin Müslim'deki rivayetinde: "İbn Abbâs'a Rasûlullah bunu niçin yaptı?;diye sordular. Ümmete zahmet oimasın için, cevâbını verdi" ta'Iîlidir.

[42] Bu ta'lîk, Ebû Zerr, Asîlî ve Kerîme nüshalarında burada bâb başlığı akabinde gelmiştir. Doğru olan ise Buhârî'nin bu hususta carî olan âdeti gibi, mevsûl is-nâddan sonraya bırakılmasıdır (îbn Hacer).

Öğle ile ikindi namazının başlangıç vakitlerini ta'yîn ederken, her beldede ve her günde başka olan "Fey' u zevâl"i de hesaba dâhil edip, fey' u zevali mü­teakiben öğle vakti, fey'u zevale bir şeyin bir veya iki misli kadar gölge eklendik­ten sonra ikindi vakti girer.

[43] Buhârî bununla şuna işaret ediyor; Burada isimleri söylenen bu dört zât, bu is-nâdla zikredilen hadîsi rivayet etmişlerdir. Bunların yanında hadîs: "Güneş yük­selmeden önce" lâfzıyledir ki, bunların rivayetlerinde zuhur yânî yükselme, güneşe âiddir. Sufyân ibn Uyeyne rivayetinde ise zuhur yânî yükselme, fey'e, yânî gölgeye âiddir (Aynî).

[44] Beş namazın farzıyetini müteâkib Cibrîl'in Peygamber'e ilk kıldırdığı namaz, zuhur namazı olduğundan,.bu namaza "Salâtu Olâ" yânî Öğle namazı denilmiştir.

[45] Yatsıdan evvel uyumak tenzîhî kerahet ile mekruhtur. Zîrâ uykuya dalmakla yatsı namazını kaçırmak korkusu vardır. Uyandıracak kimse varsa be's yoktur.

Yatsıdan sonra oturup konuşmak da mekruhtur. Çünkü bu da insanı, tâ-atten, gece ibâdetinden alıkoyduğu gibi, sabah namazının geçirilmesine de se-beb olabilir. Bununla beraber İlim müzâkeresi, misafir ağırlamak, ehl ve ıyâl ile görüşmek gibi hayırlı işlerden dolayı uykuyu bir müddet geri bırakmakta hiçbir kerahet yoktur.

[46] Amr ibn Avf oğullan Medînc'yc iki mil mesafede Küba'da otururlardı. Renc-ber oldukları için, ikindi namazını evvel vaktinden geri bırakırlarmış demek oluyor.

[47] Ebû Umânıe Es'ad ibn Sehl, küçük sahâbîierdendir, 100'üncü hicret yılında ve­fat etmiştir

[48] Hadîsciler, sahâbîlerin "şöyle yapardık, böyle ederdik" diye rivayetleri bahso-lunan fiillerinin, Peygamber zamânında emir veya hiç değilse takrir buyurulan fi­iller olduğunu kabul eder ve bu gibi mevkuf hadîsleri merfû' sayarlar.

[49] Avâlî, Medîne civarında Necd cihetine doğru meskûn olan yerlerin'ismidir. En yakın ma'mûresi İki, en uzak yerleri altı ile sekiz mil mesafede idi. Bunun için bu hadîsin râvîieri kâh böyle dört mi! takdir ettikleri gibi, kâh iki, kâh altı, kâh üç mil dedikleri de vardır. Mesafe bildirmekten maksad, ikindi namazını Rasû-lullah'm ilk vaktinde kıldırdığını anlatmaktır.

[50] Kubâ, Medîne'nin güneyinde iki mil kadar uzaklıkta, zirâatı bol, meskûn bir. yerdir. Meşhur Kubâ Mescidi oradadır.

[51] Ehl ve evlâdı katlolunmuş, serveti telef olmuş kimsenin musîbeti ne kadar bü­yükse, bir ikindi namazım geçiren kimsenin musîbeti de o kadar büyüktür. Bu namazın geçirilmesi, ya güneşin batmasına, ya muhtar vakitten sonraya, yâhud güneşin sararması zamanına kadar bilerek geri bırakılmasıdır. Beş namaz İçin­den ikindinin tahsis edilmesi hakkında türlü türlü tevcihler varsa da, en doğru söz Aliah istediği namaza, istediği fazileti tahsis etmiş demektir.

[52] Buhârî bununla, Allah Taâlâ'mn: "Len yetirakum a'mâlekum.." (Muhammed: 35) kavlindeki "yetirukum'''' lâfzına işaret etti. Çünkü orada bu fiil iki mef'ûlü nasb etmiştir. Biri hİtâb kâfi, ikincisi de 'tatmâ!ekum"dür. Binâenaleyh bu fiil iki mef'ûlc teaddî edicidir. Bu ise hadîsteki iki "lâm"m mansûb okunmasını te'yîd eder. Buhârî "vetertu''r-racu!e" kavli ile de aynı fiilin bir mef'ûle teaddî ettiği­ne işaret etmiştir. Bu da hadîsteki "lânT'i ötre okuyan Mustemlî rivayetini te'­yîd eder.

İşaret edilen âyetin meali şudur: "Onun için gevşek davranmayın. Siz da­ha gâlib iken, (zillet göstererek) sulha da'vet etmeyin. Allah sizinle beraberdir. Amellerinizi asla eksiltmez''(Muhammed:'5$).

[53] Bureyde ibnu'l-Husayb el-Eslemî, hayli rivayetleri olan büyük bir sahâbîdir. 62 hicret yılında Merv'de gazada İken vefat etmiştir. Horasan diyarında en son ve­fat eden sahâbîdir. Peygamber, Ebû Bekr'le birlikte hicret yolunda iken 70 sü-vârî ile karşılarına çıkıp, kısa bir kelâmdan sonra müslümân oluşları çok ibretlidir. Medine'ye girişte bayrak açılmasını teklîf edip, sarıktan bir bayrak yaparak, en önde bayrak tutarak yürümüştür.

Bulutlu günde ta'cîiİn hikmeti, güneşin görülmemesinden dolayı namazı muhtar vakitten sonraya bırakmak yâhud farkında olmaksızın güneşin batma­sına kavuşmak korkusudur.

