Kureyş Sûre-i Şerif'i (1)
Mekke-i Mükerreme Sakinleri
Sûre-i Şerif'in Takdimi:
Mekke-i mükerreme döneminde nâzil olmuştur. Dört Âyet-i kerime, on yedi kelime ve yetmiş üç harften müteşekkildir.
Birinci Âyet-i kerime'de geçen "Kureyş" kelimesi bu Sûre-i şerif'e isim olmuştur.
Muhtevâsı:
Bu mübârek Sûre-i celîle'de Allah-u Teâlâ'nın Mekke-i mükerreme halkına verdiği güvenlik ve refah gibi büyük bazı nimetlerden söz edilmekte, bu nimetlerinden dolayı Beytullah'ın Rabb'ine ibadet etmelerinin lüzumu üzerinde durulmaktadır.
Mekke-i Mükerreme Sakinleri:
Allah-u Teâlâ Hazret-i İbrahim Aleyhisselâm'ın Mekke-i mükerreme'yi emniyetli kılmasına dâir yapmış olduğu duâsını kabul buyurmuş, o beldeyi emniyetli kılmış, bütün zâlimlerin zulmünden korumuştu.
Nitekim bir Âyet-i kerime'sinde buyurur ki:
"Ve bu güvenilir şehre andolsun ki!" (Tîn: 3)
Emniyet, insan hayatının en önemli şartlarından olduğu için "Şehirlerin anası" üzerine yemin edilmiştir.
Onlar putlara taptıkları, çevredeki Araplar birbirleriyle çarpışıp durdukları halde, harem bölgede Allah-u Teâlâ'nın lütfu ile emniyet ve sükûnet içinde yaşıyorlardı.
Allah-u Teâlâ o bölgeyi asırlar boyunca bütün karışıklıklardan, yağma ve talandan korumuştu. Herkes emniyeti o mübarek Beyt'in çevresinde bulabiliyordu.
Mekke-i mükerreme ziraate elverişli olmayan, ekin ve bitki bitirmeyen kurak bir vâdide kurulmuştu. İbrahim Aleyhisselâm'ın yaptığı duânın bereketiyle her şeyin ürünü, ihtiyaçları olan gıda maddeleri, Allah katından bir rızık olarak her taraftan kendilerine geliyordu. Güneydeki Yemen'den kuzeydeki Şam'a kadar uzanan iki büyük kervan yolu onların yakınından geçiyordu. Allah-u Teâlâ onların basiretlerini açtı. Geçimlerini ve maişetlerini kazanmanın yollarını aradılar ve ticaret yolculuklarına çıkmaya başladılar. Komşu memleketlerle ticari anlaşmalar yaptılar.
"Kureyş kabilesi alıştırıldığı (uzlaşması ve anlaşması sağlandığı) için." (Kureyş: 1)
Hem Kureyş'in kendi içindeki emniyet ve kaynaşma, hem de komşu memleketlerin halkı ile aralarındaki dostluk, Allah-u Teâlâ'nın kolaylaştırmasından ileri geliyordu.
"Kış ve yaz seyahatlerinde alıştırıldıkları için." (Kureyş: 2)
Böylece onlar yaz mevsiminde serin bölgeler olan Şam ve İran taraflarına, kış mevsiminde ise sıcak olan Yemen ve Habeşistan taraflarına doğru ticaret kervanları çıkarırlardı. Bazıları da yazlık olarak Tâif'e göçerler, kışın geri dönerlerdi.
Bu yolculuklarında onlar huzur ve güven içinde olurlardı. Hiç kimse onlara kötülük yapmaz, onlara ses çıkarmaya cesaret edemezdi.
____________________________________________________________________________________
Kureyş Sûre-i Şerif'i (2)
Mekke-i Mükerreme Sakinleri (2)
Taşıdıkları; "Kâbetullah'ın Hizmetçileri" ünvanından dolayı hiç kimse onlara dokunamazdı. Geçtikleri yerlerin halkı: "Bunlar Allah'ın evinin komşuları, Harem'in sakinleridir, bunlar Allah dostlarıdır, bunlara eziyet ve zulüm etmeyin!" derlerdi.
Bir Kureyşli yalnız olarak yolculuk yaparken saldırıya uğrasa: "Ben Allah'ın haremindenim!" dediği zaman kendisine hiç kimse bir şey yapamazdı. Büyük bir saygınlıkları vardı. Hatta onlara doğru gidenler ve onlarla birlikte yolculuk yapanlar da onlar sayesinde emniyet içinde olurlardı.
Bu yolculuklar Allah-u Teâlâ'nın onlara lütfettiği en açık nimetlerdendi. Onların rızıklarını genişletti. Emniyet yollarını onlara döşedi. Halk arasında itibarlı kıldı.
Halbuki o dönemlerde Arabistan yarımadasının diğer bölgelerinde emniyet diye bir şey yoktu. Baskın ve kaçırma hadiseleri yaygındı. İnsanlar gece rahat uyuyamazlardı. Her an bir saldırıya uğrama tehlikesi ile karşı karşıya idiler. Hiç kimse kendi kabilesinin dışına çıkmaya kolay kolay cesaret edemezdi. Çünkü ya birileri tarafından öldürülür veya yakalanarak köleleştirilirlerdi. Kervanların yol üzerinde her an önleri kesilebilir, malları her an yağmalanabilirdi.
