Allah Ehaddır .

Bir büyük evliya bu ismi şerifi tefsir etmiştir .

Allah Bir Tektir:

"De ki: O Allah bir tektir . " (İhlâs: 1) .

"Bir tek" mânâsına gelen "Ehad" lâfzı ,  Zât-ı ilâhî'ye âit has bir sıfat olup ,  başka hiç kimse hakkında kullanılmaz .  Çünkü Allah-u Teâlâ zâtında birdir ve her cihetten tektir .  Hiçbir varlığa benzemez ,  hiçbir varlık da kendisine benzemez .  Zâtında ,  sıfatlarında ,  işlerinde ,  isimlerinde ,  asla misli ve benzeri yoktur .  Birliğinin ,  tekliğinin delilleri yarattığı varlıklarda apaçık görülür .

Sıfatlarında birdir ,  hiçbir sıfatının benzeri başkasında yoktur .  Mahlûkatta ,  bilhassa insanlarda O'nun sıfatlarının benzeri değil nişâneleri vardır .  O nişânelerden Allah-u Teâlâ'nın ilâhî sıfatları sezilir ve iman edilir .

Varlığının başlangıcı yoktur ,  nihayete ermez .

Fiillerinde birdir; yaratmakta ,  yarattıklarını idâre etmekte yardımcıya ihtiyacı yoktur .

İsimlerinde birdir; Esmâ-i hüsnâ'sında hiçbir isimde hakiki mânâsıyla benzeri yoktur .  Yegâne ve benzersizdir .  Bu ise Tevhid'in kati ifâdesidir .

Allah-u Teâlâ eksiksiz olan "Seyyid"dir ,  şerefi en üstün olan "Şerif"tir ,  azameti en yüce olan "Azîm"dir ,  hilmi en mükemmel olan "Halîm"dir ,  ilmi geçmişi ve geleceği içine alan "Âlim"dir ,  hikmeti en yüce olan "Hakîm"dir .  Her türlü şeref ve yücelikte mükemmelin kendisidir .  O'ndan başkası için bu sıfatlar kullanılmaz .

Ulûhiyet ve ubûdiyet yalnız O'na mahsustur .  Varlığına şâhit yine kendi varlığıdır .  Her varlık O'nun kudretinin eseridir .  Var olan ne ki varsa O'nunla var olmuştur .

Allah-u Teâlâ "Vâhid" sıfatı ile de muttasıftır .  İlâhlıkta tektir ,  O'ndan başka hiçbir ilâh yoktur .

Nitekim bir Âyet-i kerime'sinde buyurur ki:

"Sizin ilâhınız bir tek ilâhtır . " (Bakara: 163)

Fakat insanların kendi uydurdukları bâtıl ilâh çoktur .  Bunun içindir ki bir mümin "Lâ ilâhe illâllah" dediği zaman; onların hak olmadıklarını ,  ancak hak mâbud olarak Allah'ın var olduğunu ispat ve tasdik etmiş olmaktadır .

Müminin ilk görevi ,  O'nun kendisinden başka hiçbir ilâh olmayan ,  tek ve ortaksız Allah olduğunu bilmesi; O'nun Zât-ı akdes'ini zihinlerde tasavvur edilen ,  vehimlerde hayal edilen her şeyden tecrîd etmesi ,  uzak tutmasıdır .

Gerek yahudiler ve gerekse hıristiyanlar aslında "Tevhid ehli" oldukları halde ,  Allah-u Teâlâ'yı şânına lâyık olmayan noksan sıfatlardan ,  eksikliklerden uzak tutmadıkları için "Tenzih ehli" olamamışlardır .  Kur'an-ı kerim Allah-u Teâlâ'yı bir bilmenin bu bakımdan yeterli olmadığını göstermek için O'nun eşi ve benzeri olmadığını ,  birliğinin her yönüyle Zât-ı akdes'ine mahsus bir birlik olduğunu ortaya koymuş ,  Allah-u Teâlâ'nın birliği inancına ,  O'nun eşsiz yüceliği demek olan "Tenzih" vasfını eklemiştir .

Resulullah Aleyhisselâm'ın İslâm'a dâvet ettiği Arap müşrikleri de Allah'ın varlığına inanıyorlardı ,  fakat putları O'na ortak koşarak inanıyorlardı .  Bu ise makbul bir iman değildir .  Tapılacak ,  ibadet yapılacak ,  kulluk edilecek ,  mabud tanınacak başka hiçbir mâbud yoktur ,  yalnız ilâhlık kendisinin hakkı olan Allah vardır .

Nitekim diğer bir Âyet-i kerime'sinde de şöyle buyurur: "Yoksa onların Allah'tan başka bir ilâhı mı var? Allah onların ortak koştukları şeylerden uzaktır . " (Tûr: 43)

Allah-u Teâlâ müşriklerin söylediklerinden ,  iftiralarından ve şirk koşmalarından kerîm zâtını tenzih etmektedir .

Buyurmuştur .

Allah her bakımdan , her durumdan , her koşuldan , her zaman ve mekandna , geçmişten geleceğe , ezelen ve ebeden , sonsuza kadar tek ve birdir . Kendisine varis olunamayandır . O ise herşeye varis ve vekildir . Hiçbir eksiği  , kusuru , hatası , yanılması olamayan pak , temiz olan Allah Alemlerden müstağni ve ganidir . Onu tüm noksanlıklardan tenzih ederiz . Tüm hamd ve övgüler zatınadır .