Âsîleri tekfir eden Haricîler, bu hadîsi kendilerine sened edinerek: Her kim îmân edilecek şey'e küfr eder tasdik et­mezse ameli heba o/«r"(el-Mâide:5) âyetini tefsîr eden hadîslerden .sayarlar. Hâl­buki iş onların dedikleri gibi olursa, âyetin mefhûmu ile hadîsin mantuku müteânz çıkar. Çünkü âyetin mefhûmu "îmân edilecek şey'e kâfir olmayanın ameli bâtıl olmaz" iken, hadîsin mantuku: "İkindi namazının farzlığma îmân ettiği hâlde îerkeden kimsenin ameli bâtıl olur" sûretindedir. O hâlde bu hadîsi şöyle te'vîl etmek gerekir: Bu namazı terkedenin amelinin sevabı -sonradan ka­za etse bile- heder olur, yâhud azalır, yâhud diğer sâüh amellerinin sevâbları kendisine ancak tevbe etmesiyle verilir. Yâhud da meleklerin güzel şahadetin­den mahrum kalır, gibi zecr ve teşdîdi hâiz ma'nâlarla tcv'îl gibi (İbn Haccr ve Aynî).

[54] Kavis içindeki terceme, metindeki "tudâmûne" lâfzının "tudâmmûne" sure­tindeki rivayetine âİddir.

[55] Bu görüleni görülene benzetme değil, görmeyi görmeye benzetmedir. Bütün ha­dîs kitâblarındaki birçok rivayetlerin lâfızları hep bunu te'yîd edicidir. Kıyamet gününde mü'min kullara Rabb'Ierinin cemâlini hicâbsız olarak görme ve müşa­hede etme müyesser olacağına Mu'tezile ile Hâricîler'den başka bütün İslâm fır­kaları ittifak ederler. Bununla ilgili hadîsleri en az yirmi kadar sahâbî rivayet etmiş olduğundan, bunlar ma'nen mütevâtır oldukları gibi "Yüzler o gün terü tazedir. Rabb'lerini göreceklerdir1 \c\~Kıyâme:22), "Hayır, şübhesiz ki onlar o gün Fabb'lerinden kat'iyyen mahrumdurlar"(ct-Tatfîf: 15) âyetleri ile diğer âyetler, bu görüşü te'yîd edicidir.

[56] Yânî bu iki vakitteki namazı kılmaktan alıkoyacak, sabah uykusu, gündüzdeki meşgaleler gibi maniaları bertaraf etmek elinizden gelirse yapınız, demektir. Müs­lim rivayetinde tasrîh edildiği üzere, güneşin doğmasından evvelki namaz sabah namazı, batmasından evvelki namaz da ikindi namazıdır. Farz namazların hep­si de fazîletçe müsavidirler. Ancak her birinin kendine hâss bir meziyetle diğer­lerinden ayrılmasına da bir mâni' yoktur. Bu iki vakite hâss olan fazîlet ve meziyet, müteâkıb hadîsteki gece melekleri ile gündüz meleklerinin birleşme za­manlan ve amellerin Allah'a arzı gibi hususiyetler olup, bu iki vakitte Allah'a çıkan amellerin mükâfatı da, âhırette Allah'ı müşahede olması pek yakışır.

[57] İbn Huzeyme'nİn Sahîlfinde merfûen rivayet edilen hadîs, en tafsîllidir: Terce-mesi şudur: ' 'Gece melekleri ile gündüz melekleri sabah ile İkindi namazlarında sizde birleşirler. Sabah namazında birleştikten sonra gece melekleri semâya yük­selir, gündüz melekleri kalırlar, ikindi namazında da birleşirler. Bu defa da gün­düz melekleri yükselir, gece melekleri kalırlar. Yükselen meleklere Rabb 'leh.....

diye sorar"

[58] Her iki takım meleklerin namaz vaktinde gelip gitmeleri, müslürnânlarla birlik­te namazda hâzır olmaları, mü'minler hakkında ilâhî bir lütuf ve keremdir. Çün­kü melekleri, insanların en iyi hâllerine muttali' kılıp haklarında güzel övgü ve şahadette bulundurmuş oluyor.

[59] Mü'minlerin birbirlerine güzel şahadette bulunmaları, lehine şahadet olunan hak­kında Allah katında rahmet vesilesi olduğu için, meleklerin mü'minler hakkın­daki şahadetleri de elbette ilâhî rahmete sebebdir.

İbâdet ve tâatimize muttali' olan bu melekler, kavillerin en sahihine göre, hayr ve şerr işlerimizi yazmakla vazifeli olup, hayât devam ettiği müddetçe ya­nımızda duran, öldükten sonra kabrimizin başından ayrılmayan, Hafaza Me-lekleri'nden başka meleklerdir.

[60] Buhârî'nin bu babı bağlamaktan garazı, musallî, güneş batmadan evvel bir rek'at, güneş battıktan sonra da ikinci rek'at kılınacak şekilde ikindi namazını kılsa, bu namazı caiz olup kaza etmeye ihtiyâç olmadığına işaret etmektir (Şâh Veli-yullah).

[61] Güneşin batmasından evvel ikindi namazının bir rek'atı kılındıktan sonra gün batarsa, namaz bâtıl olmayıp, tamamlanması lâzım geldiğine fakîhlerin ittifakı vardır. Sabah namazı hakkında da cumhurun kavli budur. Yalnız Hanefîler, sabah namazı tamamlanmadan güneş doğarsa namaz bâtıl olur, derler. Vakil namazını özürsüz olarak böyle dar zamana kadar geri bırakmak günâhtır.

[62] İkindi namazına âid hadîsler arasında Buhârî'nin, Peygamber'in bu meselini zikr etmesine sebeb, hadîsin metnindeki "İkindi namazından güneşin batmasına kadar olan müddet gibidir" ibâresidir. İkindi vakti, herşeyin gölgesi iki misli olduğu zaman girer diyenler, bu ibarenin zimmndaki işaret ile de ihticâc ederler. Çün­kü sözün siyakı, ikindi müddetinin azlığına delâlet eder..İkindinin başlangıcı, gölgenin bir misli olduğu zamandan i'tibâr edilse, gündüzün yarısından İkindi­ye kadar çalışanların çalışma müddeti, kendilerinden sonrakilere ya musâvî, ya daha az olmuş olur ki, bu takdirce temsildeki kuvvet azalmış olur.