Nitekim bir Âyet-i kerime'de şöyle buyurulmaktadır:
"Çevrelerinde insanlar kapılıp götürülürken (öldürülürken, ya da esir edilirken) bizim Mekke'yi güven verici bir harem yaptığımızı görmediler mi?" (Ankebût: 67)
Bununla beraber Mekke-i mükerreme'deki Kureyş kabilesi emniyet içinde idiler. Kâbe-i muazzama'nın kudsiyeti sayesinde büyük ve küçük kafilelerle her yerde serbestçe dolaşabilirlerdi. Bu yüzden kendilerine geniş rızık kapıları açılmıştı. Gidip gelirken kazanç temin ederlerdi. Yaz ve kış aylarında yapılan ticarî seyahatlere alışmışlar ve âdeta gelenek hâline getirmişlerdi.
Allah-u Teâlâ onlara verdiği nimetleri hatırlatarak şöyle buyurmaktadır:
"Öyleyse bu beytin (Kâbe'nin) Rabb'ine kulluk etsinler." (Kureyş: 3)
Diğer nimetlerinden dolayı ibadet etmiyorlarsa da, hiç olmazsa bu kolaylık, güvenlik ve refah nimetinden dolayı yalnızca Beyt'in sahibi'ne, eşi ve benzeri olmayan Allah'a ibadet etsinler.
"O ki, kendilerini açken doyurmuş, korku içindeyken her türlü korkudan emin kılmıştır." (Kureyş: 4)
Hem onları doyurdu, hem de düşmanlarının korkusunu gönüllerinden kaldırarak emniyetler içinde yaşattı.
Allah-u Teâlâ Mekke sâkinlerine bütün bu nimetlerin yanında bir de son peygamber "Muhammed Aleyhisselâm"ı bu belde halkından seçip göndermiş, "Kitab-ı kerim"ini de bu beldede indirmiştir.
Onların çoğu câhil oldukları için, bu nimetin kadrini anlayamadılar. Korkunun nereden, emniyetin nereden geleceğini bilemediler. Çünkü imandan mahrum idiler. Bununla beraber Allah-u Teâlâ'nın hidayetine tâbi olur olmaz, çok kısa bir zamanda yeryüzünün doğusunu ve batısını hakimiyetleri altına aldılar.
ÖMER ÖNGÜT -kuddise sırruh
Mekke-i Mükerreme Sakinleri
Sûre-i Şerif'in Takdimi:
Mekke-i mükerreme döneminde nâzil olmuştur. Dört Âyet-i kerime, on yedi kelime ve yetmiş üç harften müteşekkildir.
Birinci Âyet-i kerime'de geçen "Kureyş" kelimesi bu Sûre-i şerif'e isim olmuştur.
Muhtevâsı:
Bu mübârek Sûre-i celîle'de Allah-u Teâlâ'nın Mekke-i mükerreme halkına verdiği güvenlik ve refah gibi büyük bazı nimetlerden söz edilmekte, bu nimetlerinden dolayı Beytullah'ın Rabb'ine ibadet etmelerinin lüzumu üzerinde durulmaktadır.
Mekke-i Mükerreme Sakinleri:
Allah-u Teâlâ Hazret-i İbrahim Aleyhisselâm'ın Mekke-i mükerreme'yi emniyetli kılmasına dâir yapmış olduğu duâsını kabul buyurmuş, o beldeyi emniyetli kılmış, bütün zâlimlerin zulmünden korumuştu.
Nitekim bir Âyet-i kerime'sinde buyurur ki:
"Ve bu güvenilir şehre andolsun ki!" (Tîn: 3)
Emniyet, insan hayatının en önemli şartlarından olduğu için "Şehirlerin anası" üzerine yemin edilmiştir.
Onlar putlara taptıkları, çevredeki Araplar birbirleriyle çarpışıp durdukları halde, harem bölgede Allah-u Teâlâ'nın lütfu ile emniyet ve sükûnet içinde yaşıyorlardı.
Allah-u Teâlâ o bölgeyi asırlar boyunca bütün karışıklıklardan, yağma ve talandan korumuştu. Herkes emniyeti o mübarek Beyt'in çevresinde bulabiliyordu.
Mekke-i mükerreme ziraate elverişli olmayan, ekin ve bitki bitirmeyen kurak bir vâdide kurulmuştu. İbrahim Aleyhisselâm'ın yaptığı duânın bereketiyle her şeyin ürünü, ihtiyaçları olan gıda maddeleri, Allah katından bir rızık olarak her taraftan kendilerine geliyordu. Güneydeki Yemen'den kuzeydeki Şam'a kadar uzanan iki büyük kervan yolu onların yakınından geçiyordu. Allah-u Teâlâ onların basiretlerini açtı. Geçimlerini ve maişetlerini kazanmanın yollarını aradılar ve ticaret yolculuklarına çıkmaya başladılar. Komşu memleketlerle ticari anlaşmalar yaptılar.