[63] Bu hadîsden şu anlaşılıyor: Yahûdîler'in bütün gün, Hristiyanlar'ın da gündü­zün kalan yansında çalışmak üzere ecri ikişer kîrât imiş. Hangisi işi sonuna ka­dar tamamlasa, tamâm ücreti hakk kazanmakla ikişer kîrât alacakmış. Lâkin işi yanda bırakıp taahhüd ettikleri işe vefa etmedikleri için, herbirine isabet eden kadar ücret alıp, birer kırata nâiiolmuşlar. Sonra Müslümanlar gelip de her iki taifenin ücretlerinin toplamım alınca hasede uğradılar. İş bu tarzda olmamış olsa, bu sözlerin ma'nâsı sahîh olmaz... (Hattâbî).

[64] Bu, Allah'ın emrettiğini terk eden Yahudiler ve Hristiyanlar iîe, Hakk'ın hidâ­yetini ve Rasûlullah'in getirdiğini kabul eden Mtislümânlar hakkında darb edil­miş bir meseldir... (Aynî).

[65] Bu ta'lîki, Abdurrazzâk kendi Musannafmda mevsûlen rivayet etti. Ahmed ibn Hanbel ileiîshâk ve Şâfiîler'den bâziları da buna kaail olmuşlardır. Bunlara gö­re akşam ile yatsının vakti birdir. Kaa'dî Iyâd şöyle dedi: Vakitleri müşterek olan namazları cem' etmek bazen sünnet, bazen ruhsat olur. Arafat ile Müzdelife'de iki namaz arasını cem' etmek sünnettir. Sefer, hastalık ve yağmur özürleriyle iki namazı birleştirmek ise ruhsattır... (Aynî).

[66] Bu söz yalnız temsil ve beyân için zikr edilmiyor. Akşam namazından sonra ka­ranlık büsbütün basıncaya kadar ok yarışı bi'1-fiil vâki' olduğu, hadîslerin ifâ­delerinden anlaşılıyor.

[67] Haccâc'ın vâiî olarak Medîne'yegelmesi.îbn Zübeyr'in öldürülmesinden sonra, 64. hicret yılındadır. Haccâc, Emevîler'in valilerinin âdeti veçhile namazları va­kitlerinden geri bırakırdı. Hz. Alî'nin torununun oğlu Muhammed'in Câbir'e suâli, işte buna dâirdir. Câbir de metindeki cevâbı vermiştir.

[68] Bu şekk, Muhammed ibn Amr'dandır. Câbir: "Onlar kılıyorlardı" mı demiş, yoksa "Peygamber onu kılıyordu" mu demiş? Burası hatırında kalmamış de­mektir.

Bu hadîs, beş namazın vakitlerini bildirdiği gibi, namazı vaktinin evvelin­de kılmanın faziletini de haber veriyor.

[69] Yânî güneş perdenin arkasına girip görünmez olduğu zaman demektir. Akşam namazı sözü karinesine i'timâd ederek, faili zikretmeksizin zamîrlendirmiştir.

[70] Bu hadîs, öğle namazını ikindiye kadar geri bırakma babında (12. bâbda) geç­mişti. Peygamber, akşamla yatsıyı birleştirilmiş olarak yedi rek'at; öğle ile ikin­diyi de birleştirilmiş olarak sekiz rek'at kıldırmış oluyor. Bu lâfız, takdim ve te'hîre muhtemiidir. Lâkin bâb başlığına uygun düşmesi için, bunun te'hîre ham-led-Hmesi daha evlâdır.

[71] Son cümlenin kaaili Peygamber olduğuna göre -ki sözün şevki bunu gerektiriyor-hadîsin metnine dâhildir. Kaali Abdullah ibn Mugaffel el-Muzenî olduğuna gö­re ise, bir Müdrec kelâm olmuş olur.

Bu hadisi Müslim, İbn Umer tarîkinden şöyle rivayet etmiştir: «^■şlı v^Ulj Sjiyu' (hÎıj ;Ci*Ji <JJi L_*\k" J liîû .f£ş&> /J Jp iı>Sı f^Li; Sl= Bede­viler takımı şu namazınızın isminde size 'galebe etmesinler. Çünkü o(nun İs­mi) Allah'ın Kitdbı'nda ısadır. Bedeviler develerini atemeyânîyatsı karanlığında sağarlar da onun için ışâ'ya bu ismi verirler".

Mağrib'e 'ışâ", isa'ya "ateme" ve "ışâi âhire", ve her ikisine birden îağ-■lîb tarikiyle "ışâeyn" demek Arablar arasında pek yaygındır. Nitekim Peygam­ber ve sahâbîler tarafından da bu lâfızlar çok kullanılagelmîştir. Binâenaleyh konumuz olan hadîslerdeki nehiy, tahrîm için değildir. Yalnız Allah'ın Kitâbı'-na uymak için yatsı vaktine "ışâ", yatsı namazına da "ışâ" dedikten sonra, akşam namazı vaktine "mağrib" demeye ümmeti alıştırmak istenilmiştir. Ha­dîsin müeddâsı: "Bedevîler'in dediği gibi siz de mağribe ışâ diye diye her iki vakit nazarınızda seçilemez hâle gelecek, siz de akşam namazını isim benzerli-- ğine aldanarak, ışâ vaktine kadar geri bırakmakta be's görmeyeceksiniz" de-

mek olur

[72] Bu bâbdakİ hadîsin siyakı ile bundan önceki bâb hadîsinin siyakı birdir. Böyle olunca iki bâb başlığının mugâyereti (gayrı oluşluk) vechi nedir? dersen, ben derim ki: Peygamber'den "ışâ" isminin mağrib ma'nâsında kullanılması sabit olmadı, fakat "ateme" isminin "ışâ" ma'nâsına kullanılması sabit olmuştur. İşte Buhârî bu haysiyetle, iki bâb başlığı arasında mugâyeret yapmıştır (Aynî).

[73] Buhârî bu ta'iîkı "Cemâatle ışâ namazının fazîleti bâbı"nda mevsûlen tahrîc etti.

[74] Bunu, "Ezan konusunda kur'a çekme bâbı"nda mufassalen tahrîc etti.

[75] Bunu, "İsa'nın fazîleti bâbı"nda mufassalen tahrîc etti.

[76] Buhârî, İbn Abbâs'ın bu sözünü "isa'dan Önce uyumak bâbı"nda; Âişe'nin sö­zünü ise "Işâ'nm fazîleti bâbı"nda tahrîc etti.

[77] Buhârî Âişe'nin bu sözünü, kadınların geceleyin mescidlere çıkmaları babında tahrîc etti. Bu üç ta'lîk, içlerinde "ateme" ve "a'teme" zikredilmiş olanlardır. Bundan sonra Buhârî, ışâ'nm zikredildiğine şahadet eden ta'lîkleri zikretmeye başladı.

' Buhârî bunu, "Akşam namazının vakti babı" ile "Yatsı namazının vakti babı" 3a mufassal olarak rivayet etti.

[78] Buhârî bunu, "Akşam namazının vakti babı" ile "Yatsı namazının vakti babı" 3a mufassal olarak rivayet etti.

[79] Buhârî bu üç ravînin hadîslerini sırasıyle Hacc, Veda Haccı, ve Öğle namazının ikindiye kadar geri bırakılması bâblarında mevsûlen rivayet etmiştir.

[80] Buhârî bu hadîsi, Kitâbu'1-İlm, cs-Semer bi'l-İlm babında da zikretmiştir. Ale­me: Mağrib kırmızılığı... battıktan sonra gecenin ilk üçte birine denir. Bir kavle göre,'ışâi âhire namazının vaktine denir ki, yatsı vakti ta'bîr olunur (Kaaınûs Ter,).

[81] Bu hadîs ve ilgili haşiyeler "Akşam namazının vakti" babında (20 bâbda) geçmişti.

[82] Bunu, 26. bâbda gelecek olan İbn Umer hadîsi açıklamaktadır

[83] Umer'in "Kadınlar ve çocuklar uyuyakaldılar" sözü, bunların cemâate devam ettiklerine ve bu devamın müstehâb olduğuna delâlet eder.

[84] Eş'ârîler'in müsâfir kaldıkları Bakîu Buthân, Medine etrafındaki üç vadiden bi­rinin ismidir.

[85] Taberânî'nin el- Mu 'cem 'inde, Peygamber'in bu sırada ordu techîzi ile meşgul' bulunduğu sahîh bir senedle tasrih edilmiştir.

[86] Bu hadîs ile bundan evvelki hadîs, yatsı namazını gecenin ilk üçte birine kadar yâhud gecenin yarısına kadar geri bırakmaktaki fazîleti beyân etmek için sevk edilmiştir. Buna dâir başka rivayetler de vardır.

[87] Yatsı namazından evvel uyumak ienzîhiyye kerahet ile mekruhtur. Bu hadîs, ve kerâhatin sebebleri 13. bâbda geçmişti. Hadîs, burada biraz daha tafsîlli bir lâfızla gelmiştir.

[88] İslâm'ın yayılma başlangıcı olan o târihlerde böyle olması, tabiîdir. Çünkü di­ğer dînlerde yatsı namazı olmadığı gibi, müslümânîık da Medîne hâricine yayıl­mamıştı. Vakıa Mekke'de bâzı müslümânlar vardı. Fakat onlar gizlice kaldıkları İçin, cemâatle namaz yalnız Medîne'ye mahsûs idi.

[89] Hadîs metnindeki "eş-Şafak", Ebû Yûsuf, Muhammcd ve Şafiî'ye göre, yatsı­dan evvel batı cihetindeki kızıllığın; Ebû Hanîfe'ye göre ise, o kızıllıktan sonra­ki beyazlığın adıdır.

[90] Bu rivayet ile diğer rivayetlerden Umer'İn mescidden Peygamber'in hücresine doğru yüksek sesle "es-Salâte" diye bağırdığı anlaşılıyor.

[91] Sudğ :Göz ile kulağın arasına denir ki "dulun" ta'bîr olunur. Ve dulun üzerine sarkan saça denir ki, zülüf ve pörçük ta'bîr olunur (Kaamûs Ter.).

[92] Bu siyaka göre İbn Cureyc, doğrudan doğruya Peygamber'in fiilini değii, Atâ'-nın hikâye ettiği suret ile olan fiilini ta'rîf etmiş oluyor. Bununla beraber hadî­sin başında "İbn Abbâs şöyle dedi" diye tasrîh etmiştir.

Bu rivayete göre, yatsı namazının fazilet vakti, gecenin ilk üçte biri olduğu anlaşılıyor. Bu vakti beyân için sahâbîlerin kullandığı lâfızlar muhteliftir. Fa-kîhlerin bu konudaki ihtilâfları da bu lâfızların ihtilâfından neş'et etmektedir

[93] Bu, "İkindi namazının vakti bâbı"nda geçen Ebû Berze hadîsinin bir tarafıdır.

[94] Buhârî bu ta'lîki Kitâbu'l-Libâs'ta mevsûlen tahrîc etmiştir. Buhârî'nin burada bu la'lîkle muradı, Humeydî'nin hadîsi Enes'ten İşitmiş olduğunu beyândır.

[95] Bu hadîs, "İkindi namazının fazileti" ismiyle geçen 18. bâbda da geçmişti. Bu­radaki lâfızda terdîd olarak Tudâhûne" ta'bîri gelmiştir. Bu da bir nesneye şebîh ve müşâkil olmak yânî bir şeye çok benzeyip seçilemez olmak ma'y nâsına gelen "iuCi1iı= el-Mudâhât" masdanndandır.

Hadîsin bâb başlığına uygunluk noktası "Güneşin doğmasından Önceki... namazdan alıkonmamanıza muktedir olursanız..." sözüdür

[96] Berdön, iki serinlik zamanı demektir; sabah ve ikindi namâzlarıyle tefsîr edil­miştir.

Bu hadîs Müslim'de Umâre ibn Rueybe(R)'den: "£$* ji J^^ 3Ü1 $■ 'J ı+jjje- Jjj jj-^-i - Güneşin doğması İle batmasından evvel namaz kılan kimse, cehenneme asla girmiyecektir" lâfzıyle gelmiştir.