"Kureyş kabilesi alıştırıldığı (uzlaşması ve anlaşması sağlandığı) için." (Kureyş: 1)
Hem Kureyş'in kendi içindeki emniyet ve kaynaşma, hem de komşu memleketlerin halkı ile aralarındaki dostluk, Allah-u Teâlâ'nın kolaylaştırmasından ileri geliyordu.
"Kış ve yaz seyahatlerinde alıştırıldıkları için." (Kureyş: 2)
Böylece onlar yaz mevsiminde serin bölgeler olan Şam ve İran taraflarına, kış mevsiminde ise sıcak olan Yemen ve Habeşistan taraflarına doğru ticaret kervanları çıkarırlardı. Bazıları da yazlık olarak Tâif'e göçerler, kışın geri dönerlerdi.
Bu yolculuklarında onlar huzur ve güven içinde olurlardı. Hiç kimse onlara kötülük yapmaz, onlara ses çıkarmaya cesaret edemezdi.
____________________________________________________________________________________
Kureyş Sûre-i Şerif'i (2)
Mekke-i Mükerreme Sakinleri (2)
Taşıdıkları; "Kâbetullah'ın Hizmetçileri" ünvanından dolayı hiç kimse onlara dokunamazdı. Geçtikleri yerlerin halkı: "Bunlar Allah'ın evinin komşuları, Harem'in sakinleridir, bunlar Allah dostlarıdır, bunlara eziyet ve zulüm etmeyin!" derlerdi.
Bir Kureyşli yalnız olarak yolculuk yaparken saldırıya uğrasa: "Ben Allah'ın haremindenim!" dediği zaman kendisine hiç kimse bir şey yapamazdı. Büyük bir saygınlıkları vardı. Hatta onlara doğru gidenler ve onlarla birlikte yolculuk yapanlar da onlar sayesinde emniyet içinde olurlardı.
Bu yolculuklar Allah-u Teâlâ'nın onlara lütfettiği en açık nimetlerdendi. Onların rızıklarını genişletti. Emniyet yollarını onlara döşedi. Halk arasında itibarlı kıldı.
Halbuki o dönemlerde Arabistan yarımadasının diğer bölgelerinde emniyet diye bir şey yoktu. Baskın ve kaçırma hadiseleri yaygındı. İnsanlar gece rahat uyuyamazlardı. Her an bir saldırıya uğrama tehlikesi ile karşı karşıya idiler. Hiç kimse kendi kabilesinin dışına çıkmaya kolay kolay cesaret edemezdi. Çünkü ya birileri tarafından öldürülür veya yakalanarak köleleştirilirlerdi. Kervanların yol üzerinde her an önleri kesilebilir, malları her an yağmalanabilirdi.
Nitekim bir Âyet-i kerime'de şöyle buyurulmaktadır:
"Çevrelerinde insanlar kapılıp götürülürken (öldürülürken, ya da esir edilirken) bizim Mekke'yi güven verici bir harem yaptığımızı görmediler mi?" (Ankebût: 67)
Bununla beraber Mekke-i mükerreme'deki Kureyş kabilesi emniyet içinde idiler. Kâbe-i muazzama'nın kudsiyeti sayesinde büyük ve küçük kafilelerle her yerde serbestçe dolaşabilirlerdi. Bu yüzden kendilerine geniş rızık kapıları açılmıştı. Gidip gelirken kazanç temin ederlerdi. Yaz ve kış aylarında yapılan ticarî seyahatlere alışmışlar ve âdeta gelenek hâline getirmişlerdi.
Allah-u Teâlâ onlara verdiği nimetleri hatırlatarak şöyle buyurmaktadır:
"Öyleyse bu beytin (Kâbe'nin) Rabb'ine kulluk etsinler." (Kureyş: 3)
Diğer nimetlerinden dolayı ibadet etmiyorlarsa da, hiç olmazsa bu kolaylık, güvenlik ve refah nimetinden dolayı yalnızca Beyt'in sahibi'ne, eşi ve benzeri olmayan Allah'a ibadet etsinler.
"O ki, kendilerini açken doyurmuş, korku içindeyken her türlü korkudan emin kılmıştır." (Kureyş: 4)
Hem onları doyurdu, hem de düşmanlarının korkusunu gönüllerinden kaldırarak emniyetler içinde yaşattı.
Allah-u Teâlâ Mekke sâkinlerine bütün bu nimetlerin yanında bir de son peygamber "Muhammed Aleyhisselâm"ı bu belde halkından seçip göndermiş, "Kitab-ı kerim"ini de bu beldede indirmiştir.
Onların çoğu câhil oldukları için, bu nimetin kadrini anlayamadılar. Korkunun nereden, emniyetin nereden geleceğini bilemediler. Çünkü imandan mahrum idiler. Bununla beraber Allah-u Teâlâ'nın hidayetine tâbi olur olmaz, çok kısa bir zamanda yeryüzünün doğusunu ve batısını hakimiyetleri altına aldılar.
ÖMER ÖNGÜT -kuddise sırruh