[97] Buhârî bu' ta'lîki, üstadı Abdullah ibn Recâ'dan getirdi ki, maksadı senedde zikri geçen Ebû Bekr'in, Ebû Mûsâ el-Eş'ârî'nîn oğlu olduğunu bildirmektir. Zîrâ insanlar onda ihtilâf etmişlerdir.

[98] Buhârî bununla da yine Ebû Cemre'nin üstadının, Ebû Bekr İbnu Abdillah ibn Kays -ki o Abdullah ibn Kays, Ebû Mûsâ el-Eş'ârî'dir- olduğunu göstermiştir. Bunu Ebû Bekr'in, Umâre ibn Rueybe'nİn oğlu olduğunu ileri sürenlere redd için getirdi.

Umâre hadîsini de Müslim ve diğerleri rivayet etmiştir. Bundan da bunla­rın ayrı ayrı iki hadîs olduğu, biri Ebû Musa, diğeri de Umâre ibn Rueybe'den geldiği zahir olmuştur (Aynî ve Kastallânî)

[99] Bundan sabah namazının erken kılındığı ve sahuru, fecrin tulûuna yakın zama­na kadar geri bırakmanın müstehâb olduğu istidlal olunur. Elli, altmış âyet oku­yacak mikdâr zaman, bir saatin üçte birinin beşte biri, yânî dört dakîka kadar takdîr edilmiştir ki, bir abdest alacak zamandır. Bâzıları el-Hâkkaa Sûresi'ni misâl olarak îrâd etmişlerdir.

[100] Buradaki metinde " ÜİU = Müteakiben namaz kıldık" tarzındadır. Bu da mes-cidde Zeyd ve diğer sahâbîler de beraber olarak namazı kıldıklarını ifâde ediyor.

[101] Buhârî küçük bir farkla bu hadîsi Kitâbu's-Salât'ın "Kadın kaç elbise İçinde namaz kılar" ünvâmyle geçen 13. babında da tahrîc etmişti.

Sabah namazını kılmak için tağlîs yânî ortalık iyice aydınlanmadan evvelki vakti seçmek mi, yoksa isfâr, yânî aydınlığa kadar gecikmek mi efdaldir? Mâ­lik, Şafiî, Ahmed ibn Hanbel, îshâk ibn Râhûye hep tağlîsi tercîh ederler ve bu­na delâletine kaail oldukları bu hadîsle ve daha açık olan diğerleriyle ihticâc ederler. Hanefîler ise isfâr'ı daha faziletli görürler. Delilleri bu hadîsin kuvve­tinde olmadığı hâlde, müteaddid tarîklerle rivayet edilen: " fa 2Ü j^iiı \jj£Â ,Jr% = Sabah namazı is/ân tercîh ediniz, çünkü ecri daha büyüktür" gibi hadîs­lerdir.

[102] Bu hadîs küçük farkla 19. bâbda da geçmişti.

[103] Bu bâb ismi ile geçen bâb ismi arasındaki fark şudur: Birincisinde geçen hadîs, çok defa kaçırılmalar! vâki' olabilmeleri sebebiyle iki namaza hâsstır. İkinci bâb isminin tefsîri olan hadîs ise daha umûmîdir.. (Kastallânî).

[104] Bu iki babın hadîsleri ile o ma!nâda olan birçok haberlere binâen gurûbdan evvel İkindi namazından bir rek'at kılındıktan sonra güneş batarsa namaz bâtıl olmayıp, tamamlanması lâzım geldiğine fakîhlerin ittifakı vardır. Sabah na­mazı hakkında da cumhurun kavli budur. Yalnız Hanefî fakîhleri sabah na­mazı tamamlanmadan gün doğarsa namaz bâtıl olur, derler. Namazın bâtıl olmasının onlarca illeti, nehiy vaktinin girmesidir...

[105] Namaza göre kerahet vakti sayılan zamanlar hakkında hadîsler çoktur. Kera­het vakitlerinin hududunu beyân eden hadîsler ise farklı lâfızlar İle geldiklerin­den, o rivayetlere bina edilen hükümler hakkında da fakîhler ihtilâf etmişlerdir. Meselâ bu metindeki " J^ijüi jjlıj j*. = Güneş işrâk edinceye kadar" lâfzı, bâzı yerde " ^JJıi\ ^ ^ = Güneş tulü' edinceye kadar" şeklinde gelmektedir. Tulû'un başlangıcından işrâka kadar olan vaktin, namaz için nehyedilmîş vakit olduğuna delâlet eden hadîsler de çoktur...

Tâ güneşin yükselmesine kadar olan zamanı kerahet vakti sayanlar " C^." lâfzını " Jjîj" ma'nâsına husûsî bir tulü' ile tefsir ederler ve her iki lâfız ile gelen rivayetlerde fark gözetmezler.

[106] Bu, zikredilen hadîs hakkında diğer bir tarîktir. Buhârî bu tarîki, Katâde'nin bu hadîsi Ebu'l-Âliye'den işitmesini bildirmek için zikretmiştir. Çünkü hadîsin birinci tarîkinde işitme tasrîh edilmemişti. Bir de Buhârî bu tarîki Şu'be'nin, hadîsi Katâde'den almakta Hişâm'a mutâbaatını göstermek için de zikretmiş­tir. Şayet sen: Katâde'nin, içinde Ebu'l-Âliye'den işitmesi bulunan hadîsi evve­lâ getirmek yakışırdı, dersen; ben de: Buhârî birinci tarîki, âlî oluşundan dolayı öne geçirmiştir, derim (Aynî).

[107] et-Taharrî: Bir nesneyi samîmî kasd ve azm eylemek, kullanmaya en lâyık olan nesneyi taleb eylemek... ma'nâlarmadır.

Burada taharriden maksad, namazı kılmayıp kılmayıp da o zamanı gözet­lemektir. Peygamber'in bu nehyi, güneşin doğma ve batma vakitlerini araştıran güneşe tapanlara benzenilmemesi hikmetine dayanır. Kerahet vakitlerinde na­mazı mutlaka me.n' edenler, bunu müstakili sayıp taharri kasdı olsun olmasın btj vakitlerde namaz kılmayı tahrîmî kerahetle mekruh görürler. Tecvîz edenler ise bu hadîsi bundan evvelki hadîsin tefsîr edicisi sayıp, sabah ile ikindi namaz­larından sonra namaz kılmanın keraheti yalnız tulü'ile gurubu namaz içingözet-leyenlere mahsûstur, derler. Ve Âişe'nin Müslim'de rivayet edilen "Umer yanılmıştır. Rasülullah ancak güneşin doğuşu ile batışının taharri edilmesinden nehiy buyurmuştur" hadîsi ve bu nevi'den diğer hadîslerle ihticâc etmek isterler.

[108] Güneşin hâcibi, doğma ve batma zamanlarında kursunun ilk ve son gözüken kenarlarına denildiği gibi, güneş henüz ufkun altında iken, cirminden evvel sa­bahleyin gözüken şualarına da denildiği vardır.

[109] Buhârî bunu, Bed'u'1-Halk Kitâbı'nda tahrîc etmiştir.

[110] Bu hadîs daha önce geçtiği gibi, ileride Kitâbu'I-Buyû' ileKitâbu'I-Libâs'ta da gelecektir.

Hadîsin buradaki bâb ismine uygunluk noktası "...iki namazdan:Sabah namazından sonra güneş doğuncaya kadar...'namaz kılmaktan nehiy buyurdu" fıkrasidır.

Hadîsteki iştimâlu's-sammâ ve ihtibâ ile ifâde edilen giyinişler, daha önce geçtiği yerde açıklanmıştı. Munâbeze ve mulâbese sûretleriyle yapılan câhiliyye alış veriş çeşitlerini de Kitâbu'l-Buyû'da açıklamak daha uygun olacaktır. Bu­nunla beraber kısaca tanıtılmaları şöyledir:

Limâs alış verişi: "Ben senin kumaşına, sen de benim kumaşıma elinle do­kundun mu, alış veriş gerçekleşir, yânî tercîh etme hakkımız düşsün" diye pa­zarlık etmek...

Nibâz alış verişi: Bunun hakkında da çeşitli ta'rîfler vardır: Zuhrî'ye göre alış veriş yapacaklardan her biri diğerine kendi kumaşını atar ve hiç biri diğeri­nin malına ve razı olup olmadığına bakmaz. Bu atışma ile satış ve alış gerçekleşir ve seçme hakkı sakıt olur....

Limâs ye nibâz'ın her ikisi de bey'i garer ve kumar nev'İne dâhil oldukları için şer'an nehy olunmuşlardır. Müşteri alacağı malı görmeli ve vasıflarını bil­melidir. Aldatmaca alış veriş sahîh değildir...

[111] Muâviye bu sözü hutbede söylemiştir. Başkaları, bilhassa Aişe, Peygamber in bu namazı kıldığını haber veriyorlar. Muâviye nefy ediyor, diğerleri ise ısbat ediyorlar İsbât edicinin nefy ediciden Öne alınması ise, kararlaştırılmış bir kaa-idedir O görmemekle, kılmamış olması lâzım gelmez. Nitekim kıldığını gören var İsbât rivayeti, nehiy hakkında gelen rivayetlere muarız değildir. Çünkü ıs-bât rivayetinin sebebi vardır. Binâenaleyh sebeblı olan ona katılır. Sebebsız olan nafileler de umûm üzere bakî kalır, yânî nehy edilmiş olur (İbn Hacer ve Kas-tallânî).

[112] Bu iki vakitin dışında namaz kılmayı kerîh görmeyen bu sahâbîlerin hadîsleri, bundan önceki bâblarda geçmiştir.

[113] İmâm Mâlik bu hadîse tutunarak, istiva vaktinde namaz kılmakla be's görmez. Şafiî İle Ebû Yûsuf nehiy hadîslerine bakarak "menindir" demiş ve yalnız cu-mua gününü istisna etmişlerdir. Leys ibn Sa'd, Evzâî, Hasen Basrî, Tâvûs da Mâlik'in içtihadına uygun iclihâdüa bulunmuşlardır. Ebû Yûsuf'tan başka Kû-feliler cumuayı da istisna etmezler

[114] Buhârî bu ta'Iîki, Sehv'de, Abdu'1-Kays hey'etinde, bir de Ebvâbu'1-Amel .fî's-Salât'm "Kendisi namaz kılarken kelâm edildiği zemân eliyle işaret eder ve dinler" babında (153) müsned olarak tahrîc etmiştir.

[115] İkindiden sonra nafilenin kaza edilmesini caiz görenler buna ve benzerlerine fu­tundular. Mâni' olanlar; bunun Peygamber'in hususiyetlerinden olduğunu ileri sürerler.

Müslim'de bu şöyle gelmiştir: "Peygamber bu iki rek'atı ikindi namazın­dan evvel kılardı. Sonra bir defa meşgul olup kılamadı. Yâhud unuttu da kıla- madı. Bundan dolayı İkindi namazından sonra kıldı. Sonra buna devam etti. Çünkü (herhangi) bir namazı kılarsa, ona devam etmek âdetİndeydİ"

[116] Bu hadîs ile o ma'nâda olan hadîslere, ikindi namazından sonra, gurûb zama­nında namaz kasd etmemek şartıyle nafile kılmayı caiz gören fakîhler tutun­muşlar. Bu nafileyi mutlaka mekruh görenler ise, yalnız râtibelerden kaçırılmış namazların kazası caiz olduğuna hükmetmişler ve Peygamber'in buna devamı­nı Peygamberlik hususiyetlerinden saymışlardır.

[117] Bu hadîslerle, ikindi namazından sonra namaz kılmayı nehyeden hadîslerin arası şöyle cem' edilir: Nehiy hadîsleri, sebebsiz olan nafileler hakkındadır. Bu son hadîslerdeki namazın sebebi ise, bâb başlığında da geçtiği gibi, öğle namazının kaçan fâitesinin kaza edilmesidir (Kastailânt).

[118] Bu hadîs küçük farkla aynı kitabın "İkindi namazını terkeden kimsenin günâhı" babında (17. bâb) geçmişti. Orada hadîsle ilgili açıklamalar verilmişti. Burada şu kadarını tekrar edelim: Bulutlu günde namazı evvel vaktinde kılmanın hikmeti, güneşin görülmemesinden dolayı namazı muhtar olan vaktinden .sonraya bırakmak, yâhud farkın­da olmaksızın güneşin batmasına kavuşmak korkusudur. Bundan dolayı Hanefî fakîhler de bulutlu günde ikindi namazını evvel vaktinde kılmayı müstehâb görmüşterdir.

Bureyde ibnu'l-Husayb el-Eslemî, 62.;hicret yılında Merv'dc gazada iken vefât etmiş bir sahâbîdir. Horasan diyarında en son vefat eden sahabîdir. İs­lâm'a girişi de zikre değer: Peygamber'e Allah tarafından hicrete izin çıktığı zamân, yanında Ebû Bekr ve hizmetçisi Âmir İbn Fuheyre olduğu hâidc Mekke'den gizlice Medine'ye doğru yollanmışlar. Sû'i.kasda azm etmiş olan Kureyş kâfir-

iraleri de kendisini bulup getirene büyük mükâfatlar va'd ettikleri için, güzer­gâhtaki kabilelerden buradi duyanlar tamâ'a kapılıp, yollarda taarruza, hazırlanmışlardı. O cümleden olarak Bureyde de -kendi rivayetine göre- Sehm , oğulları'ndan yetmiş süvari ile birlikte belki rastlarım diye çıkmıştı. Karşılaştık­larında Peygamber:

— Sana kim derler? diye sormuş.

— Bureyde, deyince, Peygamber Ebû Bekr'e dönüp:

—Muhakkak bizi/n iş serinledi ve salâh buldu" diyerek lefe'ul etmiştir. Sonra Bureyde'ye:

— Kimlerdensin? diye sormuş.

— Eslem'denim, cevâbım alınca:

— Selâmet bulduk" demiş. Sonra:

— Eşlem'in hangi kolundan? demiş.

— Benû Sehm'den, deyince:

— Yo Ebâ Bekr, senin seninin, nasibin bu­yurmuş.

Ondan sonra sıra Bureyde'ye gelip:

— Yâ sen kimsin? diye sordu.

— Ben Abdullah oğlu Muhammed, Allah'ın Rasû Iü'yü m "^cevâbını alınca:

— şahadet kelimesini söylemiş; bu ka­dar bozuk bir niyetle çıkmışken, kendisi de, beraber getirdikleri de hep birden îmân etmişlerdir. Bureyde: "Allah'a hamd ederim ki, bizler zorlanmaksizm is­teyerek müslümân olduk" demiş. Ertesi gün Bureyde:

— Yâ Rasûlallah, yanında bayrak olmaksızın Medîne'ye girmek münâsib değildir, demiş ve başından örtüsünü çözüp mızrağın ucuna bağlamış, Medî­ne'ye girinceye kadar elinde Muhammed'in bayraği olarak önleri sıra yürümüş durmuştur (Radıya'IIahu anhum- Tecrîd-Ter., 11,404).

[119] el-Ezân, et-Te'zîn; nida, da'vet ve i'lân demektir. Bu, geçmiş namaz için ezan okunacağına delildir. Geçmiş namazlar için ezan ve ikaamet mes'elesinde âlim­lerin görüşleri farklıdır. Hanefîler'e göre geçmiş nama?; için hem ezan okunur, W. hem ikaamet edilir. Ahmed ibn Hanbel, Ebû Sevr ve Îbnu'l-Munzir'in kavilleri ,y de budur. Geçmiş namazlar birden fazla ise, birincisi ezan ve ikaametle kılınır, .£ diğerlerinde yalnız ikaametle yetinmek ihtiyara bağlıdır. Çünkü Tirmizî'nin İbn Mes'ûd'dan Handak gazvesi hakkındaki rivayetinde: "Handak gününde Pey-v-k gamber'in dört namazı geçmişti. Gece ilerlediği vakitte Bilâl'e emretti. Ezan oku-vğ du, sonra ikaamet etti, öğle kılındı. Sonra ikaamet etti, ikindi kılındı. Sonra i» ikaamet etti, akşam kılındı, sonra ikaamet etti, yatsı kılındı" denilmiştir.

Tulû'dan sonra güneş yükselinceye kadar geçmiş namazları kaza etmenin caiz olmadığına Hanefi'ler bununla ihticâc ederler.

[120] Buradaki beyândan yalnız ikindi namazının geçirildiği anlaşıhyorsa da, Ahmed ibn Hanbel'in Müsned'inde Ebû Saîd Hudrî'den gelen hadîste, ve bundan ev­velki haşiyede zikredildiği üzere Tirmizî'de İbn Mes'ûd'dan gelen hadîste öğle ile ikindi ve akşam namazları geçirilmiş oiup, bunlar yatsıdan sonra kılınmıştır. Nesâî'deki rivayet de bu ma'nâyadır. İmâm Mâlik'in el-Muvatta'ında. ise Öğle ile ikindinin fevt olduğu anlaşılıyor. Bu hadîslerin cem'i şöyledir: Handak har­bi günlerce sürmüştür. Bir gün öğle ile ikindi, başka gün yalnız ikindi namazla­rını kaçırmış olmaları hâtıra gelebilir.

Bu hadîsten kaza namazının cemâatle kılınması meşru olduğuna istidlal etil-miştir. Nitekim icmâ', bunun cevazı üzerine vâki' olmuştur. Yalnız Leys ibn Sa'd bunu men' etmiştir. Bu hadîsten akşam namazı vaktinin kırmızılıktan sonraya kadar uzadığı da ifâde edilmiş oluyor. Herhalde o vakte kadar uzuyormuş ki, o gün akşam namazından evvel diğer namazlar kılınmış

[121] Bu İkinci okuyuş ez-Zuhrî'den işitilmiş ise de, meşhur olan kıraat Mushaf'larda ve metinde olduğu gibi "Li-zikrî = Benim zikrim için" tarzıdır. Bu âyetin bura­da getirilmesi Peygamber tarafından mı vâki' olmuştur, yoksa hadîsi rivayet et­tikten sonra işiticiye hüccet dikmek için Katâde mi okumuştur? En sahîh olan, bunun Peygamber'in sözünde dâhil olmasıdır. Delîli de Müslim 'de: "Biriniz uyu­yakalıp namaz kılmazsa yâhud namazdan gaflet ederse, onu hatırladığında kıl­sın. Çünkü Allah: Ekimi's-salâte li-zikrî buyuruyor" denilmiş olmasıdır. O rivayet de Katâde tarîk indendir.

Bu hadîsten, unulan ile uyuyakalıp kilamayana kaza etmesi lâzım geleceği hükmü çıkarılır. Kasden kılmayana kazanın vücûbu ise evleviyette kalır. Cum­hurun mezhebi budur. Özürlüye kaza lâzım geliyorsa, kasden kılmayana evlâ tarikiyle lâzım gelir.

[122] Bu ta'hki Ebû Avâne kendi Sahîh'lnde mcvsûlen rivayet etmiştir. Buhârî bu­nunla Katâde'nin Enes'ten işitmesini beyân etmek istemiştir. Zîrâ bunda Katâ­de tahdîsi sarahatle söylemiştir. Katâde müdetlislerden olduğu için evvelâ ondan "an Enesin" lâfzıyle rivayet etti, sonra da bunu "Haddesenâ Enesun" lâfzıyle gelen rîvâyetiyle takviye etmek istedi (Aynî).

[123] Bu hadîs bundan üç bab önce "Vakit geçip gittikten sonra insanlara cemâatle namaz kıldıran kimse" unvanlı 37. bâbda az farkla geçmiştir.

[124] Bu hadîs de 13. bâb altında ve 25. bâb altında geçmişti. Hadîsle ilgili açıklama­lar oralarda verilmiştir.

Yatsıdan sonra oturup konuşmak -ki buna semer ve musâmere denir- mek­ruhtur. Çünkü bu insanı gece ibâdetinden alıkoyduğu gibi, sabah namazını ka­çırmaya da sebeb olabilir. Amma ilim müzâkeresi, misafir ağırlamak ehl ve tyâl ile görüşmek gibi hayırlı işlerden dolayı uykuyu bir müddet te'hîr etmekte kera­het yoktur

[125] es-Semr: Emr vezninde, ve's-Sumûr, zuhur vezninde gece uyumamak ma'nâsı-nadir ki, murâd, uyumayıp sohbet ve lâkırdı eylemektir...

es-Semer; geceye ve gece sohbetine denir; geceleri oturup sohbet eden kim­selerin meclisine denir... (Kaamûs Ter.).

[126] Bu hadîs dahî yatsıdan sonra fıkıh ve diğer hayırlı işler için oturup konuşmanın cevazına delîl hadîslerdendir.

Bu hadîste, hakîkaten İbn Umer'in zamanında bâzılarının yüzüncü sene­nin bitiminde kıyametin kopacağını söylemiş oldukları anlaşılıyor. Nitekim Ta-berânî ile başka muhaddisler bunu Ebû Mes'ûd Bedrî'den rivayet ellikleri gibi, Alî ibn Ebî Tâlib'in bu sözü redd ettiğini naklederler. İbn Umer de bu kabîlden dedikoduları redd için bu hadîsin ma'nâsım böyle îzâh ve beyân etmiş oluyor. Bu hadîs de, Peygamber'in en görmez gözlere çarpacak mu'cizelerinden-dir. Âlimlerin istatistiklerine göre, Peygamber'in haber verme zamanı olan onbirinci hicret senesinden i'tibâren yüz sene geçtikten sonra, o gün hayâtta olanlardan hiç kimse kalmamıştır. En sona kalan sahâbî Ebu't-Tufeyl Âmir ibn Vasile (R)'dir. Bütün hadîseiler de bu zâtın 110 hicret yılında vefat ettiğinde müt­tefiktirler. Vefatı günü yeryüzünde hiçbir sahâbî kalmamış ve sahabe nesli mün­kariz olmuştur. Allah'ın ndvânı onlara olsun!

[127] Bütün sahâbîler o sırada geçim darlığı çektikleri için, üç nüfuslu aileye yalnız bir, dört nüfuslu olana.yine bir veya iki fakîr konuk edilmiştir ki, bu takdirde nüfûs başına isabet eden yemek hissesinin yalnız üçte biri yâhud beşte biri mü-sâfire ayrılmış oluyordu. Sahâbîleri daha çok fakîr doyurmakla mükellef tut­mak, fakirlerle beraber aile halkının da aç kalmasına sebeb olabilir. Bundan kıtlık zamanlarında yoksul olanları varlıklı olanların evlerinde besletmenin caiz olduğu hükmü çıkıyor ki, zaruret vaktinde yardımlaşmanın, fakirlere zenginle­rin bakıp aç bırakmaması hususunun farz olduğu anlaşılıyor. Nitekim Umer ibnu'l-Hattâb kıtlık senesinde fakirlerin çokluğundan dolayı her eve nüfûsları sayısınca aç ve yoksul dağıtmış ve: "Bir insan günlük azığının yansıyle yetin-. mekle helak olmaz" demiştir.

Şübhesiz malda zekâttan başka bir takım hak­lar da vardır" dedikleri, işte bu gibi şeylerdir.

Ebû Bekr dört nüfuslu bir aile reîsi olduğuna göre, o akşamki yemeğinin üçte birinden çoğunu; Peygamber de mü'minlerin annelerinin sayısına bakınca, günlük rızıklarının takrîben yarısını fakîrlere ayırmış demek oluyor.

[128] Müslim ile İsmâîlî'nin rivayetinde ikinci "taaşşa" yerine "naase = uyudu"gel-mistir ki, Peygamberin uykusu gelinceye kadar yanında kaldı demek olur. Bu rivayete göre, kıssa daha kolay anlaşılıyor ve tekrardan doğan kapalılık gidiyor.

[129] Buhârî bu hadîsi buradan başka Alâmetü'n-Nübüvve ile el-Edeb'de de değişik râvîlerden ve bâzı farklılıklarla tahrîc etmiştir. Müslim de el-Et'ime'de tahrîc etmiştir.

Hadîs ile bâb başlığı arasındaki mutabakat ciheti, Ebû Bekr'in gece ailesi­ne gelmesi, konukların haberini soruşturması ve aralarında geçen konuşmalar­la meşgul olmasıdır (Kastallânî)

Powered by Create your own unique website with customizable templates.